KEREM ALKİN

2021'de, dünya ekonomisinin önde gelen ülkeleri ve aktörlerinin küresel pandeminin tüm olumsuz etkilerini giderecek çabaları yoğunlaştırmalarına bağlı olarak, yılı yüzde 25,3 gibi oldukça iddialı bir artış oranı ile kapatan küresel ticaret hacmi için, 2022 artış tahminleri, hayli muhafazakar tahminlerle, yüzde 3.8 ile 4.4 arasında bir orana işaret ediyor. Bu durumda, 2021'de 28 trilyon dolar hacim yakalamış olan küresel ticaret, 2022 için öngörülen 1 trilyon dolarlık artışı, kuvvetle muhtemel, küresel hizmet ticaretindeki artış ile gerçekleştirecek. Çünkü, 2021'de iyi bir toparlanma yakalamış olsa da, küresel hizmet ticareti, hala 2019'un altında.
2021'in kesinlik kazanmış 3. çeyrek verilerine göre, sadece bir çeyrekte yakaladığı 5,6 trilyon dolarlık işlem hacmiyle, küresel mal ticareti yeni bir 'çeyrek dönem' hacmi rekoru kırarken, aynı 3. çeyrekte küresel hizmet ticareti ise 1,5 trilyon dolarlık bir hacim yakalayabildi. 2021'in 4. çeyreğinde, 3. çeyreğe göre daha yüksek bir artış yakalamış olacağı tahmin edilen küresel mal ticaretinden yeni bir çeyrek dönem rekoru bekleniyor. 3. çeyrekte yüzde 0,2 artışın üstüne, yüzde 9.1 artmış olduğu tahmin edilen küresel mal ticaretinin aksine; 3. çeyrekte yüzde 2.7 artmış olan küresel hizmet ticaretinin, son çeyrekte yüzde 4.1'lik bir artış yakaladığı tahmin ediliyor. Küresel mal ticaretinin yüzde 25.3'lük artışına karşılık, küresel hizmet ticareti 2021'de yüzde 14.4 artış yakalayabildi.
Küresel ve bölgesel siyasi gerginlikler, küresel enerji fiyatlarının sebep olduğu baskılar, küresel enflasyondaki yükselişin dünyanın önde gelen merkez bankalarını faiz artışını zorlaması, küresel tedarik zincirinde süregelen vaka sayıları ve yeni varyantlardan kaynaklanan aksaklıklar, yüksek navlun, yükleme, liman ve lojistik maliyetleri, uzamış olan yüklemeboşaltma süreleri, küresel ticareti 2022'de ciddi manada etkileyecek olan riskler. Bu nedenle, 2021'i tarihi bir artışla yeni bir hacim rekoru ile kapatmış ve küresel pandemi öncesindeki seviyesinin üstüne çıkmış olan küresel mal ticaretinin 2022'yi yatay geçireceği öngörülüyor. Küresel hizmet ticaretinin ise 2019 seviyesini yakalaması, kısmen geçmesi umut edilmekte.
Pek çok önde gelen uluslararası kuruluşun tahminleri, yukarıda sıraladığımız ve küresel mal ticaretini hayli etkileyebilecek gündem maddelerinin beklenen ölçüde gelişme göstermemesi veya 2022'nin 2. çeyreğinden itibaren etkisini kaybetmeleri halinde, küresel mal ticaretinin 15,2 milyar metrik ton ile 2021'de yakaladığı hacim rekorunu, 2022'de 15,8 milyar metrik tona taşımaya uzak olmadığı yönünde. Böyle bir tablo, küresel mal ticaretine yüzde 4.4 seviyesinde kadar bir artış getirebilir. 2021'de 22 trilyon dolar ile tarihin en yüksek seviyesine ulaşmış olan küresel mal ticareti 2022'de bu rekor seviyeyi korusa da, 2021'de 6 trilyon doları yakalayan küresel hizmet ticaretinin, bu defa 2022'de 7 trilyon dolara ulaşması, küresel ticareti de 29 trilyon dolara taşıyacak. Küresel mal ticaretinin, yeni bir rekorla, 23 trilyon dolara ulaşması halinde ise, ilk kez küresel ticarette 30 trilyon doları dahi görebiliriz.