CANLI YAYIN
Milyonlarca insan kişi 3 Temmuz 2024 tarihine odaklandı | Emekli ve memur zamları ne kadar olacak? Kök maaş artacak mı?
Memur ve emekliler için zamların belirlenmesinde ana faktör olan enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte zam oranları kesinleşecek. SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklisinin kök maaşları da gündeme gelecek. Taban maaş artacak mı? Gelişmeleri A Haber canlı yayınına katılan uzman isimler değerlendirdi.
Milyonlarca kişi her ay açıklanan enflasyon rakamına bağlı olarak alacağı zammı hesaplıyor. Temmuz ayında 6 aylık enflasyonun belli olmasıyla beraber memur ve emeklilerin zamları ortaya çıkacak. SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklisinin kök maaşları da gündeme gelecek. Gelişmeleri A Haber canlı yayınına katılan Takvim gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem değerlendirdi.
EMEKLİ MAAŞI NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Faruk Erdem'in canlı yayında öne çıkan açıklamaları:
"Bilindiği şu anda bir taban maaş uygulaması var. Pandemi döneminden beri bu sürüyor. İnsanlar çalışırken maaşlarından bir prim kesiliyor. İşte bu primler bir güncelleme rakamlarıyla hesaplanıyor ve emekli maaşı ortaya çıkıyor. Çalışırken ne kadar yüksek prim ödersen o kadar yükse emekli maaşı alınıyor. Düşük prim ödeyenlerin maaşı da düşün oluyor.
TABAN MAAŞ UYGULMASI
Ancak pandemi döneminde hükümet bir uygulamaya gitti ve maaşların çok düşük kalması sebebiyle Hazine desteği ile taban maaş uygulaması getirildi. Şu anda taban maaş 10 bin liraya kadar geldi. Ancak burada prime göre hesaplanan ya da prime göre yapılan maaş hesaplarında bir dengesizlik ortaya çıktı.
ÖRNEK HESAPLAMA
Asgari ücretle çalışan ya da 3 bin 600 günden emekli olan vatandaşın hesaplanan maaşı 6 bin TL. Anca k diğer vatandaşın primleri daha yüksek ve uzun süreli yatmış ve maaşı 11 TL. Burada aslında 5 bin TL bir fark var ancak taban maaş uygulamasıyla 6 bin TL olan maaş 10 bin TL'ye çıkıyor. Diğer tarafta ise maaş 11 bin TL. Burada taban maaşın bir miktar üzerinde olan vatandaşlara bir haksızlık oluyor. Eşitlik adalet değil. Dolayısıyla kök maaş ve taban maaş uygulamalarını kaldırılacağı yönünde haberler var.
UYGULANABİLECEK 2 FORMÜL
Burada yapılacak 2 formül işletilebilir. Kök maaşlara seyyanen bir artış yapılabilir. Ancak burada bunun hemen üzerindeki maaşlara da bir denge için artış yapılabilir. Burada çok dikkat edilmesi gereken konular var. Kimseye haksızlık yapılmaması gerekiyor. Burada tek tek bakılıp hesap yapılmalı, intibak yasasına benzer bir yasa olması lazım. Temmuz ayında taban maaş arttırılmazsa bu kez de 8 bin TL ve altında kök maaşı olanlar yüzde 25-35 gibi zam olacağını hesap edersek hiç zam almamış olacak. Bunun üzerinde bir çalışma olduğu belli.
SIFIR ZAM TEHLİKESİNE KARŞI HAMLE
Ben burada taban maaşın sıfır zam tehlikesine karşılık arttırılacağını düşünüyorum. Eğer bu hamle yapılmazsa çok sayıda vatandaş sıfır zam alabilir. Burada bir kök maaş artışı olacak ama aldıkları ücret neredeyse aynı kalacak. Taban maaş uygulaması bir taraftan dengesi bozarken bir yandan da buna ihtiyaç vardı çünkü maaşları çok düşük olan vatandaşlar da vardı. Burada kademeli bir artış da söz konusu olabilir en düşükten başlayarak bir hesaplama da olabilir."
YÜZDE 18,72 ZAM ORANI CEPTE
Melis Elmen: Temmuz maaş zam oranları son 6 aylık enflasyon oranına göre belirlenir. Ocak ve nisan ayları arasında yüzde 18,72 oranında zam garanti altına alındı. Mayıs ve haziran aylarında açıklanacak enflasyon oranları da buna eklenecek. Bunun en az yüzde 25 civarında olması bekleniyor. Şu anda gözler 3 Haziran'da mayıs ayı enflasyon oranları belli olacak. Temmuz ayında da 6 aylık oranı öğrenmiş olacağız.
MEMURLAR İÇİN YÜZDE 13,72 GARANTİ
Memurların ocak ayında aldıkları yüzde 15 zam vardı buradan garanti olan yüzde 18,72'den doğan yüzde 3,72'li bir fark var. Bunun yanında yüzde 10'luk bir toplu sözleşme hakları var. Burada memurlar için yüzde 13,72'li zam oranı garanti altına alındı. Tabi buna eklenecek mayıs ve haziran ayları farkları olacak. Burada en az yüzde 20 olması bekleniyor.
ZAM HESAPLAMASI VE ORANLAR
Kök maaşı 9 bin 500 TL olan bir yüzde 25 zam alırsa 2 bin 375 TL artışla 11 bin 875 TL maaş alacak. Maaşı 10 bin TL olan bir vatandaş yüzde 25 zam alırsa 2 bin 500 TL ile 12 bin 500 TL para alacak. Maaşı 20 bin TL olan biri ise yüzde 25 artış alırsa 5 bin TL yükselişle 25 bin TL maaş alacak.
Bunun yanından en düşük emekli aylığında bir artış bekleniyor. Bunun da 12 bin 500 TL ile 13 bin 500 TL arasında olması bekleniyor. Burada kök aylığı düşük olanlar bu şekilde maaş alacak. Burada yüzde 10'da refah payı beklentisi var. Yani zamların yüzde 35 civarında olacağını öngörüyoruz.
ASGARİ ÜCRETE ZAM OLACAK MI?
Öte yandan asgari ücret zammı için Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun toplanıp işveren, işçi ve hükümet nezdinde toplantılar gerçekleştirilip, ekonomik veriler baz alınarak zam oranının belirlenmesi gerekiyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun toplanması için çağrı yapılmadı ve buna ilişkin taraflardan da adım atılmadı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu kanun kapsamında yılda bir kez toplanarak asgari ücreti belirliyor. Ara zam için olağanüstü toplantı kararı alınıp taraflar toplantılarını gerçekleştiriyorlardı.
BAKAN IŞIKHAN: ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM YOK
Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari ücrete Temmuz ayında herhangi bir ara zammın gündemlerinde olmadığını söyledi. Işıkhan, emekliye de enflasyon ya da sözleşme farkı dışında bir zam yapılmayacağını belirtti.
4 AYLIK ZAM NE KADAR OLDU?
Son açıklanan Nisan ayı enflasyon verisi aylık 3.18 olarak gerçekleşti. Buna göre SGK ve Bağ-Kur emeklileri Ocak ayı için yüzde 6.70, Şubat ayı için yüzde 4.53, Mart ayı için yüzde 3.16, Nisan ayı için de yüzde 3.18 enflasyon farkını şimdiden hak etmiş oldu. Böylece üçüncü aydan zam yüzde 18.70 olarak belirlendi. Ancak bu zam Temmuz ayındaki maaşlara yansıyacağı için her ay açıklanan aylık enflasyonu oranında birikimli olarak hesaplanacak. Geriye kalan Mayıs ve Haziran ayının enflasyon verisinin açıklanması bekleniyor.
MEMUR VE MEMUR EMEKLİLERİ İÇİN FARKLI
Memur maaşları ile memur emeklisinin aylıklarına 2024'ün ilk 6 ayında yüzde 15, ikinci 6 ayında yüzde 10, 2025'in ilk 6 ayında yüzde 6, ikinci 6 ayında yüzde 5 zam yapılacak. Bu zam oranları enflasyonun altında kalırsa gerçekleşecek. Enflasyon zam oranlarından yüksek kalırsa memur ve memur emeklileri enflasyon farkını da zam olarak maaşlarında görecek.
(Not: Enflasyon oranı eksi açıklanırsa hesaplanan birikimli oranda düşüş yaşanabilir, diğer aylar açıklanacak enflasyon verilerine göre maaşlara yansıyacak fark belli olacak)
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
