KEREM ALKİN

Uluslararası ekonomi çevreleri 2022 için dünya ekonomisi ve küresel ticareti bekleyen olası risklere odaklanmış durumda. Uluslararası makalelere, uluslararası finans kurumları tarafından derlenen raporlara birlikte baktığımızda 5 temel risk başlığının öne çıktığını görüyoruz. İlki, Omikron Varyantı ve yeni kapanma kararları. Birleşik Krallık'ta omikron varyantından dolayı ilk yaşamını yitiren hasta haberiyle birlikte, Avrupa'nın pek çok ülkesinde sınır kapılarında aşırı kısıtlama, karantina ve tümüyle kapanma alternatifleri tekrar gündemin ön sıralarına oturdu. Bilhassa, bu dakikadan sonra Noel tatili için aşırı önlem almanın getireceği tepkiler dikkate alınarak, bazı ülkelerin 1 ile 3 Ocak 2022 tarihlerinden itibaren devreye girecek bazı tedbirleri tartıştığı konuşuluyor.
Bununla birlikte, başta Fransa olmak üzere, pek çok Avrupa ülkesi, hızla 2 veya 3 gün için 'uzaktan çalışma' koşullarına dönmeyi konuşmaya başladı. Kaldı ki, çalışanların da, son 6 ayda pek çok önde gelen ülkede yapılan iş yaşamına yönelik anketlerde, 'Kovid-19' küresel virüs salgını geride kalsa dahi, artık haftada en az 2 gün uzaktan çalışma metodunun iş hayatına yerleşmesini talep ettikleri de gözlemlenmekte. Ancak, bu durum, okulların da kapanması ve ağır karantina kararları halinde, yine tüm dünyada hizmetler sektörünün para kaybetmesi anlamına gelecek, ki 2022 için ülke ekonomilerini, büyümeyi, istihdamı ve kamu maliyesini hayli zorlayabilecek bir riskten söz ediyoruz.
2. kritik risk, 2002 yılının ilkbahar ortasına kadar devam edecek yüksek 'küresel enflasyon' riski. ABD'de TÜFE artış oranının 2021 yılı sonunda yüzde 7'yi görüp, bu oranı nisan ayı başına kadar koruması beklenmekte. 2022 yılının yaz ortasından itibaren G7 ülkelerinin önemli bir kısmında yıllıklandırılmış manşet enflasyonun düşmeye başlayacağı beklense de, küresel emtia, tarım-gıda, enerji fiyatlarına ve lojistik maliyetlerine bağlı küresel enflasyon riski önemli bir sorun teşkil etmekte. Bu da, 2022 için 3. önemli riski gündeme getiriyor; o da 'stagflasyon' riski. Çünkü, başta ABD Merkez Bankası FED olmak üzere, Avrupa Merkez Bankası ECB ve diğer önde gelen merkez bankaları nezdinde 'küresel enflasyon' riskine bağlı tartışmalar giderek görüş ayrılığını tetikler ve 'para politikasının sertleştirilmesi'ni talep eden 'şahinler' 'güvercinler'e ağır basarlar ise, bu tablonun yüksek enflasyon ile birlikte ağır durgunluk ve yüksek işsizlikle birlikte 'stagflasyon'u tetikleyebileceği konuşuluyor.
4. kritik risk Çin ve Rusya'dan kaynaklanabilecek riskler. Çin noktasında en kritik konu, Çin'in küresel ticaretin en önemli tedarikçi ülkesi olarak, dünya ekonomisinin ihtiyacını karşılayacak hammadde, nadir metal, ara mamul ve nihai ürünlerin dağıtımında isteksizleşmesi ve dünya ekonomisinin ihtiyaçlarını karşılamak noktasında ise 'iştahsızlaşma'sı. Rusya'nın ise Ukrayna konusunda atabileceği olası adımlar nedeniyle, Rusya ile ABD ve AB arasında artacak gerilim hiç şüphesiz ki, bölgesel ve küresel ticareti de, dünya ekonomisini de etkileyebilir. 5. risk başlığı ise, ülkelerin maliye politikasında alan daralması riski. Türkiye bütçe dengesi ve kamu borç stoku açısından şanslı olsa da, pek çok önde gelen ülke 2022'de bütçe açığını küçültmek ve kamu borç artışını yavaşlatmak zorunda. Bu da ülkelerin büyüme performansını, istihdamını ve kamu sosyal destek imkanlarını olumsuz yönde etkileyebilir.