KEREM ALKİN

2019 sonunda, Uluslararası Çalışma Örgütü'nü (ILO) göreceli olarak sevindiren en önemli gelişme, 2005 ile 2019 arası, dünya genelinde formel, yani kayıtlı işgücünün informel, yani kayıt dışı işgücünden daha fazla artması; bu dönemde küresel ölçekte informel işgücünün 5 puan azalmasıydı. Niye 'göreceli' olarak ifade ettim; çünkü, ifade ettiğim dönemde küresel ölçekte kayıt dışı işgücünün toplam içindeki oranı ancak yüzde 65'den 60'a geriledi. 2006'da kayıt dışı işgücü artışı yıllık bazda yüzde 0,8 iken, kayıtlı işgücü artışı yüzde 3,3'e ulaşmıştı. 2007'de kayıtlı işgücü yüzde 3,5 artarken, kayıt dışı işgücü hiç artmadı. Ancak, 2008 küresel finans krizi ile birlikte, kayıt dışı işgücü hareketlendi ve kayıtlı işgücü artışı yavaşladı.
Buna rağmen, 2015'e kadar kayıtlı işgücü artışı kayıt dışı işgücü artışından 2 puan daha yukarıda seyretti. 2015-2020 arası ise aynı fark kayıtlı işgücü lehine 1 puanın altına indi. İlk 'siyah kuğu' Kovid- 19 küresel virüs salgını 2020'de dünyayı hazırlıksız yakaladığında, 2020 ilkbaharından, 2021 ilkbaharına kayıtlı işgücü yüzde 1 azalırken, kayıt dışı işgücü yüzde 3,5 arttı. 2022'in ilkbaharında, 1 yıl sonra ise kayıtlı işgücü de, kayıt dışı işgücü de yüzde 2 oranında birlikte arttılar. Küresel pandeminin geride bırakıldığı değerlendirmesi, küresel işgücü piyasasını hareketlendirmişti. Derken, ikinci 'siyah kuğu' sahneye çıktı; Rusya-Ukrayna Savaşı. Savaş çıktığından bu yana geride bıraktığımız 8 ayda ne yazık ki küresel işgücü piyasası yeniden ciddi manada bozulmuş durumda.
Küresel işsizlik rakamı, 2019'un sonuna göre, 2022 başında, daha 'Savaş' ortada yokken bile 21 milyon artışla, 207 milyon işsiz insana ulaşmış durumda. Oysa, 2022 başında, küresel çalışma saatleri, dünyanın önde gelen pek çok ülkesinde küresel pandemi dönemi kısıtlamaları kaldırıldığı için, güçlü bir şekilde toparlanmış; 15-64 yaş arası çalışan nüfusa göre, küresel çalışma saatleri, 2019'un dördüncü çeyreğinin sadece yüzde 1 altında, 30 milyon tam zamanlı iş açığına kadar iyileşmişti. Ancak, bu güçlü toparlanma, şubat sonu patlak veren 'Savaş' ile birlikte, yerini 2019'un sonuna göre farkın yüzde 1,8 ve yüzde 1,4 açılması noktasına getirdi. Tam zamanlı iş açığı 2022'in 2. çeyreğinde 52 milyona, 3. çeyrekte ise 40 milyona ulaştı.
ILO'nun hesaplamaları, 'Savaş'ın Ukrayna'da işgücünün yüzde 30'a varan oranında, tahmini 2,3- 2,4 milyon insanın 2022'de işini kaybetmesine sebep olabileceğini göstermekte. İki 'siyah kuğu' küresel pandemi ve 'Savaş' öncesinde, 2019 sonu itibariyle 186 milyon düzeyinde hesaplanan işsizlik rakamının, 2022 sonunda 210 milyonu geçme olasılığı ve kayıt dışı işgücündeki artış; bunun yanı sıra, pek çok ülkenin mültecilere insanca yaşamaları için yeni iş imkanları oluşturmak zorunda olmaları, küresel istihdam piyasasının önemli mücadele başlıklarıyla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. ILO, çoklu ekonomik ve jeopolitik krizlere karşı, uluslararası dayanışmanın her zamankinden daha kritik olduğunu; ülkelerin ancak sosyal ortaklar ve uluslararası düzeyde işbirliği ile, politika tutarlılığını ve ortaklıkları güçlendirerek bu tür kriz dönemleriyle baş edebileceğini hatırlatıyor.