FARUK ERDEM

Yaklaşık 17 milyon emekli ve 5 milyon memur ile 8 milyon işçinin gözü ocak ayına çevrilmiş durumda. Emekliler ve memurlar 6 aylık artışlarını alırken işçiler için de yeni asgari ücret devreye girecek. Ocak ayında çıkartılacak yasa ile yeni emekli taban aylığı da belirlenecek. Peki, bu yeni aylık nasıl uygulanacak? Kaç lira olacak? Kök maaşlar nasıl hesaplanacak? İşte detaylar...

● Enflasyon hangi aylıkları değiştirecek?

Ocak ayında açıklanacak yıl sonu enflasyon ile birlikte 6 aylık oran ortaya çıkacak. Bu oran SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaş artışını belirlerken emekli memurlar ve memur için de fark oranını ortaya koyacak. Bu oranlar emeklilerin en düşük aylıklarını da artıracak.

● Şu anda en düşük aylıklar kaç lira?

Temmuz ayında yapılan artış ile birlikte en düşük emekli aylığı 16.881 TL'ye çıkartılmıştı. Memur emeklilerinin en düşük aylığı ise şu anda 22 bin 671 TL olarak uygulanıyor.

● Kimler en düşük aylık alıyor?

Taban aylık uygulaması yaklaşık 4 milyon emekliyi ilgilendiriyor. Emekli maaşı belirlenen taban aylığın altında kalan tüm emeklilere seyyanen ödeme yapılıyor. Şu anda tüm maaşlar seyyanen ödeme ile birlikte 16 bin 881 TL'ye tamamlanıyor.

● Yeni taban aylık nasıl belirlenecek?

Taban aylıklar son dönemde maaş artış oranıyla yeniden belirleniyor. Buna göre ocak ayında da çıkartılacak bir yasal düzenleme ile taban aylık yeniden hesaplanacak.

● Yeni taban aylık kaç lira olacak?

Merkez Bankası'nın son tahminine göre enflasyon yüzde 31-33 aralığında çıkacak. Buna göre de 6 aylık oran yüzde 12.28 ile yüzde 13.99 arasında değişecek. Taban aylık ise 18.954 lira ile 19.243 TL arasında değişecek. En düşük memur emeklisi maaşı ise yüzde 18.7 ile yüzde 20.5 arasındaki artışlarla 28 bin 319 TL'yi bulacak.

MAAŞLAR NE ZAMAN DEĞİŞECEK?
Emeklilerin ve memurların maaş artışları 3 Ocak'ta belli olacak. Bu tarihten sonra taban maaşlarla ilgili yasal düzenleme devreye girecek. Düzenleme maaş ödeme günlerine yetişirse yeni rakam hesaplara yatacak. Yetişmediği takdirde farklar daha sonra emeklilere ödenecek.

● Dul ve yetim maaşları değişecek mi?

Taban aylıkta yapılacak artıştan dul ve yetimler de yararlanacak. Taban aylık uygulaması dul ve yetimler de maaş hisse oranına göre olacak. Örneğin taban maaş 20 bin lira olursa yüzde 75 oranında maaş alan bir eş için 15 bin lira olarak uygulanacak. 15 bin liranın altındaki dul maaşı bu rakama tamamlanacak. Yüzde 50 oranında maaş alan bir eş için ise 10 bin lira olarak uygulanacak.

TABAN MAAŞ NASIL UYGULANACAK?
Öncelikle yasal düzenleme ile taban maaş belirlenecek. Sonra emeklilerin kök maaşlarına enflasyon artışı yapılacak. Kök maaşlarına bu artış uygulandıktan sonra ek ödemeyle birlikte ortaya çıkan rakam taban maaşın altında ise seyyanen ödeme yapılacak.

KÖK MAAŞ NASIL GÖRÜLÜR?
Kök maaş emeklilerin ödedikleri primlere göre hesaplanan aylıklarını gösteriyor. Bunun üzerine ek ödemeler yapılıyor. Kök maaş e-devletten 'emekli ödeme bilgileri' ve 'emekli aylık bilgisi' bölümlerinden görülebilir. Buradaki 'net tutar' ve 'Aylık tutarı' kısmı sizin kök aylığınızı, 'ek ödeme' bölümü yüzde 4 ek ödemenizi gösterir. Eğer varsa hazine desteği ise '5510 Ek 19 Miktarı' bölümünde görülüyor.