Başkan Recep Tayyip Erdoğan, 27 Mayıs darbesinin 60. yıldönümünde Demokrasi ve Özgürlük Adası olarak yeniden düzenlenen Yassıada'yı bugün ziyaret ederek projenin resmi açılışını yapacak. Açılışa MHP lideri Devlet Bahçeli de katılacak. Darbe yargılamalarının yapıldığı adanın kültür ve turizm merkezine dönüşüm sürecini anlatacak olan Erdoğan, darbe karşıtı mesajlarını da verecek.

27 Mayıs darbesi sonucu idam edilen Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın yargılamasının yapıldığı Yassıada ve Sivriada'da bulunan tarihi ve kültürel değerlere sahip yapıların korunarak yenilenmesi ve bu adaların halkın hizmetine sunulması amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı, TOBB, GTİ işbirliğiyle yap-işlet-devret modeliyle yapılan proje, 2015'te başlatıldı. Adada 125 odalı otel, 30 bungalov, 600 kişilik Adnan Menderes Kongre Merkezi, cami, kütüphane yer alıyor.

Projede, karanlıktan aydınlığa geçişi simgeleyen ve Türk demokrasisinin geleceğine ışık tutan Demokrasi Feneri, Sonsuzluk İskelesi, Özgürlük Platformu, Demokrasi Şehitleri Anıtı, 27 Mayıs canlandırma alanı ve sergi salonları da bulunuyor. Darbe yargılamalarının yapıldığı kapalı spor salon müzeye dönüştürüldü. Müzede ve adanın sokaklarında 1960 dönemini yansıtan heykeller, tematik dış alan mobilyaları ve iç dekorasyon üniteleri kullanıldı. Ada, ziyaretçilerin 27 Mayıs darbesi sonrası yaşanan yargılamaları gerçek mekânlarında gezerek hissetmeleri ve bu hissin bütün ziyaretçilere yayılmasını sağlayacak şekilde tasarlandı.

Açılışla ilgili hazırlanan kamu spotunda, "Demokrasi tarihinin en karanlık dönemlerinden birine ev sahipliği yapan Yassıada, Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak yeniden doğuyor. Ada darbelerin sonuçlarını yeni nesillere aktarırken, dünyaya da demokrasi ve özgürlükler konusunda ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Demokrasinin feneri karanlığı aydınlatıyor" ifadelerine yer verildi. İletişim Başkanı Fahrettin Altun da, yaptığı açıklamada "Bağımsızlığımız, demokrasimiz ve ulusal güvenliğimiz yarın 60. yılını dolduran zalim 27 Mayıs darbesi gibi, nice darbe ve muhtıralarla, terör saldırılarıyla ve demokrasiyi akamete uğratmak isteyen pek çok girişimle mücadele etmek zorunda kalmıştır" dedi.

KARA LEKE
Türk demokrasi tarihinin kara lekesi 27 Mayıs darbesinin üzerinden 60 yıl geçti. Cumhuriyet tarihinin seçilmiş iktidarına karşı ilk askeri darbe hareketi olarak gerçekleştirilen 27 Mayıs 1960'ta üst üste üç kez halkoyuyla seçilmiş Demokrat Parti hükümeti devrilerek, Başbakan ve bakanlar idam edildi.

Türkiye'nin ilk şeffaf seçiminde tek başına iktidar olan Demokrat Parti, TSK içerisindeki bazı general ve subayların oluşturduğu 38 kişilik Milli Birlik Komitesi (MBK) tarafından devrildi. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, hükümet üyeleri, DP'li milletvekilleri, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Rüştü Erdelhun ile asker ve bazı üst düzey kamu görevlileri gözaltına alındı. Tüm tutuklular Yassıada'da hapsedildi. Yassıada mahkemelerinde 15 yargıç ve 9 savcı görev yaptı. Bayar'ın 1 numaralı sanık olarak yargılandığı mahkemede, Başbakan Menderes ve diğer sanıklar da onun yanında yer aldı.

14 Ekim 1960'ta başlayan yargılamalar 15 Eylül 1961'de tamamlanarak karar bağlandı. Mahkeme salonundaki yargılamalar radyolardan "Yassıada Saati" adıyla halka dinletildi. "Vatana ihanet, Meclis iç tüzüğünün değiştirilmesi, Kırşehir'in ilçe yapılması, CHP'nin mallarına el koymak"tan suçlu bulundu. Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan 16 Eylül 1961'de sabaha karşı, Başbakan Adnan Menderes ise İmralı Adası'nda 17 Eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden sağlam raporu alındıktan sonra saat 13.21'de idam edildi.

DARBECİLERE 'BEN MİLLETİN İRADESİYLE GELDİM' DEDİ
Dönemın Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes'in Çankaya Köşkü'nde yakın koruma polisliğini yapan Niyazi Çelebi, Türk demokrasi tarihinin kara lekesi olan 27 Mayıs 1960 askeri darbesinin sabahında yaşadıklarını unutamıyor. Niyazi Çelebi "Tank sesleri gelmeye başladı. 3-4 tank gele gele Hariciye Köşkü'nden topları köşke doğru çevirdi. Megafonla 'Sayın Reisicumhur teslim ol, her taraf Milli Savunmaya geçmiştir. Teslim ol, teslim olmadığın takdirde mukadderat bizim elimizdedir.' anonsu yaptılar. İçeride Bayar'a, her yerin zapt edildiğini söylediler. O da 'Ben millet iradesiyle geldim, millet iradesiyle giderim' diyor. Koluna girdiler, indirdiler aşağıya. Cipe bindirdiler, aldılar götürdüler. Adamlar hazırlanmış, bir haftadan beri hazırlık yapmışlar. Bizim haberimiz yok. Herkes uyuyor, hiç dedikodu da olmadı" dedi.

HASAN AY- ZEYNEL YAMAN/SABAH