Finansın kalbi Turkuvaz'da attı! Para Sohbetleri Zirvesi'nde Bakan Şimşek'ten net mesaj: Enflasyon 2027'de tek haneye düşecek

Türkiye ekonomi dünyasının liderlerini ve karar vericilerini bir araya getiren 5. Finansın Geleceği Zirvesi & 13. Para Sohbetleri Zirvesi İstanbul'da Turkuvaz Medya merkezinde gerçekleştirildi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de Para Sohbetleri kapsamında özel bir oturumda yer aldı.

Zirve kapsamında gerçekleştirilen 13. Para Sohbetleri Zirvesinin en önemli bölümünde, Hazine ve Maliye Bakanı Sn. Mehmet Şimşek, finans dünyasına yönelik değerlendirmelerini paylaştı.

Bakan Şimşek'in açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:

Şimdi öncelikle bizim uygulamakta olduğumuz bir program var. Biz bu programa Ekonomik İstikrar ve Reform Programı diyoruz. Önceliklerimizde bir değişiklik yok. Yani fiyat istikrarı dediğimiz şey, enflasyonun tek haneye indirilmesi, öngörülebilirliğinin artması. Mali disiplin dediğimiz şey, bir taraftan deprem yaralarını sararken, bir taraftan da bütçe dengelerinin iyileştirilmesi. Sürdürülebilir cari denge, yani Türkiye'yi dış kaynak anlamında, dış borç birikimi anlamında sorun yaratmayacak bir seviyede bir cari dengenin idame ettirilmesi şeklinde ifade edilebilir.

"GÜNDEMİMİZDE YAPISAL DÖNÜŞÜM VAR"
Tabii bu alanlardaki kazanımların kalıcı olması ve Türkiye'de rekabet gücü, verimlilik boyutuyla ekonomimizin küresel yarıştan kopmaması için bir yapısal dönüşüm gündemimiz de var. Burada bir sanayi dönüşümü, sanayide dönüşüm, ikiz dönüşüm, üretken altyapı yatırımları gibi birçok başlığımız var.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

Bütün bu programın aslında nihai hedefi, tabii ki Türkiye'de sürdürülebilir yüksek büyümenin sağlanması ve bu büyümenin, bu gelirin daha adil bir şekilde dağılımını sağlamak. Dolayısıyla programın özü bu. Biz programı üç safhada düşündük. Birinci safha kontrol dönemiydi yani birtakım risklerin yönetimiydi. İkinci safha dengesizliklerin giderildiği dönem. Nihai olarak da üçüncü evre, üçüncü evre işte yapısal dönüşümle birlikte kalıcı bir şekilde hedeflerin tutturulması.

"KKM'DEN ÇIKIŞ BAŞARILDI"
Şimdi birinci evreye baktığınız zaman, kural bazlı piyasa ekonomisi önemli ölçüde oturdu. Enflasyonun kontrol altında çıkmamasına yönelik, çünkü büyük bir deprem yaşamışız, o depremin finanse edilmesi lazım. O deprem harcamalarının parasal-laşmaması lazım, yani tabiri caizse makul bir kaynakla onu finanse edilmesi lazım. Rezerv birikimi, işte koşullu yükümlülükler gibi birçok konu vardı. O konuların ilk yılda yönetimini biz yaptık.
Sonraki yıl yaklaşık olarak konuşuyorum, bir yıl, üç ay, dört ay olabilir- sonraki evre dezenflasyonun başladığı bir evre, mali disiplinin tesis edildiği evre, cari dengenin gerçekten yönetilebilir seviyeye indirildiği evre ki bunların hepsi oldu, KKM'den çıkış bu da başarıldı. Ve biz tabii ki ülkemizin şoklara karşı dayanıklılığını artırmak için de ciddi bir şekilde yatırım yaptık. Dolayısıyla ikinci evre de bu ay itibarıyla bitiyor.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

"REEL SEKTÖRÜN HİSSEDİLECEĞİ EVREYE GİRİYORUZ"
Son evreye giriyoruz. Aslında artık programın hissedileceği, tamamen sonuçları itibarıyla vatandaşımızın, reel sektörün çok daha güçlü bir şekilde hissedileceği bir döneme giriyoruz.

Şimdi bu dönem nasıl bir dönem? Bir, enflasyonun tek haneye indiği dönem olacak. Yani burada tabii 2027'den bahsediyoruz, yani önümüzdeki iki yıllık süreçten bahsediyoruz. İkinci olarak, tabii ki bütçe açığının kalıcı olarak, deprem harcamaları dahil, %3'ün altında tutulduğu bir dönem. Cari açığın %1 veya altına düşürüldüğü bir dönem. Ama en önemlisi, verimlilik artışı, rekabet gücü artışı için yapısal reformların hızlandığı dönem. Dolayısıyla üçüncü evre en kritik evre.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

ENFLASYON 2027'DE TEK HANEYE DÜŞECEK

Ve müsaade ederseniz enflasyonla başlamak istiyorum. Şimdi biz tabii ki geçen sene bu vakitlerde dedik ki enflasyon 20'li rakamlara inecek. Şu anda %31 civarındayız. Bunun hesabını tabii ki vermek lazım. Çok açık bir şekilde şunu söyleyeyim: Tabii her şey öngördüğümüz gibi gitmiyor. Mart sonrası beklentilerde bir miktar bozulma oldu. Türkiye bu sene gerçekten ilk defa uzun bir süredir hem zirai don yaşadı. Yani meyve üretimi %30 düştü ve bu, meyve fiyatlarını ciddi bir şekilde artırdı. Hem çok ciddi bir kuraklık yaşandı ve genel anlamda Türkiye'de tahıl üretimi %7 civarında düştü. Mesela son üçüncü çeyrekte bu hissedildi. Üçüncü çeyrekte dikkat ederseniz, gıda fiyatları o aylarda, üçüncü çeyrekteki aylarda, son 20 yılın ortalamasına göre 2-3 kat daha hızlı arttı.

Şimdi bunların etkisini dikkate alırsanız, aslında 20'li rakamlara çok rahat inilirdi. Bu bir bahane değil ama 3 Şubat itibarıyla, yani Ocak enflasyon rakamları açıklandığında, çok büyük ihtimalle Türkiye 20'li rakamları göreceği için bir ay gecikmeyle de olsa enflasyon hedeflerini, en azından bandın üst kısmı da olsa, tutturulmuş olacak. Dolayısıyla orada tabii ki öngörmediğimiz birtakım şoklar var ama o şokların etkisi...

Fotoğraf-ahaber.com.tr

Şimdi 2026'yı konuşalım. 2026'da dezenflasyonun biz devam edeceğini düşünüyoruz. Sebebi çok basit. Çünkü para politikası, maliye politikası, gelirler politikası destekleyici olmaya devam edecek. Biz bir taraftan, özellikle bu sene bütçe imkanları el verdiği için, yani 2026'ya ilişkin yönetilen, yönlendirilen dediğimiz fiyatları ayarlamasını yeniden değerleme oranına göre yapmayacağız. Biz onun çok altında, hedef enflasyona göre yapacağız. Hedef enflasyon bandı biliyorsunuz, tabii ki bakacağız, önümüzdeki 1-2 hafta içerisinde ama yeniden değerleme oranı %25,5. Vatandaşın lehine olanı %25,5 -örnek olarak, yaklaşık olarak- artıracağız ama diğer bütün kamunun sunduğu veya kamunun belirlediği fiyatlarda biz %20'nin altında belirleyeceğiz. Yani hedef patika diyelim ki orta nokta 16, üst nokta 19'sa, 19'u aşmayacak şekilde belirleyeceğiz. Bunu bugünden net olarak... Tabii bu geçen seneye göre dezenflasyonu güçlü bir şekilde destekleyici olacak.

Bir diğer husus, tabii ki büyümede bir toparlanma var ama uzun vadeli, yani uzun, hani son 25 yıla bakarsanız, büyüme neredeyse %5,5 civarında. Bunun altında seyrettiği için talep anlamında bir enflasyonist baskı olmayacağını düşünüyoruz en azından 2027-2028'e kadar. Dolayısıyla bir çıktı açığından bahsedebiliriz.

"TÜRKİYE ÇAPINDA KONUT SEFERBERLİĞİ"
Son olarak da arz yönlü politikalar da yavaş yavaş etkisini gösterecek. Mesela deprem bölgesinde konut açığını önemli ölçüde giderdik. 350 bin konut teslim edildi. Ve birçok proje adı altında, deprem dahil, şu anda aslında planlanan veya uygulanmakta olduğumuz yaklaşık 1,4 milyon Türkiye çapında bir konut seferberliği, yani 500 bin sosyal konut olmak üzere, kentsel dönüşüm olmak üzere, yerinde dönüşüm -bir sürü program var biliyorsunuz- bütün bunları dikkate alırsanız, yani deprem bölgesinde şu ana kadar inşa edilen 350 bin dahil, neredeyse 1,4 milyon civarında bir konut arzından bahsediyoruz önümüzdeki inşallah iki yılda da tamamlanır.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

Şimdi bu büyük ölçüde bu konut üzerinden, yani konut enflasyonu veya kira enflasyonu konusunda... Yine gıda arzı noktasında önemli bir çaba var. Enerji arzı noktasında, yenilenebilir enerji üzerinden çok ciddi... Yani arz yönlü politikalarda şu anda dezenflasyonu destekleyici bir noktaya gelmiş durumda.

Şimdi enflasyona bakarsanız, son üç yılda bir %64-65 aralığından önce biz 44'e indik, arkasından da bu sene şu an itibarıyla 31. Gelecek sene tabii hedef bant 13-19, yani en düşüğü 13 olmak üzere. Ama piyasa 20 civarı bir şey bekliyor. Yani 20'li bir rakam bekliyor. Gelecek sene için tekrar söyleyeyim, yani ilave birtakım şoklar, öngörmediğimiz şoklar olmazsa, biz hedef bandının üst kısmının oldukça gerçekleştirilebilir olduğunu görüyoruz. Her ne kadar dediğim gibi piyasa şu anda daha çok 21, 22, 23 civarı bir rakam öngörüyorsa da.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

KİRA ARTıŞLARI DÜŞECEK

Neden? Şimdi bakın şu anda temel malların enflasyonu %18,6. Yani 20'nin de altına inmiş durumda, temel mallar. Peki, gıda enflasyonu %27 civarında. O da 30'un altında. Peki enflasyonu 31 gibi 30'un üstünde tutan hangi faktörler var? Yani birkaç faktör ama en önemlisi kira enflasyonu. Peki kira enflasyonu niye yüksek seyrediyor? Mesela %63,6. Yani manşet enflasyonun iki katı.

Şimdi birinci sebebi, biliyorsunuz uzun bir süre %25'lik bir kira artış limitimiz vardı. Dikkat edin, bakın 2018-2023 arası (Mayıs), konut fiyatları yaklaşık 7,5-8 kat artmış. Enflasyon 3 kat artmış ama kira 1,8 kat artmış. Yuvarlayalım, 2 kat diyelim. Yani konut fiyatları 7,5-8 kat artmışken, kira 2 kat bile artmamış. Neden? O %25'lik sınırlama etkili olmuş. Haziran 2023-Kasım 2025 arasında ise, konut fiyatları %118 artarken, yani 1 kat artmış (1,2 kat), enflasyon tabii ki 1,7 kat, ama kira %426, yani 4,3 kata yakın artmış.

Bunu niye size gösteriyorum? Şunu anlatmaya çalışıyorum: Konut fiyatlarıyla kira arasındaki ilişki bir ara kopmuştu, o ilişki yeniden kuruldu ve dolayısıyla önümüzdeki dönemde kira artışları normalleşecek. Bu birinci konu. Bakın. Neden? Çünkü o geçmişte %25'lik, %25'lik üst sınırın etkisi önemli ölçüde telafi oldu.

İkinci bir konu burayla ilgili: Tabii ki depremin etkisi vardı. Çünkü deprem bölgesinde konut stoku önemli ölçüde azaldı. O hem büyük şehirlerde göç nedeniyle hem de deprem bölgesinde tabii ki kira baskısı getirdi. Şimdi konut arzı nedeniyle o da kalktı. Orası da normalleşiyor. Son olarak özel sektör eliyle yapı ruhsatları, daire sayısı itibarıyla bakarsanız, şu anda dramatik bir şekilde 1 milyonun üzerine çıkmış durumda. Şimdi bu da bize şunu gösteriyor: Önümüzdeki dönemde konut arzının artmasıyla birlikte kiralardaki normalleşme... Bakın şu anda kira, manşet enflasyonun iki kat arttığı için enflasyon %30'un üzerinde. Bu birinci konu. Yani bence çok net bir resim var, 2026'da bunu çok net bir şekilde göreceğiz.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

İkinci bir konumuz eğitim enflasyonu. Aslında Türkiye'deki öğrencilerin neredeyse %90'ı devlet okullarına gidiyor. Kitapları dahil devletimiz her şeyi milletimizin, çocuk, yani geleceğimiz olan gençlerimizin, çocuklarımızın biz bedava bir şekilde sunuyoruz. Peki esas itibarıyla burada özel okullardan bahsediyoruz, özel üniversitelerden bahsediyoruz. Burada da aslında uzun bir süre zımni bir tavan getirilmiş (%36 gibi). Sonra burayı serbestleştirdiğimiz zaman yani fiyatlamayı, dramatik bir şekilde eğitim enflasyonu yükselmiş. Fakat orada da artık öyle bir noktaya geldik ki o %36'lık sınırlamanın getirdiği yani fark fazlasıyla telafi edilmiş durumda.

Şimdi bu konu üzerinde biraz durdum, neden 2026 yılında enflasyon hızla düşmeye devam edecek konusunu anlamanız için. Yoksa buradan rahat bir şekilde diyebilirdim ki işte, yani enflasyon bugün 31, gelecek sene işte şu seviyeye düşecek. Değil. Bakın arka planda bu faktörler var ve bu faktörler realdir.

Şimdi biz bunu gördük, eğitimde kural bazlı fiyatlamaya gidiyoruz hem özel okullar hem özel üniversiteler için. Yani dramatik bir şekilde bakın, özel üniversitelerin son yıllardaki harç artışları yani 10 kattan fazla. Sözde bunlar, sözde bunlar vakıf üniversiteleri, bunların kar amacı yok ama gördüğünüz gibi enflasyonun çok üzerinde, çok dramatik, hatta şu son Eylül ayında bile %106 gibi birtakım artışlar gördük.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

Şimdi dolayısıyla şunu anlatmaya çalışıyorum: Eğitimde kural bazlı fiyatlama, kirada konut arzı üzerinden... Bu iki kalem enflasyonu 30'un üzerinde tutuyor. Bu iki kalemde de çok ciddi bir şekilde aşağı yönlü bir trende gireceğiz. Konut konusunu anlattım. Yani burada sadece detaylar var. Gıda arzı, konut arzı bizim için çok önemli başlıklar.

Bir de tabii ki küresel arka plan da önemli. Küresel olarak tabii bizim için emtia fiyatları enflasyonu çok etkiliyor, özellikle enerji fiyatları. Şimdi öngörüler 2026'da enerji fiyatlarının düşeceği yönünde. Aslında şu anda da düşmüş durumda. Dolayısıyla enerji dışı emtia fiyatlarında da sınırlı bir artış öngörülüyor ama genel olarak emtia fiyatlarında istikrarlı bir görünüm var. Dolayısıyla dışarıdan da önemli bir enflasyon şoku beklemiyoruz.

"KAYIT DIŞI EKONOMİYLE MÜCADELEDE SONUÇ ALIYORUZ"

Bunun sonucunda biz enflasyonun hedef aralığına düşme ihtimalini 2026'da oldukça yüksek görüyoruz. Az önce bahsettiğim faktörlerden dolayı.
Şimdi mali disiplin nispeten daha kolay bir konu. Çünkü harcamalarda önemli bir disiplini oturttuk. Cumhurbaşkanımızın tasarruf genelgesi gerçekten uygulanıyor, birazdan sonuçları paylaşacağım sizinle. Vergi harcamalarını azaltıyoruz, yani birtakım etkin olmayan istisnaları kaldırdık. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede gerçekten sonuç alıyoruz ve bu anlamda gelirler artıyor. Yine kamu maliyesi alanında önemli reform başlıklarımız var.

"BÜTÇE DENGESİ OLDUKÇA İYİ"

Bütçe açığımız, depremin etkisiyle geçici olarak yükseldi. Faiz dışı açık verdik, daha çok borçlandık, evet böyle bir dönem yaşadık. Ama bu sene bütçe açığı çok büyük ihtimalle %3 civarına inecek. Şimdi diyeceksiniz ki ya burada %3,6 yazıyor. Biz böyle rakamlarımızı her gün değiştirmediğimiz için biz ama son yani geldiğimiz nokta, Kasım ayında gördünüz, bütçe dengesi oldukça iyi. Dolayısıyla bütçedeki iyileşme öngördüğümüzden daha iyi gidiyor ve büyük ihtimalle yılı hedefe yakın, yani %3,1'di. O civarda bir rakamla tamamlayacağız.

Bu da şu demek: Bütçe açığı azaldıkça biz piyasadan daha az borçlanacağız. Piyasa'dan daha az borçlanınca da bu, yani borç çevirme oranlarımız düştükçe, bu da özel sektöre daha çok kaynak bırakacağız.

"2025'TE BÜTÇE HEDEFLERİMİZİ TUTTURMUŞ OLACAĞIZ"
Dolayısıyla geçmişe göre %30 daha çok kaynağı özel sektöre kredi olarak gitsin diye biz piyasada bırakacağız. Yani mali disiplinden bize ne demeyin, aslında bu çok önemli bir husus. Reel sektöre biz daha çok alan bırakmak için kamunun, kamuyu disipline ediyoruz. Özeti bu.

Yani biz 2025'te bütçe hedeflerini tutturmuş olacağız. Enflasyonda bir ay gecikmeyle bandın üst kısmında olacağız. Ama bütçede hedefleri tutturacağız. Yani Aralık sonunda zaten sonuçları açıklayacağız, Ocak ayında açıklayacağız. Dolayısıyla hedeflerden birisini tuttuk. Bir tanesi sınırlı bir kayma var, sebepleri var ama bir ay gecikmeyle orada da bandın içine gireceğiz.

Şimdi harcama disiplinini gerçekten sağladık. Son iki yıldır tasarruf genelgesi gerçekten uygulanıyor.

Fotoğraf-ahaber.com.tr

1 trilyon dolarlık yakın coğrafyamızda bizim güçlü rol oynayabileceğimiz yeniden inşa ihtiyacı var. Siz nasıl kötümser olabilirsiniz?

Olmamanız lazım ben değilim. Fırsatların bol olduğu dönemin eşiğindeyiz. Bizim de daha verimli daha yenilikçi iş yapmamız gerektiği ortada.

Türkiye savunma alanında ilk 11 ihracatçı ülkeler arasında yer alıyor.

A HABER UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN