KEREM ALKİN

Rusya-Ukrayna Savaşı, küresel pandemide zaten ciddi bir tartışma ve endişe konusu haline dönüşmüş olan 'küresel gıda güvenliği' konusunu, savaşan iki ülkenin pek çok kıta ve ülke için tedarikçi konumunda olduğu tarım ve gıda ürünlerine yönelik artan tedirginlik nedeniyle iyice derinleştirdi. Başta Birleşmiş Milletler (BM) ve OECD olmak üzere, uluslararası teşkilatların hemen hemen tüm toplantı ve platformlarında 'küresel gıda güvenliği' üzerinde zihin yorulan başlıklar arasında ilk 3'e oturmuş durumda. Dünya vatandaşlarının hak ettikleri beslenme düzeyine ulaşabilmeleri, sürdürülebilir düzeyde sağlık ve yaşam koşulları BM'in 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları arasında önemli bir yer tutuyor. Ancak, temiz ve yeterli gıdaya ulaşabilmek ciddi bir tehditle karşı karşıya.
Söz konusu tehdide rağmen, 8 milyarı aşan dünya vatandaşlarının hak ettikleri beslenme koşullarını yakalayabilmeleri adına, çözümü sadece küresel ölçekte tarım ve gıda üretimini arttırmakta aramak; uluslararası kuruluşlarda gerçekleştirilen toplantılarda konunun sadece 'arz' yönünün ele alınması önemli bir eksiklik olarak öne çıkıyor. Çünkü, 'sürdürülebilir' küresel gıda güvenliği sadece üretimi ve arzı arttırarak değil; aynı zamanda küresel ölçekte talebi ve tüketimi de yönetmeyi gerektiriyor. Talep ve tüketim deyince de, küresel ölçekte dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük 'felaket' 'gıda israfı'. BM ve bu alandaki tüm uluslararası uzman kuruluşların verileri, küresel ölçekte arz edilen gıdanın üçte birinin israf edildiğini, çöpe gittiğini, atık haline dönüştüğünü gösteriyor.
Tüm gıda ürünlerinin içerisinden meyve ve sebze ürünlerini ayırdığımızda, her yıl küresel ölçekte çöpe giden meyve ve sebze miktarı üretimin yarısı. Küresel ölçekte israf edilen gıda ürünlerinin gelişmiş ekonomilerde mali değerin 680 milyar dolar. Gelişmekte olan ülkeler de dahi çöpe giden, israf edilen gıda ürünlerinin mali değeri 310 milyar dolar. Ne acıdır ki, 1 trilyon dolara yakın tarım ve gıda ürününü 'israf' ediyoruz. Oysa, 1 trilyon dolarlık tarım ve gıda ürününün çöpe gitmesini, israf edilmesini engellemek 'küresel gıda güvenliği' açısından en temel çözüm olabilir. Dolayısıyla, aynı miktarda tarıma elverişli araziden daha yüksek teknolojiye sahip tarımsal üretim metotlarını, araçlarını kullanarak daha fazla ürün ve verim elde etmeye gelene kadar; gıda ürünlerinin çöpe gitmesini engellemek de etkin bir çözüm olabilir.
Zengin ülkelerde tüketicilerin dikkatsizliği, özensizliği, yanlış saklama ve kullanım nedeniyle her yıl çöpe giden ürün miktarı 222 milyon ton. Bu rakam, Sahra Altı Afrikası'nın bir yılda ürettiği tarım ve gıda ürünü miktarı olan 230 milyon tona neredeyse eşit. Bu nedenle, tarım ve gıda üretiminde inovasyona dayalı yeni yaklaşımları, yeni teknolojileri geliştirmek kadar, küresel ölçekte üretilen tarım ve gıda ürünlerinin saklanması, paketlenmesi, taşınması ve lojistiğe yönelik yeni teknolojiler, inovatif işler de bir o kadar önemli. Dünya ölçeğinde ürünlerin gereğinden fazla miktarda gramajla ambalajlanmasından, ürünlerin kolayca bozulmasına, çürümesine sebep olan demode paketleme tekniklerine kadar üzerinde zihin yorulması gereken pek çok konu var. Tüm uluslararası platformlarda bu hususları dile getirmeyi sürdüreceğiz.