Merkez Bankası tarafından açıklanan 2011 yılı Eylül ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerine göre, cari açık 2011 yılı Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 30 milyar 446 milyon dolar artış gösterdi. Geçen yılın 9 aylık döneminde cari açık 30 milyar 210 milyon dolar düzeyindeydi. Cari işlemler hesabında bu yılın eylül ayında 6 milyar 758 milyon dolar açık meydana geldi. Cari işlemler açığının artmasında dış ticaret açığındaki artış etkili oldu. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, dün Bakanlar Kurulu toplantısında yaptığı sunumda, Türkiye'de 2008 küresel krizi sonrasında başlayan güçlü ekonomik toparlanmanın devam ettiğini, cari açıktaki hızlı artış eğiliminin 2011 yılının son çeyreğinden itibaren kontrol altına alındığını, cari açığın finansman kalitesindeki iyileşmenin devam ettiğini bildirmişti. Türkiye'deki tasarruf oranlarını artırıcı ve enerjide dışa bağımlılığı azaltıcı yapısal reformların Orta Vadeli Program'da (OVP) özetlendiği şekilde hayata geçirilmesinin cari açığa kalıcı bir çözüm sağlayacağını ifade eden Başçı, kısa vadede cari açığı azaltmaya yönelik yapılan vergi artışlarının ise enflasyonda yılın son aylarında geçici bir yükselişe yol açtığını belirtmişti. Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, ocak-eylül döneminde 10 milyar 442 milyon dolara yükseldi. Geçen yılın aynı döneminde net kredi kullanımı 4 milyar 918 milyon dolar düzeyindeydi. Merkez Bankası tarafından açıklanan 2011 yılı Eylül ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerine göre, cari işlemler hesabı, yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 30 milyar 446 milyon dolar artarak, 60 milyar 656 milyon dolar açık kaydetti. Bu gelişmede, dış ticaret açığının 32 milyar 410 milyon dolar artarak, 70 milyar 58 milyon dolara ulaşması etkili oldu. Hizmetler Dengesi kalemi altındaki turizm gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,6 artışla 17 milyar 811 milyon dolara ulaştı. Turizm giderleri de yüzde 2,9 artarak, 3 milyar 567 milyon dolara yükseldi. Bu dönemde yatırım geliri dengesinin altında yer alan ''doğrudan yatırımlar'', ''portföy yatırımları'' ile faizlerden oluşan ''diğer yatırımlarda'' gerçekleşen toplam net çıkış, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyar 236 milyon dolar artarak, 6 milyar 179 milyon dolar olarak gerçekleşti. -Sermaye ve finans hesapları- Yurt dışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, 9 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre 5 milyar 467 milyon dolar artarak, 10 milyar 915 milyon dolara yükseldi. Yurt içinde yerleşik kişilerin, yurt dışında yaptıkları net yatırımlar da bu dönemde net 1 milyar 652 milyon dolar tutarında gerçekleşti. Yurt dışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında eylül ayında 769 milyon dolar tutarında alım, ilk 9 ayda ise 449 milyon dolar tutarında net satım yaptı Yurt dışı yerleşikler eylül ayında 3 milyar 874 milyon dolar tutarında DİBS sattı, buna rağmen yılın 9 aylık döneminde toplam 8 milyar 575 milyon dolar tutarında DİBS aldı. -Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı- Bankaların yabancı para ve TL cinsinden efektif ve mevduat varlıkları, bu yılın 9 aylık döneminde 1 milyar 153 milyon dolar tutarında azaldı. Öte yandan, diğer sektörler ise bir önceki yılın aynı döneminde 5 milyar 344 milyon dolar net kredi ödeyicisi konumunda iken, bu yılın aynı döneminde 5 milyar 716 milyon dolar tutarında net kredi kullanıcısı oldu. Genel Hükümet, yurt dışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak eylül ayında gerçekleşen 94 milyon dolar net kullanımın katkısıyla 9 aylık dönemde toplam 1 milyar 739 milyon dolar net kullanım yaptı. IMF'ye yapılan 147 milyon dolarlık geri ödemeyle birlikte Genel Hükümet ocak-eylül döneminde 353 milyon dolarlık net kredi geri ödemesinde bulundu. Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, geçen yıl ocak-eylül dönemde 4 milyar 918 milyon dolar olmuşken, bu yılın aynı döneminde 10 milyar 442 milyon dolara yükseldi. Diğer sektörler ise geçen yılın aynı döneminde 5 milyar 344 milyon dolar ''net kredi ödeyicisi'' konumundayken, bu yılın aynı döneminde 5 milyar 716 milyon dolar tutarında ''net kredi kullanıcısı'' oldu. Yurt dışı bankaların yurt için bankalar nezdinde tuttukları yabancı para mevduatları söz konusu dönemde 3 milyar 13 milyon dolar arttı, TL mevduatları ise 6 milyar 450 milyon dolar azaldı. -Net hata noksan- Ödemeler dengesinde, net hata noksan kaleminde eylül ayında gözlenen artış dikkati çekti. Eylül ayında net hata noksan, 2 milyar 627 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ocak-eylül döneminde ise bu kalemdeki tutar, 12 milyar 265 milyon dolar olarak hesaplandı. 2010 yılının ocak-eylül döneminde ise net hata noksan 2 milyar 157 milyon dolar düzeyindeydi. Net hata ve noksan, tanım gereği ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor. Uygulamada, cari işlemler hesabı ile rezerv varlıklar dahil sermaye ve finans hesapları toplamı, çeşitli hata ve noksanlıklardan ötürü sıfırdan farklı sonuç verdiğinde, söz konusu toplam, ters işareti ile ''net hata ve noksan'' kalemine kaydedilerek, ödemeler dengesi eşitliği sağlanıyor. -Tablo- Merkez Bankası geçici verilerine göre, Türkiye'nin cari işlemler dengesindeki gerçekleşmeler, 2011 ve 2010 yılları ocak-eylül dönemi itibariyle şöyle: (Milyon Dolar) . 2010 2011 . Ocak-Eylül Ocak-Eylül . ------------- -------------- CARİ İŞLEMLER HESABI -30.210 -60.656 -DIŞ TİCARET DENGESİ -37.648 -70.058 . TOPLAM MAL İHRACATI 87.036 105.657 . TOPLAM MAL İTHALATI -124.684 -175.715 . GENEL MAL TİCARETİ -37.667 -65.452 . İHRACAT FOB 84.625 103.931 . BAVUL TİCARETİ 3.782 3.212 . İTHALAT CIF -130.553 -181.661 . PARASAL OLMAYAN ALTIN (NET) 78 -4.466 -HİZMET DENGESİ (NET) 11.483 14.530 . TAŞIMACILIK 938 1.986 . TURİZM 12.081 14.244 . İNŞAAT HİZMETLERİ 595 518 . SİGORTA HİZMETLERİ -312 -359 . FİNANSAL HİZMETLER -187 -539 -GELİR DENGESİ (NET) -5.035 -6.292 . YATIRIM GELİRİ DENGESİ -4.943 -6.179 . Doğrudan Yatırımlar -1.108 -2.413 . Portföy Yatırımları -536 -906 . Diğer Yatırımlar -3.299 -2.860 -CARİ TRANSFERLER 990 1.164 . GENEL HÜKÜMET 336 446 . DİĞER SEKTÖRLER 654 718 . İşçi Gelirleri 693 729 SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI 28.053 48.391 -SERMAYE HESABI -50 0 -FİNANS HESAPLARI 28.103 48.391 . DOĞRUDAN YATIRIMLAR 4.212 9.263 . PORTFÖY YATIRIMLARI 13.076 14.364 . DİĞER YATIRIMLAR 19.295 30.157 NET HATA NOKSAN 2.157 12.265 AA