2022’de dünyayı neler bekliyor? Küresel ekonomide dengeler nasıl değişecek?
Pandemi, göç krizi, nükleer silahlanma yarışı, ABD-Çin rekabeti, hızla değişen dengeler.... 2021'de dünyayı meşgul eden pek çok farklı konu vardı. Peki bunlardan hangileri 2022'ye yön verecek? Dünyayı neler bekliyor? Uzmanlar ne söylüyor? İşte 2022'nin şifreleri...
2021 boyunca salgının gölgesinde hızla değişen dünya düzenine tanıklık ettik. ABD'de yaşanan lider değişimi, Almanya'da sona eren Merkel dönemi, nükleer müzakere masasına geri dönen İran, Asya Pasifik'te dengeleri değiştiren Avustralya, Afganistan'da 20 yıl sonra yeniden başlayan Taliban yönetimi, Avrupa'yı çıkmaza sokan enerji krizi ve küresel ekonomide kripto para dönemi... Elbette başta ABD-Çin rekabeti olmak üzere pek çok farklı başlık daha vardı dünyanın gündeminde. Peki bu konulardan hangileri 2022'de dünyayı şekillendirecek?
2021 boyunca sert kısıtlamalara neden olan ve Küresel ekonomiyi derinden etkileyen kovid-19 salgınında son yakın mı? Yoksa pandeminin önündeki en büyük engel omicron varyantı mı? Bu konuda pek çok farklı görüş var... Şimdiye kadar elde edilen veriler omicron varyantının fazlasıyla "bulaşıcı" olduğunu gösteriyor. Kimi uzmanlara göre bu, 2022'de daha çok vakayla, hastaneye yatan daha çok hastayla ve artan ölümlerle karşılaşmak demek.
Dünyanın en zengin ikinci insanı konumundaki Microsoft'un kurucusu Bill Gates'e göre ise, salgının en ağır dönemi 2022'de geride kalacak. Bu da aslında "pandeminin", "endemiye" dönüşeceği anlamına geliyor. Yani kovid-19 belirli bir popülasyonda tahmin edilebilir bir oranda meydana gelen salgın hastalık halini alabilir. Gates durumu şöyle ifade ediyor; birkaç yıl içerisinde, virüs hakkında gerçekten düşünmeniz gereken tek zaman her sonbaharda kovid ve grip aşılarını yaptırdığımız an olacak. Kimi uzmanlar da, yeteri miktarda aşı satın alamayan yoksul ülkelerin 2022'de de salgınla mücadelesinin devam edeceğine işaret ediyor.
Gelişmeleri daha iyi anlayabilmek için ABD merkezli The Economist dergisinin 2022 öngörülerinin yer aldığı kapağa bakalım. Kapakta bitcoin, litecoin, ethereum ve cardano'nun simgeleri, farklı yerlere küçük bir şekilde iliştirilmiş. Analistlere göre, fotoğraf 4 ayrı bölümden oluşuyor. Yani aslında her çeyrek yılın bir dönemini ifade ediyor. Bunu, simgelerin yer aldığı dönemlerin hangi kripto paranın öne çıkacağını gösterdiği şeklinde yorumlayanlar var. Ve sıkça konuşulacağı öngörülen bir başka kavram; "metaverse"...
Kripto para dünyasını yakından takip edenlerin gündeminden düşmeyen sanal bir dünyadan bahsediyoruz. Üstelik bu sanal dünyada, aklınıza gelen her şeyi yapmak mümkün olacak. Yani artık insanlar ve şirketler, sanal para birimlerine yatırım yapmıyor. Aynı zamanda 'sanal arazi' de alıyorlar. 2021'de bu kapsamda şimdiye kadarki en büyük yatırım 2,43 milyon dolar oldu. Kanada'dan bir yatırım firması, satın aldığı dijital arazinin ödemesini kripto parayla yaptı.
ABD-Çin rekabetinde yeni perde Tukidides tuzağı aslında her yılın değişmeyen başlıklarından biri bu. Her defasında daha da kızışan ABD-Çin rekabeti. Yaşananları anlatmak için kullanılan kavramsa 'Tukidides tuzağı'. 2015 yılında Harvard Üniversitesi'nden, Amerikalı siyaset bilimci Graham Allison bir makale kaleme aldı. Aynı dinamiğin günümüzde ABD ve Çin arasında yaşandığını söyledi. Allison 'Tukidides tuzağını' şöyle açıklıyor; "Yükselmekte olan bir gücün egemen olan diğer bir gücü, onun yerine geçmekle tehdit etmesinden dolayı oluşan şiddetli yapısal gerilim."
Bu da, her iki gücün kurduğu karmaşık ittifakları beraberinde getiriyor. Uzmanlara göre, ABD-Çin rekabeti kovid-19 sonrası dünyayı şekillendirecek. Üstelik halihazırda zaten kötü bir durumda olan ilişkilerin daha da kötüleşebileceğine işaret ediliyor. Zira pekin yönetimine göre, "doğu yükseliyor, batı ise bunu reddediyor."
Bu bağlamda siyasi analistler, gelişen "düşmanca rekabetin" sadece güç ile ilgili olmayacağını söylüyor. Bunun varoluşsal bir yarışa dönüştüğü, her iki tarafın da kendi hükümet sisteminin üstünlüğünü göstermeye çalıştığı belirtiliyor. Tam da bu sebeple, 2022'de siyaset arenasında yaşanacak olayların bu görüşü güçlendireceğini savunanlar var.
Dünya'yı bekleyen büyük tehlike ölümcül kuraklık.... 1 gecede kasabaları yok eden hortumlar... Yavaş yavaş suya gömülen şehirler… Günler hatta aylar süren orman yangınları.
Bu yıl şiddetli yağışlar Çin'i ve Batı Avrupa'yı sular altında bırakarak yüzlerce insanın ölümüne neden oldu. Dünya şimdiden sanayi öncesi seviyelere göre yaklaşık 1,1 derece daha sıcak. Ancak çoğu yönetim, küresel ısınmanın sınırlandırılması için verilen taahütleri yerine getirmiyor.
The Economist dergisi, her sene gelecek yıla ilişkin öngörülerini bir kapak resmiyle paylaşıyor. O resim, içerisinde barındırdığı kehanetlerle pek çok farklı anlam taşıyor. 2022 için tasarlanan kapak pek çok uzmana göre, ABD-Çin rekabetini öne çıkarıyor. Bu rekabetin ise özellikle kovid sonrası dünyada kimin ekonomik üstünlüğü kazanacağına odaklanacağı söyleniyor. Kapakta dikkat çeken bir diğer nokta, enerji ve iklim krizine işaret edilmiş olması. Uzun lafın kısası şu, 2021, dünyada aynı anda pek çok kırılmanın ve değişimin yaşandığı yıldı. 2022 ise değişime kimlerin ayak uydurduğunu ortaya çıkaracak.
2022'DE DÜNYAYI NELER BEKLİYOR? 
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
