FARUK ERDEM

Her yıl mart ayı ile birlikte vergi dönemi de başlıyor. Konut sahipleri ve kirada evi olanlar için hem taksitlerin ödenmesi hem de beyanname verilmesi gerekiyor.

İlk taksit ödemelerinin emlak vergisinde mayıs ayı sonuna, kira geliri vergisinde ise beyanıyla birlikte 2 Nisan tarihine kadar yapılması gerekiyor. Emekliler bu vergilerden belli şartlarda muaf oluyor. İşte detaylar...

Emekliler hangi vergileri ödemiyor?

Tek konutu olan emekliler emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi ödemeleri yapmıyor. Ancak kira geliri elde eden emekliler, diğer mükellefler gibi, eğer 2024 yılı kira geliri 33 bin liranın üzerindeyse beyanname vermek zorunda. Kendileri kiradaysa vergi çıkmayabiliyor.

Hangi emekliler emlak vergisi ödemiyor?

Emekli olunan tarihten sonraki yıl için emlak vergisi ödenmiyor. Yani 2024 yılında emekli olanlar bu yıl emlak vergisi ödemiyorlar. Bu yıl emekli olanlar ise 2026 yılından itibaren emlak vergisi ödemeyecek.

Emlak vergisi ödememek için hangi şartlar gerekli?

Emeklinin 200 metrekareden küçük Türkiye sınırları içinde tek konutunun olması isteniyor. Eğer bu tek konut sadece yılın bir döneminde oturulan yazlık ya da yayla evi ise muafiyet kapsamında yer almıyor. Sahip olduğu tek konutu kiraya verip başka bir evde kirada oturanlar muafiyet kapsamında bulunuyor. Ayrıca emeklinin çalışmaması şart.

Emlak vergisi muafiyeti için ne yapmak lazım?

Emekliler şartları taşıdıklarına dair bildirim için konutun bulunduğu belediyeye müracaat ediyor. Burada işlemler yapılarak emlak vergisi sıfırlanıyor.

Geriye dönük vergiler alınabilir mi?

Şartları taşımasına rağmen emlak vergisi ödemiş olan emekliler belediyeye müracaat ederek "Yersiz" olarak ödedikleri vergileri 5 yıl geriye dönük olarak alabiliyor. Bunun için belediyeye bir dilekçe ile başvurmak gerekiyor.

Emekli evini kiralamış kendisi kirada ise ne yapacak?

Emekli eğer evini kiraya verip başka bir konutta kirada oturuyorsa 'gerçek gider' yöntemini seçerek kira bedelini gider olarak düşebiliyor. Bu durumda ödediği kira bedellerini kira gelirinden düşerek daha az vergi verebiliyor. Hatta kira giderine göre hiç vergi de çıkmayabiliyor.

EV SAHİPLERİ DİKKAT O SÜRE BAŞLADI

Konutu kirada olanlar bu ay hangi işlemi yapacak?

2024 yılında kira geliri elde eden konut ya da iş yeri sahipleri, 1 Mart-2 Nisan tarihleri arasında beyannamelerini verebilecek. Konuttan 2024'te yıllık 33 bin lira, iş yerinden ise 230 bin liranın üzerinde kira geliri elde eden gayrimenkul sahipleri gelir vergisi ödeyecek. İstisna tutarının altında kira geliri elde edenler ise beyanname vermeyecek.

Hazır beyan nasıl kullanılıyor?

Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Hazır Beyan Sistemi seçilerek kolayca beyanname verilebilir. Burada iki gider yönteminden biri seçiliyor. Eğer düşülecek masraf yoksa ya da çok azsa götürü gider seçiliyor.

Elde edilen gelirden önce 33 bin liralık istisna tutarı, sonra da yüzde 15 gider düşülerek vergi hesaplanıyor. Kiraya verilen eve tadilat masraflar yapılmışsa, sigorta, eğitim harcamaları varsa, ev krediyle alınmışsa 'gerçek gider' yöntemi seçilebiliyor.

Evini akrabasına kullandıran ne yapacak?

Birinci dereceden akrabalara ücretsiz verilen konutlar için kira geliri beyannamesi ve vergi işlemi yapılmıyor. Evin koruması için tahsis edilen kişiler de ücretsiz olarak kalabiliyor ve vergiye tabi olmuyor. Akrabalara ya da tanıdıklara ücretsiz tahsis edilen konutlar için emsal kira bedeli belirlenerek beyanname verilmesi ve vergi ödenmesi gerekiyor.

BEYANNAMEYİ ZAMANINDA VERMEYENE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI

Tahakkuk eden vergi, Dijital Vergi Dairesi'nden (dijital.gib.gov.tr) veya anlaşmalı bankaların banka kartı/kredi kartı, banka hesabından havale yoluyla, yabancı ülkede faaliyet gösteren bankalara ait kartlar ile vergi tahsiline yetkili bankalar ile vergi dairesi vezneleri aracılığıyla ve PTT şubelerinden ödenebiliyor.

Kira gelirlerine ilişkin verilecek. Yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden gelir vergisi, 2025 yılının nisan ve temmuz aylarında iki eşit taksitle ödenebilecek.

Birinci taksit, damga vergisiyle 2 Nisan'a, ikinci taksit ise 31 Temmuz'a kadar yatırılabilecek. Beyannamelerin, süresinde verilmemesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilecek. Verginin süresinde tahakkuk edilmemesi durumunda verginin bir katı vergi ziyaı cezası uygulanacak.