Joe Biden'ın ‘soykırım’ diyecek mi? Harbord raporu ne diyor?
Herkes ABD’nin yeni başkanı Joe Biden'ın 1915 olaylarına ilişkin hangi ifadeyi kullanacağını merak ederken, aslında ABD resmi kaynaklarında bu sorunu çoktan nihayete ulaştırmıştı. Birinci Dünya Savaşı sonrasında Ermenilerin iddialarını doğrulamak üzere bölgeye gelen General Harbord araştırmalarının sonucunda soykırımın gerçek olmadığını raporladı.
ABD yönetimi, ülkedeki Ermeni lobisine 1915 mesajı veriyor. Reuters ve Wall Street Journal'a konuşan ABD'li kaynaklar, Biden'ın 24 Nisan'daki konuşmasında 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendireceğini öne sürdü.
Yıllardır, Türkiye tarafından sunulan resmi raporlar, 1915 olaylarının ABD tarafından "büyük felaket" olarak tanınmasına sebep oluyordu.
Başkan Biden'ın iç politikadaki konumunu sağlamlaştırmak için böyle bir karar alması, Amerikan tarihine karşı çıkması anlamına gelecek. Önce, "Harbord raporunu" yalanlaması gerekecek.
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra ABD Başkanı Woodrow Wilson General James Harbord'u Ermenilerin iddialarını, Türk ve Ermeni ilişkilerini gözlemlemek amacıyla Yakın Doğu'ya göndermişti.
O dönemde ABD Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermeni devleti fikrini savunuyordu. General Harbord'da bölgedeki durumu değerlendirip raporlaması için görevlendirilmişti.
General Harbord, alanında uzman 2 general, 13 subay ve sivil memurlardan oluşan toplamda 50'den fazla memurla birlikte bir araştırma ekibi oluşturdu.
Aslında, Türkiye'ye gelmeden önce, Ermeni lobisinin yoğun propogandalarına maruz kaldıkları için, gerçekten bir "soykırım"la karşılaşacaklarını düşünüyorlardı. Ama gerçekte gördükleri çok farklıydı.
ABD'li ekibin araştırmaları 58 gün sürdü. Her bir detay not edildi. Sonuç olarak Harbour raporunun 1603 sayfalık uzun taslağı oluşturdu. Ve işte o raporda, ABD'li general bütün gerçekleri kendi ülkesiyle paylaştı.
Öncelikle, "kendi hallerine bırakıldıklarında Türklerle Ermenilerin başka devletlerin kışkırtmaları olmadığında şu ana kadar huzur içinde birlikte yaşayabildiklerini gösteren çok şey vardır. 500 yıldır aynı topraklarda yan yana var oluşları şüphe götürmez şekilde birbirlerine olan bağlılıklarını ve karşılıklı çıkarları olduğunu ispatlamaktadır." ifadelerine yer verdiği raporunda, yapılan kışkırtmaları gözler önüne serdi.
O uzun raporun en büyük çıkarımı ise, "Ermenilerle ilgili katledildikleri iddiası doğru değildir" ifadesiydi. Harbord uzun araştırmalarından sonra soykırım iddialarının yalan olduğunu içeren raporunu beyaz saraya sundu.
Başkan Wilson, o rapordan sonra Doğu Anadolu'daki Ermeni devleti hayalinden vazgeçti. ABD arşivlerine ise, kalın puntolarla ABD'li bir generalin araştırmalarının sonucunda "soykırım iddiaları doğru değildir" ifadesi yer aldı.
Biden'ın sözde soykırımı tanıma hamlesi, Amerikan devletinin en güçlü arşivini, ve kendi ülkesinin generalini yalanlaması anlamına gelecek.