ENGİN ARDIÇ

Tayyip Erdoğan "acaba Gazi parlamenter sistemle mi idare etmişti ülkeyi" deyince Kemalistler çok bozuldular.
Atatürkçüler demedim, Kemalistler...
Kağıt üzerinde haksız değillerdir.
Ona bakarsanız Abdülhamid de altı ay kadar parlamenter sistemle idare etmiştir ülkeyi. 1908 darbesinden 1909'da tahttan indirilene kadar.
Ona bakarsanız İttihat ve Terakki de ülkeyi parlamenter sistemle idare etmiştir.
1913'te darbe yapıp geldiler (meşhur Babıali baskını), 1918'de kaçarak gittiler ama parlamento hep açıktı.
Burada "fiiliyat" önemlidir.
Uygulamada işler nasıl yürümüş, ona bakılır.
Hitler de parlamenter sistemle idare etmiştir Almanya'yı, parlamento hep açıktı.
Kuklaydı ama açıktı.
Stalin de parlamenter sistemle idare etmiştir Sovyetler Birliği'ni...
Bir cumhurbaşkanı da vardı, Kalinin...
Birçok Türk komünisti adını bile duymamıştır.
O kadar ki, Stalin'in "parti birinci sekreteri" olmaktan öte bir sıfatı da yoktu!
İnönü de vallahi parlamenter sistemle idare etmiştir memleketi...
Allah için etliye sütlüye hiç karışmamıştır, memleketi yönetenler Refik Saydam, Şükrü Saraçoğlu, Recep Peker falandı.
Hele Hasan Saka, hele Şemsettin Günaltay... Cumhuriyet tarihimizde derin ve unutulmaz izler bıraktılar!
Ne yazık ki bugün CHP üyelerinin çoğu isimlerini duymamıştır. Durum o kadar parlamenterdir yani.

***

Mustafa Kemal Paşa'nın, kendisine ikide bir itiraz eden parlamentoya kızıp onu feshetmeyi düşündüğü, buna karşılık İsmet Paşa'nın "bunu yapma, başka hiçbir dayanağın kalmaz, boşluğa düşersin" dediği de bilinir.
"Kuvvetler ayrılığı" ilkesine ciddi biçimde karşı çıktığı, resmi demeçlerinde bile "kuvvetler birliği" ilkesini ısrarla savunduğu da bilinir.
Eh, bu da bir çeşit parlamenter sistem.
Bana, "ikinci grubun" 1923 seçimleri öncesi tasfiye edilmesinden, muhalefet partisi CTF'nin 1925'te kapatılmasından sonra mecliste Atatürk'e karşı çıkmış bir tek çatlak ses gösteriniz.
Serbest Fırka diyeceksiniz...
Atatürk'ün şahsına değil CHP'ye karşıydı...
Nasıl Atatürk'e karşı olsun ki, bizzat Atatürk'ün emir ve direktifiyle kurulmuştu!
Başkanı Atatürk'ün en yakın arkadaşıydı, Atatürk'ün kızkardeşi de bu partiye üye kaydedilmişti.
1935'te parlamentoya kadın milletvekilleri girdiler. Bana meclise kürsüsüne çıkıp da bir tek konuşma yapmış bir tek kadın milletvekili gösteriniz.
Büyükelçileri, valileri, hakimleri Atatürk tayin ederdi.
Milletvekili adaylarını da o saptardı.
Parlamenter sistem ki tadından yenmez.
Menderes de parlamenter sistemle idare etti Türkiye'yi, niçin astınız?

***

İngiliz diktatörü Cromwell de parlamenter sistemle idare etti İngiltere'yi, kralın kafasını kestirdikten sonra.
Parlamenter sistemin faydaları saymakla bitmiyor.
Ayıptır hatırlatması, Türkiye'de bir referandum yapıldı, halk parlamenter sistemi bırakıp başkanlık sistemine geçti ama boşver halkı, halk cahil... Çoban moban işte...