CANLI YAYIN
EYT'li yüzde 30 zam alacak mı? Asgari ücretten primi yatan EYT'li ne kadar maaş alacak?
EYT yasası daha çıkmadı ama hesaplamalar şimdiden başladı. EYT şubat ayında yasalaşacak. İlk maaşlar martta alınacak. Öte yandan Sosyal Güvenlik Kurumu, emeklilere yüzde 30'dan daha düşük zam yapıldığına yönelik haberleri yalanladı. Kurum, mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde aylıkların hesaplandığını, EYT kapsamındaki sigortalılar için farklı bir aylık hesabı yapılmadığını açıkladı. Peki EYT'lilerin maaşı nasıl hesaplanacak? SGK ve Bağ-Kur'lu EYT'linin prim borçları yapılandırılacak mı? Vatandaş EYT'li olup olmadığını nereden anlayacak? EYT'liye enflasyon farkı, refah payı verilecek mi? Çalışma günü ve prim ödemesi neye göre değişiyor? Tüm detayları A Haber canlı yayınına konuk olan sosyal güvenlik uzmanı Ali Duman anlattı.
Emekli maaşlarına yüzde 30 zam yapıldı. Milyonlarca emekliyi ilgilendiren karar sonrası yasanın çıkmasını bekleyen EYT'liler de SGK'nın maaş hesaplama sistemi üzerinden aylıklarını öğrenmeye çalışıyor. Ancak EYT'lilerin sistem üzerinden yaptığı sorgulamada maaşlara yüzde 30 zam olmadığı görüldü. Emekli adayları artış oranının yüzde 17 civarında kalması nedeniyle hata olup olmadığını araştırmaya başladı.
Zam oranlarındaki farkla ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) açıklama geldi. Açıklamada, "2023 yılı öncesinden bağlanan aylıklar dahil olmak üzere 2023 yılı talepte bulunanların aylıkları da yüzde 30 oranında artırılmıştır. Aylık hesaplama sisteminde bir değişiklik yapılmamış, mevcut yasal düzenlemelerde yer alan kurallar çerçevesinde aylıklar hesaplanmaktadır. Ayrıca, EYT kapsamındaki sigortalılar için farklı bir aylık hesabı yapılmayacak hem TÜFE hem de refah payı dikkate alınarak aylıklar ödenecektir." denildi.
Peki EYT'lilerin maaşı nasıl hesaplanacak? SGK ve Bağ-Kur'lu EYT'linin prim borçları nasıl yapılandırılacak? Vatandaş EYT'li olup olmadığını nasıl anlayacak? EYT'liye enflasyon farkı, refah payı verilecek mi?
Ali Duman'ın canlı yayında öne çıkan değerlendirmeleri:
"Yasa teklifi şubat ayında görüşmeye açılacak. Şubat ayına yetişmesi ile ilgili benim endişelerim var. Çünkü SGK'ya döngüsel olarak aylık 450-500 bin emekli başvurusu oluyor. Ancak şubatta aynı anda 2 milyon başvuru olursa yetiştirmek zor olacaktır. Belki otomasyon sistemine katkı sağlayarak bunu hızlandıracaklar. Mevsimlik personelle bu işi çözmek mümkün değil.
Emeklilik konusu önemli ve bilen kişiler tarafından bu işlerin yapılması lazım. SGK'da çalışan arkadaşlara şimdiden kolaylıklar diliyorum. Yüzde 30'luk zam bütün emekliler için uygulanacak. 2008'den beri sosyal güvenlik sistemi böyle çalışıyor. Burada ortaya atılan iddialar gerçek değil. Böyle bir şey söz konusu olamaz. Yılbaşında güncellenen rakam yüzde 30. Bu yasa TBMM'den geçti. 2022'de emekli olmuş 2023'e emekli olarak devam eden de yüzde 30 zam alacak 2023'te emekli olacaklar da yüzde 30 zam alacak. Burada yüzde 30 maaş farkını alacaklar.
Bir kişi emekli olduğu yılın kat sayılarını alır. Maaş artışlarının, kümülatif farkların tamamını alır. Ama o yıl içinde emekli olmayıp bir sonraki yıla bırakırsa 2008'den beri uygulanan güncelleme devreye girer. Bu da yıllık enflasyondur. Yıl içinde emekli olanlarda 2 defa güncelleme katsayısı olurken yılı atlatanlarda yılda 1 güncelleme kat sayısı olur. Yani burada bir sorun yok. EYT'liler ya da normal emekli olanlar yüzde 30 zam hakkını aldı.
Biz A Haber ekranlarında 2-3 hafta önce yapılandırmanın ayak seslerinin geldiğinin müjdesini vermiştik. Çalışma vardı, vergi ve prim borçlarıyla alakalı olarak. SSK ve Bağ-Kur açısından iş verenin 2 tane borcu var; bir kendi primini ödediği Bağ-Kur sistemi bir de işçisinin prim borcunu ödediği SGK prim borcu var. Borçlanmalar yapılandırma içerisinde olmaz. Sadece Bağ-Kur ihya borçlanması olur. Burada ödenmeyen hizmetin borcu ve borca bağlı süreleri silinir. 30 Nisan 2021 tarihinden önceki borçları ve borca bağlı süreleri silindi. Onlar satın alırken yapılandırma burada ciddi faiz indirimi ile kolaylık sağlar. Ama yapılandırmanın askerliğe, doğum borçlanmasına katkısı olmaz.
Yapılandırmayla beraber SGK bir bankayla anlaşırsa ve derse ki 'vatandaş emekli olacak ama emekli olacak parası yok. Emekli maaşından tahsil edilmek suretiyle kredi yöntemi olabilir' işte o zaman durum farklı olur. Bundan önce yapılandırmalarda bu oldu. O zaman vatandaşın askerlik borcu, doğum borcu bankalar tarafından ödenmek koşuluyla emekli maaşından tahsil edilmek suretiyle yapılır. Bu da maksimum 5 yıl oluyor. Yapılandırma yasasıyla beraber böyle bir şey bekliyoruz. Böyle bir şey bekliyoruz, daha önceki kanunlarda bu karşımıza çıktı.
Askerlik ve doğum borçlanmasının içinde faiz yok ki faiz silinsin. Sadece Bağ-Kur'da ihyada bu oluyor. Onun için ihyadaki faiz silinebilir. Yapılandırma vatandaşın emekli olması için müjde niteliğinde oldu. İhya asgari ücretin belirlediği tutar üzerinde borçlanma ile oluyor. İhya gelirse ve geçmiş tarihli günleri satın alma söz konusu olduğundan faizler silindiğinde ciddi bir kar sağlıyor.
EYT yasasını bir torba yasa haline getirip staj, deprem gibi sorunların hepsini çözmek en doğalı. Bekleyen bir staj meselesi var. Bunun bir çalışma süresi olduğunu her yerde söyledik. Bu staj iş yerinde yapılıyor, iş akdi var ve karşılığında ücret alıyor. Bunların hepsi gerçekleşiyor. Sigortaya gelince ise emekli edilmiyor burada bir yanlış var. Geçmişten kalan bir kambur ve çözülmesi lazım. 99 yılında ağustos ve kasım ayında yaşanmış depremler var. Bana göre 99 yılının 8 Eylül tarihi bana göre kesinlikle doğru bir tarih değil. Hem deprem açısından hem de Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı sebebiyle bunu söylüyorum."
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
