Suriye’de Esad sonrası dönem nasıl olacak? Uzmanlar A Haber'de değerlendirdi

Suriye Ulusal Koalisyonu Başkan Yardımcısı Dima Musa A Haber ekranlarında yaptığı açıklamada Suriye'de yeni anayasaya ihtiyaç olduğunu belirterek "Kısa vadede ihtiyacımız olan şey güvenliğin sağlanması" dedi.  Dima, Suriye'de tahribatın çok fazla olduğunu ve yeni anayasaya göre seçim yapılması gerektiğini vurgulayarak "Suriye için en iyi model çoğunluk olmalı" ifadelerini kullandı. 

Emekli Tuğgeneral Prof. Dr. Esat Arslan: Astana sürecinin artık cenaze namazı kılındı. Çok çabuk bir şekilde Cenevre sürecine geçilmesi gerekiyor.

“ESAD SİYASİ MÜLTECİ OLARAK GİTTİ”

Sığınma değil. Uluslararası ilişkiler terminolojisini çok iyi kullanmamız lazım. Siyasi mülteci olarak gitti oraya. Bu terminoloji çok önemli. 

Bundan sonra Birleşmiş Milletler süreci başlayacak. 

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Fırat Demirkol: Suriye’deki meselede artık Fırat’ın batısı için kilit kapandı. Fırat’ın batısı terör gruplarından temizlendi. Bundan sonra zaten doğusunun belli bir kısmı yani bizim temel strateji olarak ortaya koyduğumuz 30 kilometrelik yani M4 karayolu hattının Tel Abyad ile Rasulayn arasındaki bölge zaten daha önce alınmıştı. En kritik noktalardan bir tanesi Ayn el Arap olarak gözüküyor.

Suriye’de asıl süreç bundan sonra başlıyor. Çünkü ciddi bir rehabilitasyon sürecine ihtiyaç var.

KİMLER KAYBETTİ?

İran kaybedenlerin ilk sırasında. Esad’a da kaybettirdi aslında Esad’ı yakan da İran oldu. Son bir şans vardı elinde o şansı İran’ın baskısıyla kaybetti. Rusya büyük ölçüde alan kaybetti.

PYD/YPG kaybetti. Arkalarındaki o büyük güçler desteği yavaş yavaş çekilmeye başladı alan daraldı.

Önümüzdeki dönemde çok daha sıkışmış bir harita içerisinde YPG’nin belki de zor bir sürece gireceğini göreceğiz. Burada ABD’nin de tavrı önemli özellikle Haseke gibi bölgelerde üsleri var.

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Burak Küntay: Hiçbir şey 13 günde olmaz uluslararası ilişkilerde. Hiçbir şeyin arkasındaki hadise 13 günlük değildir.

Gazze, ABD seçimleri, Trump’ın yeni kabinesi, Ukrayna – Rusya meselesi, roketler ne yapar pat bu çıktı. Bu böyle akşamdan sabaha olmuş bir hadise değil. İki temel aktör var. İç ve dış aktörler. Bu hadisedeki asıl tetik noktası şu bundan 13 sene önce bu hadiseler patladığında Esad yine gidiyordu ne durdu? İki şey İranlı milis güçler ve Rusya. Ne oldu da Esad’ı orada tutan İran ve Rusya bu sefer hiçbir şekilde destek vermedi?

RUSYA ESAD’I KULLANABİLİR Mİ?

Hiç yok. Esad hikayesi bitti.

Kavga gürültü bitse de en fazla 1-2 sene içerisinde bütün sistemsel olarak Suriye’nin yeni kurulma dönemi başlıyor. 40’larda yapamadığını 30’larda yapamadığını Suriye 2024’te yapmaya başlayacak. Kurulma dönemleri de hiçbir zaman sancısız olmaz.

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger: Önümüzdeki zaman diliminde birkaç gün içerisinde Lazkiye ve Tartus bölgeleri de kontrol altına alınacak.

Rusya’nın ayrıldığı bir takım faaliyetlerini tamamen tatil ettiği ve bu bölgeden ayrılma yönünde bir irade ortaya koyduğu anlaşılıyor.

Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ: Burada Deyrizor yakında Rakka ve Haseke konuşacağımız coğrafyalar. Mesela Rakka konuşulmaz ABD’nin terörle mücadele ediyorum diye yerle bir ettiği bir şehir. Koca bir şehri yerle bir etti.

Bana göre süreç başladı. Doğu’nun Halep’i Deyrizor diyebiliriz artık.

SURİYE'NİN TEK KURTULUŞ YOLU ANKARA'NIN ÇİZDİĞİ TABLO

Deyrizor’u konuşmaya başladık. Buraya kadar olan süreç yaşananlar çok önemli tarihi kırılma Suriye açısından bölge açısından hatta bizim açımızdan da. Bundan sonra olacakları sağlıklı işlemesi için tuzaklara düşmemesi lazım Suriye halkının. Suhuletle birleşik olarak bu süreci götürmesi lazım. Allah korusun en ufak hata başka uçurumları getirir. O nedenle burada  Türkiye’nin ifade ettiği meşru muhalefet bu süreçte ana aktör olmalı.

Ankara'nın çizmiş olduğu tablo Suriye'nin tek kurtuluş yolu. Tek dostu Ankara onu söyleyeyim Suriye'ye.

Emekli Tuğgeneral Prof. Dr. Esat Arslan: 3 yıldızlı bayrak eskiden beri gelinen ama daha çok hürriyeti simgeleyen bir anlayış.

Türkiye hem soydaş statüsünde hem de uyruk statüsünde olanları bağrına basan kadim bir devlettir.

Emekli Albay İbrahim Keleş: Artık burada herkes susacak halk konuşacak. Halk şu anda sadece sevincini yaşamaya gayret ediyor. Yarın bir gün sandıklar kurulduğu zaman meşru hükümet ortaya çıkarken de halk sandıklarda konuşacak.

“OTORİTE BOŞLUĞU OLMAMASI LAZIM”

Rejim yıkıldıktan sonra boşluk bırakılmaması gerekiyor. Otorite boşluğunun olmaması lazım. Bir an evvel kamuoyu otoritesinin sağlanması lazım. Aksi takdirde kaos çıkar. Bu hiç arzu edilen bir şey değil. İnşallah bir an evvel bir otorite kurulur. Düzenin sağlanması lazım.

Gazeteci - Yazar Turan Kışlakçı: Suriyeli devrimcilerin girdikleri her yerde halk tarafından karşılandıkları çok bariz bir şekilde görüldü. Sadece Şam’da değil Halep’te de girdikleri her şehirde halk sokağa çıktı ve devrimcileri karşıladı. Asıl ülkenin sahipleri sizlersiniz hoş geldiniz diye karşıladılar. Bu çok önemli. Belki de Esad rejiminin bu kadar hızlı çökmesinin ana sebeplerinden bir tanesi bu. Halkın onların yanına yer almasıydı.

Stratejist Dr. Mehmet Bozkuş: Şu durum Orta Doğu’ya bahar adı altında devrim yapma planları olan emperyalistlerin ve batının gerçek halk karşısında hiçbir şey yapamayacaklarının net bir göstergesi. Halkın desteklediği bir yapının Suriye’de iktidara geldiğinin göstergesi olarak değerlendirilmesi gereken bir sonucu ortaya çıkartmış durumdadır.

Orta Doğu Uzmanı Mete Sohtaoğlu: Şehrin teslim edilmesi için dün geceden beri bazı görüşmeler vardı. Şehrin kansız bir şekilde devralınması ile ilgili mutabakat sağlandı. Devlet kurumları ve kamu kurumlarında çalışanların can ve mal güvenliğinin sağlanması ve şu an için en önemli olan şey emniyet sicil kayıtları gibi tapu kayıtları gibi devletin egemenlik alametlerini koruyacak şekilde hiçbir devlet kurumuna girilmemesi ya da bunların içerisinden bir belge çıkartılamaması ya da imha edilmemesi yönünde bir mutabakat sağlanmıştı.