FARUK ERDEM

Emekli aylıkları hesaplanırken kullanılan güncelleme katsayıları her yıl yeniden hesaplanıyor. Bu hesaplama enflasyon ve büyüme rakamları ile yapılıyor. Bu durum emeklilerin her yıl hesaplarını değiştiriyor. Peki, emekli maaşı hangi formüllerle hesaplanıyor? İşte detaylar.
Emekli maaşını hangi ödeme belirliyor?
Emekli maaşını belirleyen en önemli unsur kişinin çalışırken ödenen primleri. Yani SGK'ya bildirilen brüt maaşı. Bu maaşlar ne kadar yüksek ise emekli aylığı da yüksek oluyor. Çünkü sigortalının tüm çalışma hayatındaki maaşları hesaba katılıyor. Bunun yanında çalışılan gün sayısı da etkili oluyor.
Aylık hesaplamasında hangi veriler kullanılıyor?
-Çalışırken alınan brüt maaşa göre ödenen primler (SPEK: Sosyal Güvenlik Prime Esas kazanç)
-Primlerin çarpıldığı Aylık Bağlama Oranı (ABO)
-Önceki yılın enflasyon oranı -Önceki yılki büyümenin yüzde 30'u
-İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları (Ocak ve Temmuz zamları)
Hangi dönemler etkili oluyor?
Emekli aylığı hesaplanırken üç döneme bakılıyor. 9 Eylül 1999 öncesi, 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç ayrı hesap yapılıyor. Bu hesaplar toplanıp emekli aylığı belirleniyor.

Hangi dönem en çok aylığı artırıyor?
2000 yılı öncesi dönemde Aylık Bağlama Oranı (ABO) daha yüksek tutuluyor. Ancak sonraki dönemlerde ABO düşse de çarpanlar yüksek oluyor. Ancak en çok maaşı artıran dönem 1999 öncesi oluyor. Burada günü ve prim miktarları yüksek olanların aylıkları olumlu etkileniyor.
Emekli olmak için avantajlı bir dönem var mı?
Maaş bağlanırken kullanılan güncelleme katsayısı yıldan yıla aylıkları da değiştiriyor. Örneğin 2024 yılında uygulanan güncelleme katsayısı 2023 yılı enflasyon ve büyüme oranları dikkate alındığında 2025'de uygulanacak olandan yüzde 30 yüksek çıktı. Yani 2024'te emekli olanlara bu yıl olanlardan yüksek maaş hesaplandı. Enflasyon giderek düştüğü için benzer bir durum 2025 ile 2026 arasında da yaşanacak.
Güncelleme katsayısı nasıl hesaplanıyor?
Emeklilerin maaşları hesaplandıktan sonra bir güncelleme katsayısı ile çarpılıyor. Bu katsayı bir önceki yılın enflasyonu ve büyümesinin yüzde 30'u ile bulunuyor. Bunun için şu formül uygulanıyor:

-BİR ÖNCEKİ YILIN ENFLASYONU+ BİR ÖNCEKİ YILIN BÜYÜMESİNİN YÜZDE 30'U / 100 +1
2025 yılı için hesap şöyle:
2024 yılı enflasyonu + 2025 yılı büyümesinin yüzde 30'u
44.38 + 3.2 (%30) = 45.34
45.34/ 100 +1 = 1.4534
2026 yılı için katsayı belli mi?
Henüz enflasyon ve büyüme açıklanmadığı için tahmini hesaplama yapılabilir. Buna göre 2025 yılı enflasyonu tahmini OVP'de yüzde 28.5, büyüme tahmini ise yüzde 4 olmuştu. Bu rakamlara göre 2026 yılı için güncelleme katsayısı hesabı şöyle çıkacak:
28.5 + 1.2/ 100 +1 = 1.2970
Zamlar için de katsayı hesaplanıyor mu?
Zamlar için de katsayı hesaplaması şu formülle belirleniyor:

OCAK VE TEMMUZ AYLARINDA YAPILAN ARTIŞLAR (kümülatif) / 100+1
35.06/100 +1 = 1.3506
Bu katsayılarla emekli maaşı nasıl güncelleniyor? 2025'de dilekçe verecek bir emekli için hesap yapılırken üç dönem için maaş hesabı yapıldıktan sonra bu güncelleme katsayıları ile rakam hesaplanıyor.
Örneğin 2025 yılında dilekçe veren bir sigortalı için hesap şöyle oluyor:
ABO ile hesaplanan kök maaş: 20.000 TL
-2024 yılı güncellemesi: 20.000 TL X 1.4534 = 29.068 TL
-2025 yılı zamları güncellemesi: 29.068 TL X 1.3506 = 39.260 TL
-Ödenecek aylık: 39.260 TL
2026 yılında emeklilik için başvurursa hesap nasıl olacak?
Aynı sigortalı 2025 Aralık yerine 2026 Ocak ayında başvurursa bu kez maaşı tahmini şöyle hesaplanacak.
ABO ile hesaplanan kök maaş: 20.000 TL
2025 yılı güncellemesi: 20.000 TL X 1.2970 = 25.940 TL
2026 yılı zam eklenmesi (Tahmini Yüzde 13) : 29.312 TL

EMEKLİ MAAŞINI ARTIRMAK MÜMKÜN

Yüksek aylık almak için ne yapmak lazım?
Mevcut sistemde yüksek emekli maaşı alabilmek için öncelikle prime esas kazancı yani brüt maaşı yüksek tutmak gerekiyor. 1999 öncesi çalışmalar daha çok katkı yapıyor. Bir de dilekçe vereceğiniz yıl maaşınızı etkileyebiliyor. Öncelikle maaşınız SGK'ya tam bildirilmesini sağlayın. İmkân varsa iki ayrı işyerinden prim ödeyin. Borçlanmaları imkânınız nispetinde yüksek orandan ödeyin. Dilekçe vermeden önce enflasyon ve büyüme rakamlarını tekrar kontrol edin.