KEREM ALKİN

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın dünyaya faturası her geçen gün katlanarak artıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, 1,7 milyara yakın insanın gıda, enerji ve finansa erişimde ciddi sorunlara maruz kaldığını ve bunun yoksulluğu ve açlığı şiddetlendirdiği uyarısında bulunuyor. Guterres, iki ülke arasındaki savaşın ana ve artçı etkileriyle küresel gıda, enerji ve finans krizini şiddetlendirdiğini ve dünyanın en savunmasız halklarına, ülkelerine ve ekonomilerine darbe indirdiğini vurgulamakta. Guterres'e göre, savaşın etkisi küresel ve sistematik.
BM'lere göre, küresel pandemi ve üstüne gelen savaşın sebep olduğu ana ve artçı şoklar 107 ülkeyi derinden etkilemekte ve dünya ekonomisi ve küresel ticaret adeta 'mükemmel bir fırtına' ile karşı karşıya. BM Görev Gücü'nün hazırladığı rapor, 1,2 milyar nüfuslu 69 ülkenin 'mükemmel fırtına'yı yaşadığına işaret ediyor. '3 boyutlu kriz'le karşı karşıya kalan ülke sayısı Afrika'da 25, Asya ve Pasifik'te 25, Latin Amerika ve Karayipler'de ise 19. BM Genel Sekreteri Guterres, küresel enflasyonun yükseldiğini, satın alma gücünün aşındığını, büyüme beklentilerinin azaldığını, kalkınmanın durduğunu; kısır bir enflasyon ve büyümede ağır durgunluk (resesyon) döngüsü riskiyle karşı karşıya olunduğuna işaret ediyor. Yani, BM de 'stagflasyon' riskine işaret etmekte.
Dünya zaten küresel pandemi, iklim değişikliği, sürdürülebilirlik, mobilite, yeterli erişim eksikliği ile başa çıkmak için mücadele ederken, dünya nüfusunun ciddi bir bölümünü oluşturan önde gelen gelişmekte olan, gelişmekte olan ve yoksul ülkelerde gıda, enerji ve finansa erişim krizinin de güçlenmesi, bu tablonun bütünüyle baş edebilmek için dünyanın daha fazla kenetlenmesini gerektirmekte. Ancak, küresel ekonomik sistem açısından ciddi mücadele gerektiren başlıkların tümünde ülkeleri ortak çözümler için bir araya getirmek de bir o kadar zorlu gözükmekte. 36 ülke, dünyanın en fakir ülkeleri de dahil olmak üzere, buğday ithalatının yarısından fazlası için Rusya ve Ukrayna'ya güveniyor, du. Küresel pandeminin üzerine gelen savaşla birlikte, buğday ve mısır fiyatları sadece yılın başından bu yana bile yüzde 30 artmış durumda.
Küresel ve bölgesel tarım üretimi ve gıda güvenliği açısından, Rusya ve komşusu Belarus küresel gübre tedarikinin de yaklaşık yüzde 20'sini karşılamakta. 1 yılda petrol fiyatlarındaki yüzde 60'tan fazla artışın yanı sıra, doğal gaz fiyatlarında son aylarda gözlenen yüzde 50 artış ta, gübre üretimi için gereken hammadde ve enerji girdisi dikkate alındığında, gübre fiyatlarını iki katına çıkardı. BM Görev Gücü, enerji konusunda hükümetleri petrol ve doğal gaz istiflemekten kaçınmaya; stratejik petrol stoklarını ve ek rezervlerini derhal serbest bırakmaya ve bioyakıtlar için buğday kullanımını azaltmaya da davet ediyor. Guterres ise, ülkeleri krizi yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmak için bir fırsat olarak kullanmaya çağırmakta. Guterres, IMF ve Dünya Bankası'nın 18-24 Nisan'daki bahar toplantılarının bir fırsat olduğunu da hatırlatarak, iki kuruluşu da hızlı mali yardım için sınırları artırmaya, faiz oranı ek ücretlerini iki yıl süreyle askıya almaya ve 'hassas ve en çok etkilenen ülkeleri hedefleyen özel çekme hakları veya özel önlemler yoluyla' daha fazla likidite sağlama olasılığını araştırmaya çağırıyor. Umarız, gelecek hafta bu konuda bir ışık görürüz.