KEREM ALKİN

Dünyanın saygın düşünce kuruluşları, tanınmış ekonomi ve siyaset uzmanları, 2019 için, küresel ekonomi-politiğin yakın ve orta vadeli geleceğini etkileyecek 5 temel riske odaklanmış durumda.
Birinci risk, ABD ile Çin arasında tırmanacağına kesin gözüyle bakılan 'Ticaret Savaşı.' Bilhassa, bu savaşın tırmanmasının sebep olacağı küresel ticarette 'yarılma'nın, yeni bir 'ekonomi-politik düzen'in habercisi olduğunu ifade etmekteler.
ABD ile Çin arasındaki gerginlik, bir cephede, dünyanın 'çok kutuplu' bir sürece yöneldiği yorumlarına sebep olurken, bir başka cephede de 'kutupsuzlaşma', 'manyetiksizleşme' (demagnetised) olarak da öngörülmekte.
ABD'nin 'Çin Politikası'nın kalıcı hale geleceği ve ülkelerin artık 'küresel ticaret'in bu iki güç merkezi arasındaki gerginliğe dayalı olarak şekilleneceğini kabullenmeleri gerektiği önemli bir tespit.
2'nci temel küresel risk, kişisel verilerin geleceği ve gizliliği. 'Veri madenciliği' ve 'büyük veri' üzerinden yeniden şekillenen, dijitalleşen yerel ve küresel ticarette, Çin'in 'aşırı' veri kontrolü, AB'nin 'aşırı' veri gizliliği ile, ABD'nin 'veriyi ticarileştirme' eğilimleri arasında ciddi bir çatışma bekleniyor. Bu çatışma da, siber saldırı ve siber güvenlik konularını 2019'da daha da öne çıkaracak. 3'üncü küresel temel risk, Trump'ın ABD siyasetinde sebep olduğu tıkanma. Cumhuriyetçiler ile Demokratlar arasında ABD Kongresi'nde tırmanacak gerginlik, ABD ekonomisinin ihtiyaç duyduğu karar ve reformları geciktirdiği gibi, Trump'ın sebep olduğu travma, küresel ekonomi-politik açısından 'belirsizliği' ve 'karmaşa'yı daha da tırmandıracak.
4'üncü küresel temel risk, küresel terör tehdidinin de ötesinde, olağanüstü doğal afetlerin sebep olacağı devasa insan kaybı ve ekonomik tahribat olarak tanımlanıyor.
Devasa orman yangınları, sel baskınları, fırtına ve kuraklığın üretim, ticaret, ulaştırma, lojistik başta olmak üzere, küresel ekonomiye vereceği zararın 2019'da yeni bir rekora ulaşmasından endişe edilmekte.
5'inci ve son küresel temel risk ise, ABD, Fransa gibi ülkelerin kendi uluslarüstü şirketleri üzerinde ciddi manada artıracakları 'korumacılık' ve 'ülkeye geri dönme' baskısı. Bu nedenle, bu tür şirketlerin iyice 'vatansızlaşma', 'ulussuzlaşma' (nationless) sendromu yaşayacakları konuşuluyor.
Türkiye'nin de tüm bu küresel riskleri gözeterek, 2019'u 'ihracat bazlı büyüme' ile yönetmesi gerekecek.