FARUK ERDEM

Yeni yılla birlikte yürürlüğe girmesi beklenen torba yasa emeklilikten vergiye, borçlanmadan, kira gelirine kadar birçok konuda yenilikler içeriyor. Özellikle emeklilik için gün satın alacaklar ve emekli maaşının artırmak isteyenler için düzenlemeler önem kazanıyor.
Torba yasa kimleri ilgilendiriyor?
Birçok konunun içinde yer alacağı yasa özellikle emeklilik bekleyen çalışanlar, ev sahipleri, taşıt alıp satacak olanlar gibi geniş bir kitleyi ilgilendiriyor.
Emeklilik sisteminde hangi değişiklikler olacak?
Emeklilik için gün satın alacak olanlar yani doğum, askerlik ve yurtdışı borçlanması yapacak olanlar için ödeme oranları yükselecek. Ayrıca prime esas kazancın yani brüt maaşın üst sınırı asgari artacak.
Borçlanma ile ne kazanılıyor?
Hizmet borçlanması çalışmadan emeklilik için gerekli primleri tamamlamayı sağlıyor. Erkekler askerlik, kadınlar doğum, gurbetçiler de yurtdışı borçlanma yapıyor. Kadınlar bu sayede 3 çocuk için 6 yıl kazanabiliyor. Erkekler sigortadan önce yaptıkları askerliği borçlandıklarında işe giriş tarihini geri çekerek erken emekli olabiliyor.

Nasıl borçlanılıyor?
Çalışılmayan dönemler için SGK'ya başvurularak borçlanma talebinde bulunuluyor. Hak sahipleri, yani askerlik, doğum ya da yurtdışı borçlanma yapacaklar kaç güne ihtiyaçları varsa bu kadar günü satın alarak emeklilik hesaplarına ekletiyor.
Borçlanma için para ödeniyor mu?
Borçlanmalar geçerli asgari ücrete göre yapılıyor. Şu anki sistemde askerlik ve doğum borçlanması en az brüt asgari ücretin yüzde 32'si olarak ödeniyor. Bu da aylık olarak 8.321,6 lira oluyor. Yurtdışı borçlanma ise en az brüt asgari ücretin yüzde 45'i olarak yani aylık 11.702,25 TL olarak ödeniyor.
Torba yasa neyi değiştirecek?
Torba yasa taslağındaki düzenlemeye göre yeni yıldan itibaren doğum borçlanması hariç tüm borçlanmaların oranının yüzde 45'e çıkartılması planlanıyor. Böylece borçlanma için ödenecek para artıyor. Bu da ileride emekli maaşına olumlu katkı yapacak.
Asgari ücretin etkisi olacak mı?
Borçlanmalar asgari ücrete göre yapıldığı için ocak ayından itibaren yeni asgari ücret geçerli olacak. Yüzde 32'den yüzde 45'e çıkan oranla birlikte asgari ücretteki artış da borçlanma maliyetlerini yükseltecek.

Bu maliyetleri düşürme imkânı var mı?
Yeni yılda gerçekleşmesi beklenen bu artışlardan etkilenmemek mümkün. Aralık ayı sonuna kadar e-devlet ya da SGK'ya giderek yapılacak borçlanma başvuruları şu anki sistemden hesaplanacağı için daha uygun olacak.
Başvuruda para ödeniyor mu?
Başvuruda para ödenmiyor. Başvuru değerlendirildikten sonra ödeme emri çıkıyor. Bu süre 1 ayı buluyor. Ödemek için de 2 ay kadar süre veriliyor. Böylece başvurudan sonra 3 aylık bir ödeme süreci oluyor.
Bu üç ay sonunda da ödenmezse hak yanıyor mu?
Ödeme sürecinde para ödenmezse hak yanmıyor ama başvuru iptal ediliyor. Yeniden son asgari ücret ve oranlardan başvuru yapmak gerekiyor.
Borçlanılan para geri alınabilir mi?
Borçlanma sonrası ödenen paralar emeklilik işlemleri tamamlanmadan önce istenirse geri alınabiliyor. SGK yazı başvuru sonrası bu paraları faizsiz olarak iade ediyor.
Bağ-Kur ihya ödemelerinde de bir değişiklik var mı?
Geçmişte Bağ-Kur primlerini ödememiş ve borçları olan esnaf, bu borcu sildirmiş ve günlerini dondurmuş ise ihya ile tekrar satın alabiliyor. Yeni dönemde ihya ödemeleri de yüzde 45 oranında yapılması öngörülüyor. Bağ-Kur'lular da bu ay sonuna kadar başvurup mevcut rakamlardan ödeme yapabilir.

MAAŞ ARTIRACAK DEĞİŞİKLİK

Prime esas kazanç nasıl değişecek?
Çalışanlar için SGK'ya bildirilen brüt maaş prime esas kazancı oluşturuyor. Bu rakamın bir üst sınırı bulunuyor. Mevcut durumda SGK'ya en fazla brüt asgari ücretin 7.5 katı olan 195.037,5 TL maaş bildiriliyor. Bu oran şimdi 9 katına çıkartılıyor. Böylece yeni yılda artacak asgari ücret artışıyla birlikte en yüksek bildirilecek maaş 300 bin lirayı geçebilecek.
Prime esas kazancın artması çalışana faydası var mı?
Bu artış ile birlikte çalışanların SGK'ya bildirilen ve ödenen primleri de artacak. Böylece ileride alınacak emekli maaşı daha yüksek olabilecek.

EMLAK VERGİSİNDE YENİ DÖNEM

Emlak vergisinde ne değişti?
Emlak vergisinde 2026 yılı bina ve arsa vergi değerleri 2025 yılına ait vergi değerlerinin iki kat fazlasını geçemeyecek. 2027-2029 döneminde de aynı sistem uygulanacak.
Kira gelirinde ne değişti?
Mevcut durumda kiralanan konut için kullanılan kredinin faiz giderleri vergi matrahından düşülüyor. Yeni düzenlemede bu istisnanın kaldırılması böylece kredi kullanan ile kullanmayan mükellef arasında adalet sağlanması öngörülüyor.