CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Kızıldeniz geriliminde İran etkisi ne? İran savaşa girebilir mi? Yemen neden hedef alındı? ABD'nin planı ne? A Haber'de anlattı
Son dakika haberi... Dünya diken üstünde. İngiltere ve ABD hava harekatıyla Yemen'de Husi hedeflerini vurdu. Coğrafyada denklemler nasıl değişecek? ABD ve İngiltere'nin nihai hedefi ne? Husilerin gücü ne kadar etkili? A News Yayın Koordinatörü Orhan Sali, A Haber canlı yayınında perde arkasını anlattı. Uluslararası İlişkiler Uzmanları Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger ve Dr. Ufuk Necat Taşcı konu ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Katil İsrail'in Gazze'deki soykırımına tepki olarak Kızıldeniz'den geçen ticari gemileri hedef alan Husiler, geçtiğimiz günlerde İngiltere'ye ait bir savaş gemisini vurmuştu.
Gerilimi had safhaya çıkaran o hamlenin ardından, bölgede konuşlu Amerikan ve İngiliz savaş uçakları Yemen'e saldırı için harekete geçti. Başkent Sana ve Hudeyde kentinde şiddetli patlamalar yaşandığı bildiriliyor.
Gazze savaşı Yemen'e mi sıçradı? Yemen neden hedef alındı? Kızıldeniz'in önemi ne? A News Yayın Koordinatörü Orhan Sali, A Haber canlı yayınında konu ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Uluslararası İlişkiler Uzmanları Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger ve Dr. Ufuk Necat Taşcı konu ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
İşte o açıklamalardan satır başları;
DÜNYA TİCARETİNİN KALBİ
Aslında birkaç gündür ABD ve İngiltere bunun için bir hazırlık yapıyor. Çünkü Kızıldeniz öteden beri çok önemli bir güzergah. Dünya ticaretinin kalbi konumundaki bir yerden bahsediyoruz. Doğu ile Batı arasındaki deniz ticaretinin yegane merkezi diye söyleniyor.
Neden çünkü Çin dünyanın en büyük üretici ülkelerinden bir tanesi. Yine Uzak Doğu Asya'da çok sayıda ülke var ucuz iş gücünden tutun da Batı'nın fabrikalarının büyük kısmının bulunduğu bir kıtadan bahsediyoruz. O bütün üretilen ürünlerin geçtiği bir güzergah. Dünya için Batı için çok önemli bir güzergah diyebiliriz.
HUSİLER KİMLER?
Husilere yönelik bir operasyon düzenlendi. Husiler kimlerdir? Husiler İran destekli Yemen'deki bir taraf. Özellikle son 10 yılda Husiler ile Suudi Arabistan yanlısı diğer güçler arasında çok sayıda çatışma geniş çaplı bölgeye yayılması öngörülen bir savaş da yaşanmıştı. Öteden beri İran'ın bölgedeki vekalet gücü olarak ön plana çıkan bir grup.
İran ne oldu da Kızıldeniz'de durumun ısınmasına neden olan hareketlerde bulundu? Malum İsrail'in Filistin'e saldırması sonrası ciddi tepkiler vardı. Öteden beri bölgede bir hilal oluşturma çabası vardı. Şii hilalinden bahsediyoruz.
İsrail'e karşı güneyden Yemen üzerinden buradaki limanlara Gazze'ye saldırının ilk haftalarında Yemen çeşitli füzeler fırlattığını iddia etmişti söylemişti. Bunların bir kısmı Kızıldeniz üzerinde imha edilmişti bir kısmı da boşluk noktalara düşmüştü.
Kuzeyden ise Lübnan üzerinden saldırılar başlamıştı.
İRAN SAVAŞA GİREBİLİR Mİ?
İran kendisi doğrudan bu savaşın içine girebilir mi? Giremez. Nitekim bunu vekalet araçları üzerinden de olmayacağını gördük. Hizbullah sabrımız taştı taşacak sürekli açıklamalar 4 aydır devam ediyor. İran gerek kendisi gerek doğrudan bir şekilde İsrail'e yönelik herhangi bir müdahalede bulunamadı. Öyle görünüyor ki bulunamayacak.
ABD'NİN KANLI PLANI
DEAŞ karşıtı koalisyon benzeri yeni bir koalisyon oluşturmaya çalışıyor Kızıldeniz bölgesinde. Bu bölgenin kontrolünü tamamen eline geçirmek için böldü parçaladı.
Kızıldeniz'de deniz üsleri kurmak istiyor. Donanmasını buraya park etmek istiyor. Yemen'in bir kısmını işgal edip buraya da donanmasını getirebilir.
Bütün bunlar beklenen bir şey. ABD adım adım aslında bölgeyi bu günlere hazırlamış gibi görünüyor.
HUSİLER KARŞILIK VEREBİLİR Mİ?
Husiler önümüzdeki günlerde saatlerde tansiyon artar mı artmaz mı ne olur göreceğiz ama Husilerin bu noktada çok büyük bir karşılık verme kabiliyetleri yok. Verebileceği karşılık çok kısıtlı bir karşılık olur.
MEŞRULAŞTIRMA ÇABASI
Bir şekilde ticari gemilere yönelik Husilerin saldırıları devam ederse bu sefer ABD dünyaya şu mesajı verecektir. Biz ne kadar haklı doğru bir operasyon yapmışız bunun devamını da getirmemiz gerekiyor.
Yoksa Avrupa Brüksel sokaklarında markete girdiğiniz vakit daha pahalı her şeyi alacaksınız diye bir algı oluşturmaya çalışıyor ki bölgeyi daha rahat kontrol edebilsin diye.
Bölgeyi anormalleştiren güçler ABD ve bölgedeki müttefikleri. O kadar çok silah o kadar çok asker var ki ve bunların hiçbiri bu bölgeye ait değil. Ne işleri var burada?
SOYKIRIMA KARŞI NET TAVIR
Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger: İran aslında Gazze'de başlayan savaşın yayılmaması için bugüne kadar çaba gösterdi. Hizbullah'ı ve Suriye'deki milisleri kontrol altında tutuyordu. Ancak aynı kontrolü Yemen'deki Husiler için söyleyemeyiz. Husiler 2014 yılından veri Yemen'de merkezi hükümete karşı mücadele veriyor.
Bunu İran desteği ile yapıyorlar. Başkent Sana'da Husilerin kontrolü altında ve başkent Adan'a taşındı. İsrail'in Gazze'de yaptığı soykırıma karşı net tavır koyan ve taşın altına eli sokan tek Husileri görüyoruz. Aralık ayı başında İsrail'e giden ticaret gemilerini hedef alacaklarını söylediler ve bunu yaptılar. ABD buna karşı bir önleme gücü oluşturdu.
SAVAŞIN YAYILMA TEHLİKESİ
Yemen'nin toprak bütünlüğüne yönelik bir saldırı var. İngiltere ve ABD'nin yaptığı saldırının bir meşruiyeti yok. Bu yapılan savaşın yayılmasına kapı aralayabilir. İran'nın inisiyatifi ile ABD'nin İsrail üstündeki baskısıyla savaş lokal kaldı. Bu oluşturulan koalisyon güçlerinin saldırısı sonrası ilk kez savaşın yayılması söz konusu olabilir. Husiler İsrail gemilerini hedef almaya devam edeceklerini açıkladı. ABD ve İngiltere'nin yapmış olduğu saldırı Husilerin Gazze'ye yönelik desteğinin daha artmasını sağlayacak.
ZAMANLAMA MANİDAR!
Dr. Ufuk Necat Taşcı: Olaya farklı bir açıdan bakmaya çalışacağım. Öncelikle biz bu koalisyonun temellerinin ilk aralık ayının başında atıldığını biliyoruz. Fakat bunu İsrail'in çok sıkıştığı uluslararası toplumun baskısının gittikçe arttığı ABD ve İngiltere'nin zaten Batı dünyasının sıkça eleştirildiği bir dönemde tam Güney Afrika'da İsrail'e yönelik yargılama gerçekleşirken ve bugün İsrail ifade verecekken yapmış olmaları benim aklımdaki soru işaretlerini biraz daha artırmış durumda.
Bu saldırıları Husiler bildiğimiz üzere zaten aralık ayının başından beri devam ettiriyorlar. Burada bir iyi niyet varsa iki tarafın da sorgulanması gereken bir hususu var. Bunca zaman müdahil olmayıp bunca zaman bekleyip sahada olanlara sessiz kalıp son dönemde Netanyahu kontrolden çıktıkça ve İsrail'e yönelik uluslararası baskı arttıkça kendilerinin otoritesi sarsıldıkça bu önlemi almalarının zamanlamasının hakikatten manidar olduğunu düşünüyorum.
BÖLGEDE TANSİYON YÜKSELECEK
Uluslararası ilişkiler uzmanı Mesut Şöhret: Gazze'de devam savaşın bölgeye yayılma durumu söz konusu. Daha önceki süreçte Husiler benzer saldırılar yapıyordu. Bu bölgede çıkarı olan ülkeler ve ticareti zarar gören ülkeler bu durumu sonlandırmak için yaptıkları bir operasyon.
Bu saldırılar Husileri durdurur mu? Ben yakın gelecekte böyle bir olasılık görmüyorum. 2 tarafta kendi pozisyonlarını koruyacaktır. Husiler İran destekli bir grup ve İran'ın da bunu vekalet olarak bunu sürdürmesi gibi düşünebiliriz. Bölgede tansiyon giderek artacak. Karşılıklı saldırılar devam ettiği sürece Kızıldeniz güvenli olmayacaktır.
EN ÖNEMLİ DETAY!
Orta Doğu uzmanı Mete Sohtaoğlu: 16 bölgede 60'tan fazla hedef vuruldu. Bir süre bu saldırılarına ara vermek zorunda kalacaklarını düşünebiliriz.
Bölgesel bir savaştan ziyade Husiler açısından bakmamız gerekiyor.
Saldırıların en büyük detayı bazı bombalar Akdeniz'den ABD savaş gemilerinden atılırken herhalde bugünün en önemli konusu bu, 4 tane İngiliz savaş uçağı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nden kalkmasıydı.
Bölgenin mayınlanması muhtemelen gündeme gelecek.
Bu zaten ilk dalgaydı. Devamı gelecek.
