Taksim’e cami nasıl yapıldı? 81 yıllık hasret nasıl sona erdi?
CHP 1940 yılında Topçu Kışlası'ndaki tarihi camiyi yıkınca Taksim Meydanı'nda cami kalmadı. 81 yıllık hukuki ve siyasi mücadelenin sonunda hasret sona erdi. 2017'de temeli atılan Taksim Camii 28 Mayıs 2021'de açıldı. Peki bu süreç nasıl ilerledi? Gelişmeleri A Haber muhabiri Mehmet Karataş’ın konuğu olan Takvim yazarı Ekrem Kızıltaş değerlendirdi.
Taksim'de bir cami yapılması tarih boyunca mücadele halini almıştır. Demokrat Parti iktidarında Taksim'de bir cami inşa edilmesine ilişkin girişim 1952 yılında yapıldı. Mevlana ailesinden gelen tıp profesörü Feridun Nafiz Uzluk'un başkanlığındaki Anıtlar Derneği, İstanbul başta olmak üzere çok sayıda şehirde camiler yaptırmış bir dernekti. 1955 yılında derneğe, İstanbul Belediyesi'nin Taksim Cami için gerekli arsayı ayırdığı haberleri çıktı ama proje gerçekleşmedi.
İkinci girişim ise 1960'ların ortasında yapıldı. Girişimin öncüleri ise iş adamları oldu ve cami maket olarak hazır hale getirildi. 1965 yılında dönemin başbakanı Süleyman Demirel, Taksim'de Ziraat Bankası ve Hazine'ye ait arazinin cami yapılması şartıyla Vakıflar Müdürlüğü'ne satılması kararı aldı. 1979'da Süleyman Demirel başbakanlığı döneminde bakanlar kurulu kararıyla Taksim'e cami yapılması kararlaştırıldı, ancak 12 Eylül 1980 darbesi hemen ertesinde Bakanlar Kurulu kararı iptal edildi.
İşte 81 yıllık bir hikayeler silsilesi vardı Taksim Camii'nin geçmişinde… Hep bir yapma gayreti ama karşısında hem bir siyasi ve idari engel vardı. Yıllar geçti ve Başkan Recep Tayyip Erdoğan kararlığıyla proje yeniden hayata geçti. 81 yıllık hukuki ve siyasi mücadelenin sonunda hasret sona erdi. 2017'de temeli atılan Taksim Camii 28 Mayıs 2021'de açıldı.
Ekrem Kızıltaş'ın konuya dair açıklamaları:
Camiye bakıp da söylenebilecek tek söz aslında; Nereden Nereye…Benim şahit olduğum kadarıyla 1970'li yıllardan beri cami yapılması isteği ve sürekli olarak birilerinin engelleme durumudur. İlk olarak da Demokrat Parti dönemi ile gündeme gelir. 1950'li yıllarda Adnan Menderes'in cami için girişimi olur. Attığı adımlar bürokratik kademelerde engellenir.
1960'li yıllarda yine bürokratik engeller caminin karşısına dikilir. Yani buraya birileri cami yapmak ister ama birileri de bunu hep engeller. Taksim'e cami sadece bu dönemlerin değil aslında 1,5 asırlık bir meseledir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında yapılan anlaşmasıyla Taksim'e bir kilise yapılmasını ister. 1880'de Aya Triada Kilisesi yapılır. Osmanlı tarihi boyunca Hristiyanlara yaptırılmayan kubbeli bir yapı yaptırılır.
İşte o dönemlerde buraya yapılmak istenen cami ittihatçılar tarafından engellenir. Sık sık gündeme gelen bu konu üzerinden birileri Anıtlar Kurulu, Danıştay üzerinden veya başka bir takım mekanizmalar üzerinden hep engellenir. Burada 17 tane kilise, 1 tane sinagog vardır. Bir de burada Ağa Camii var. Gündüz nüfusu 2 milyonu aşan bir yerde Müslümanların namaz kılacağı yer yoktu. Ta ki Taksim Camii yapılana kadar.
İnsanlar burada Cuma günleri kartonların üzerinde namaz kılıyordu. Küçük bir mescid ve tuvaletler vardı. O da 1970'li yıllarda yapılmıştı. 1996 yılında Başbakan olan Necmettin Erbakan'ın burada Taksim'de Taksim'e cami yapacağız sözleri farklı bir yere doğru rüzgar estirdi. Bir iftar çadırında söylenen bu sözler medyada günlerce tartışıldı. Sanki bir ayıp gibi lanse edildi. İnsanlara abartı gelebilir ama Amerika'nın AB'nin ve Hristiyan birliklerinin camiyi istemediğini söyleyebiliriz.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2017 yılında bunun için adımalar attı ve projeler çizildi. Kabul edilmesinin ardından hemen temeller atıldı. 28 Mayıs 2021 yılında açılışı yapıldı. Bu Çamlıca Camii'nin yapılması, Ayasofya'nın açılması gibi atılan diğer adımlar gibi çok önemli ve sembolik bir adımdır."