KEREM ALKİN

Anadolu Ajansı Finans Portalı'nın aralık ayı enflasyon beklenti anketine katılan ekonomistlerin en yüksek aylık enflasyon beklentisi yüzde 1.6, beklentilerin ortalaması yüzde 0.99'du. Gerçekleşme yüzde 1.64 oldu ve eylülkasım döneminde beklentilerin altında seyreden aylık enflasyon verileri ile, kasımda yıllık bazda yüzde 7'ye kadar gerilemiş olan tüketici enflasyonu, yıl sonunu yüzde 8.53'le tamamladı. Oysa yılı yüzde 7 civarında bitirebilecek bir enflasyon, TCMB'ye hareket alanı kazandıracaktı. Gıda ve alkolsüz içeceklerde, yıllık enflasyonun yüzde 58'inin sadece aralık ayındaki artıştan kaynaklanması, TCMB'nin başkanlığına geçen 'Gıda Komitesi' çalışmalarından bir an önce sonuç alınmasının gerekliliğine işaret ediyor. Alkollü içecekler ve tütüne uygulanan vergiler aylık bazda 7.3, yıllık bazda ise yüzde 31.6 fiyat artışında önemli bir role sahip. Mal ve hizmet gruplarının yarısı yıllık enflasyonun üzerinde bir fiyat artışı yaşamış.
Aralık ayındaki fiyat sıçramasında, TL'deki değer kaybının enflasyona etkisi de göz ardı edilmemeli. İşlenmemiş gıda ve enerji fiyatları hariç tutulan çekirdek enflasyonun yıllık bazda yüzde 9.1'e ulaşması, H ve I kodlu yüzde 7.5'in biraz altında kalmasının, yıllık bazda enflasyonu yüzde 5 ve altına çekebilmek için pek çok yapısal adım atılması gerektiğine işaret ediyor. Son 14 yılda, Türkiye Ekonomisi'ndeki gerçekleşen ciddi yapısal dönüşüme rağmen, reel kesimde mal ve hizmetlerin fiyatlandırılmasında alışkanlıkların değişmemiş olması ve firmalarımızın üretim ve ticaret maliyetlerini yönetecek, azaltacak, verimliliği artıracak zihinsel dönüşümde yeterince mesafe alamamış olmaları, üzerinde ciddi manada çalışmamız ve atılacak adımlara yönelik yol haritası çıkarmamız gereken bir alan.

İş var, işçi yok
Mal ve hizmet piyasasındaki yapısal sorun, arz-talep dengesizliği, emek piyasasında da kendini gösteriyor. Kocaeli'nde şu an 70 bin açık iş ve 52 bin işsiz var. 70 bin açık işin yüzde 20'si nitelikli işgücü arıyor. Bunu dikkate aldığınızda dahi, işsizlerin tümünü işe yerleştirebilecek kadar iş imkânı söz konusu. Ancak, işçi teklif edilen koşullardan, işveren de işe başvuranlardan memnun değil. Bu durum, istihdamın niteliğini artırıcı mesleki eğitim ve işbaşı eğitim çalışmalarını güçlendirmemizi gerektiriyor. Türkiye'nin genç nüfustan kaynaklanan 'demografik fırsat penceresi'ni mutlaka emek piyasasındaki yapısal çalışmalarla katma değere dönüştürmemiz gerekiyor. Yapısal sorunları aşmak için, somut öneriler adına, hepimize görev düşüyor.