KEREM ALKİN

Küresel pandemi, 2 yılı aşan 'Kovid-19' süreci, dünyanın yaşam standardı en iyi durumda olan kesimleri açısından, 4 trilyon doların üzerinde bir servet ve 6 trilyon doların üzerinde bir tasarruf artışına sebep oldu. Esasen, 2 yıl boyunca 'evlere kapanma', orta gelir ve üstünde yaşam standardı olan kesimde, normal yaşantılarını, harcamalarını gerçekleştirememe anlamında bir tasarruf birikimine sebep oldu. Pandeminin etkisinin hafiflemesiyle, bilhassa lüks tatillere ve lüks tüketime kullanılmamış olan bu kaynak, şimdi katlanarak tüketime dönmüş durumda.
Bu nedenle, havayolu taşımacılığında, otellerde, ağırlama endüstrisinde son 2 yılın acısını çıkaracak bir harcama patlaması gözleniyor. Aynı durum, elektronik ticarete de yansımış durumda. Pandeminin etkisi azalsa da, o dönemde büyük sıçrama yapmış olan elektronik ticaret hacmi, mağazalar ve alış veriş merkezleri yeniden hareketlenmiş olsa da, katlanarak devam ediyor. Dev ölçekteki e-ticaret şirketleri, bilhassa küresel enflasyonun sebebini oluşturan girdi ve lojistik maliyetlerindeki artışları, ölçek ekonomisinin tüm imkânlarından yararlanarak dengeliyorlar. Öyle ki, Apple'ın 2. Çeyrek ürün ve hizmet satışları yıllık bazda yüzde 2 artarak 83 milyar dolara ulaşmış durumda. Buna Apple Pay ve Apple Music'inden elde ettiği gelirleri de eklediğinizde, gelirledeki artış yüzde 12'ye ulaşmış durumda.
Dünyanın en büyük e-ticaret şirketi konumunda olan Amazon'un da cirosu 2'nci çeyrekte yüzde 7 artışla 121 milyar doları geçti. Amazon'un çevrimiçi satışları yüzde 4 düşse de, bulut bilişim birimi AWS yüzde 33 büyümüş durumda. Küresel pandemi döneminde, evlerde oturmaktan kaynaklanan ürünlerin yerini, Kovid-19'dan uzak tatil yapmak isteyenlerin kamp ve benzeri ürünler, yani outdoor denilen ürünler almış durumda. Söz konusu küresel şirketlerin elindeki en büyük avantaj, küresel ekonominin en zor dönemlerinde, resesyonun en tartışıldığı dönemde bile, kendilerinden mal tedarik ettikleri firmalara siparişlerini belirli bir tempoda sürdürüyor olmaları. Bu da, söz konusu şirketlere, tedarikçilerinden her daim en uygun fiyata ürün temin etme gibi bir fırsat sunuyor. Bu sayede, söz konusu küresel e-ticaret şirketleri her daim müşterilerinin önüne en iyi fiyat seçeneği ile çıkabiliyorlar.
Hollanda'da ise, ülkenin karbon ayak izini azaltmak adına, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan azot salınımını önemli ölçüde azaltmayı öngören hükümet planı, birkaç haftadır Hollanda genelinde yoğun protestolara sebep olmakta. Hollanda Başbakanı Mark Rutte, çiftçilerin hükümeti protesto amacıyla başlattığı eylemlerin derhal durdurulması çağrısında bulundu. Çünkü, Hollandalı çiftçilerin son bir kaç gündür otoyolları trafiğe kapatarak, saman balyaları ve traktör lastikleri yakmalarından kaynaklanan dumanlar bir kaç ciddi trafik kazasına ve yaralanmalara sebep oldu. Küresel sistemin bütününe baktığınızda, 8 milyar insanı beslemek için gerekli olan tarımsal ürün ve hayvancılık ürünleri üretimi, beslenen milyarlarca küçük ve büyük baş hayvan sayısını da hesaba katarsanız, çok ciddi bir karbon salınımına, sera gazı etkisine sebep oluyor.
Bu nedenle, havyancılık endüstrisi için yeni teknolojiler, karbon salınımı azaltacak yeni tedbirlerin yanı sıra, bilhassa orta ve yüksek gelir sahibi kesimlerin ortalama et ve hayvani gıda tüketim seviyelerini aşağı çekecek çağrılar büyük önem arz ediyor. Dünya genelinde tarım sektörünün küresel sera gazı emisyonundaki payı yüzde 11. Bu nedenle, karbon bazlı fosil yakıtların kullanımının azaltılması ve sıfırlanması kadar, tarım ve hayvancılık endüstrisine yönelik tartışmaları da takip ediyor olacağız.