ERGÜN DİLER

OLDUKÇA uzun zamandır "ÜÇÜNCÜ DÜNYA SAVAŞI KAPIDA" çıkışları görülmekte. En son Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da bunu dillendirdi.
Fidan katıldığı TV programında "Dünya savaş riskini görmeli.
Biz bunu ciddiye alıyoruz" dedi.
Bir süredir fısıltı ile de olsa duyduğum bir önermeydi bu!
Peki kim kimle savaşacaktı?
İşte bunun cevabı karışıktı. Savaşın nerede çıkacağı, kimin ne amaçla tetiğe basacağı, sonuçta ne olacağı bilinmiyordu...
Savaşın çıkma nedenlerinden biri belki de en önemlisi YENİ EKONOMİK DÜZEN'di. Daha önce savaşlardan sonra TOPRAKLAR, bölgeler, ülkeler, kıtalar paylaşılıyordu. Şimdi ise masadaki büyük güçler SİLAH SANAYİİ, FİNANS SEKTÖRÜ, YAPAY ZEKA şirketleri olarak sıralanıyordu. Savaşın çıkma ya da çıkmama ihtimali bunların arasındaki PAYLAŞIM ile de ilgiliydi!
Açalım...
Sanırım 4 ya da 5 yıl önce yazdım. Yine erken yazılardan biriydi. NVIDIA... Bayram öncesi ABD merkezli çip üreticisi Nvidia, piyasa değeriyle Microsoft'u geride bırakarak dünyanın en değerli şirketi oldu. Hisseleri tavan yapan Nvidia, piyasa değeri açısından Apple'dan sonra Microsoft'u da geçti. Şirketin toplam piyasa değeri, hisselerindeki yükselişle birlikte 3 trilyon 340 milyar dolara ulaştı.
Böylece Nvidia, piyasa değerini, yıl başından bu yana ikiye katlamış oldu. 8 yıl önce şirketin hisselerinin piyasa değeri bugünkünün yüzde 1'inden azdı. Nvidia, yapay zeka yazılımı için gerekli olan bilgisayar çiplerini üretiyor. Microsoft, Google'ın sahibi Alphabet, Meta ve Apple, yapay zeka alanında kıyasıya rekabet eden teknoloji devlerinden yalnızca birkaçı. Bu rekabet, yapay zeka çip pazarını domine eden Nvidia'ya fayda sağlıyor. Nvidia'nın şimdiki durumu bu! Peki nasıl oldu bu zıplama?
Bakalım...
İşte bu cevabı yaklaşık 5 yıl önce yazmıştım... ABD, Çin'e karşı her daim TAYVAN'ın yanında dururdu. Bunun en önemli nedeni TSMC'ydi. İkincisi ise United Microelectronics Corporation'du...
TSMC akıllı telefonlardan otomobillere, elektronik eşyalardan oyun konsollarına, PC'ler'den tabletlere kadar her yerde vardı!
ÇİP denince akla ilk gelen firmaydı.
Biden gelir gelmez TSMC için teşvik kanunu çıkarttı. Bunu diğer firmalar için de yaptılar. ARİZONA artık ÇİP'in kalesi olacaktı. Bu BÜYÜK SAVAŞTAN önce KRİTİK sektörlerin ABD'ye taşınması anlamına gelmekteydi!
Bu madalyonun bir yüzüydü.
Diğeri ise Nvidia'ydı! APPLE gibi şirketler ÇİP üretecekleri zaman lisansa ihtiyaç duyuyorlardı. Bu nedenle arkada asıl büyük oyuncu ARM'dı! Bir İngiliz şirketiydi.
İngiltere merkezli çip tasarım şirketi ARM Holding, Amerikan grafik çipi uzmanı Nvidia'ye satıldı. 40 MİLYAR DOLARA... Şirket, 4 yıl önce de Japon Softbank tarafından 32 milyar dolara satın alınmıştı.
Nvidia bu anlaşmayla "yapay zeka çağında önde gelen bilişim şirketini yaratacağını" ilan etti. Apple, Samsung, Huawei ve Qualcomm gibi şirketler ARM ürünlerini kullanıyordu. ARM, kendi tasarımları üzerinden 180 milyar adet çip üretiyordu. İNGİLİZ DERİN DEVLETİ SATIŞA
ONAY VERMEK İSTEMESE DE Broadcom Corp., MediaTek Inc. ve Marvell Technology Group Ltd. yani üç büyük ARM müşterisi İngiltere'ye "satın almayı onaylayın. Biz Nvidia ile yürüyeceğiz" diyordu...
Bu maçın kaderini değiştiren hamlelerden biriydi. O zamanlar Nvidia konuşan yok denecek kadar azdı. Ancak ARM ve sonra yaptığı satın almalar ile ABD DERİN DEVLETİ YENİ SAVAŞA hazırlanıyordu. AI'ya yatırım yapıyordu... The Economist de kapağına taşıdığı "WAR" daki R'nin yarısını kapatıp "AI" haline getiriyordu...
Mesele Türkiye'de etraflıca tartışılmıyordu. Çok derindi.
Mayer Amschel Rothschild'in 19. yüzyılda sanayi devriminin sermaye sağlayıcısıydı. Böylece çok ama çok büyüdüler. Parayı yönettiler parayı çoğalttılar. Sanayi devrimiyle birlikte insan gücünün yerini makinalar alıyordu. Arkada bu aile vardı! Bilgi devriminin yaşandığı günümüzde ise makinaların yerini yapay zeka alacaktı. The Economist'in kapağında dediği gibi bu savaşların kaderini de karakterini de değiştirecekti.
Belki yüzyıl sonra tarihe yön veren isimler olarak Steve Jobs ve Sam Altman gibi figürler yazılacaktı konuşulacaktı okutulacaktı... Değişim üretimde ve oluşturduğu parada olacaktı! Bu nedenle bizlerin bilmediği görmediği yeraltındaki derin mahvillerde SİLAH-PARA-BİLGİ (yapay zeka) kapışıyordu. BİLGİ yani YAPAY ZEKA hem SİLAHA hem PARAYA yön verecek güce erişmişti. Ancak aralarında anlaşma henüz sağlanamamıştı. Hatırlarsanız ABD'nin HAMAS vesilesiyle bölgeye inme nedenlerinden biri "AI" YAPAY ZEKA bilgilerinin İsrail'den Abu Dabi'ye oradan da ÇİN'e ortaklıklar üzerinden gidişini kesmek için" diye yazmıştım.
Ben birkaç yıl önce TSMC'yi yazdıktan sonra gelişmeler hızlandı.
ABD, dünyanın en büyük çip üreticisinin Arizona'da fabrika kurmasına yardımcı olmak için Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) şirketine 6,6 milyar dolar hibe ve 5 milyar dolar kredi vermeyi kararlaştırdı. TSMC, Phoenix'te 2025 ve 2028'de üretime başlaması beklenen iki tesise ek olarak üçüncü bir fabrika inşa edecek. Paket, Apple Inc. ve Nvidia Corp. gibi şirketlerin yonga üreticisi olan TSMC'nin üç tesiste yapacağı toplam 65 milyar dolardan fazla yatırımı destekleyecek. ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, 2nm çiplerin yapay zekâ da dahil olmak üzere gelişmekte olan teknolojilerin yanı sıra ordu için de gerekli olduğunu söyledi. Raimondo, gazetecilere verilen brifingde, "İlk kez gezegendeki en gelişmiş yarı iletken çipleri burada Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Amerikalı işçilerle üreteceğiz" ifadelerini kullandı.
TSMC 2 nm'lik çipleri ilk olarak 2025 yılında Tayvan'da üretmeyi planlıyor. Yani olağanüstü bir gelişme olmazsa 2028'den önce büyük savaşın çıkma ihtimali yok. 2025'teki yeni nesil ÇİP üretimi startı verecekti. 2028'de gelinen noktayı ise KÜRESEL EGEMENLİĞİN nasıl şekillendiğini gösterecekti. Çin de ABD de buna hazırlanıyordu...
YAPAY ZEKA ve ÇİP'ler geleceği şekillendirecekti.
Rothschildler'in kurduğu sistem yeniden inşa edilecekti. Yeni oyuncularla yeni ailelerle yeni isimlerle... BİLGİ büyüdükçe İNGİLTERE'nin kayıt dışı yönettiği para da artık olmayacaktı. Bu Londra'ya olduğu kadar Pekin'e de zarar verecekti.
4-5 yıl önce Nvidia'yı buraya taşırken altını çizdiğim mesele buydu. Softbank'in kurucusu Masayoşi Son da bunu bildiği için ARM'yi, teknolojinin gideceği yönü tahmin etmekte bir "kristal küre" diye tanımlamaktaydı. Nvidia işte bu hamleyle geliyor dünyanın zirvesine çıkıyordu.
Yapay Zeka'nın orduları, savunmayı, savaşı nasıl etkileyeceği, oyunu kuranlar dışında pek kimse tarafından bilinmiyor. Ukrayna'daki savaşta tatbikat yapıldığı ise az bilinen bir gerçek... ABD ya da ÇİN'den biri net olarak üstünlüğü ele geçiremezse SAVAŞ kaçınılmaz.
EN önemli görevi yeni nesil istihbarat örgütleri yapacaktı. Şimdi onların sayfası açılmaktaydı...
SAVAŞ'a da BİLGİ üzerinden gidilecek ya da gidilmeyecekti.

NOT: ÇİP ve YAPAY ZEKA konusunda gidişatı değiştirecek asıl oyuncu yakında sahne alacak gibiydi...