CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Kıdem tazminatı reformunda son dakika gelişmesi! Kıdem tazminatı kalktı mı? Kıdem tazminatı fonu nasıl olacak?
Kıdem tazminatı reformu ile ilgili sıcak gelişmeler yaşanıyor. Yeni Ekonomi Programı çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın ilk kez duyurduğu kıdem tazminatı reformu ile işçi ve işveren arasında en büyük sorunu oluşturan tazminat konusu çözüme ulaşacak. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından TBMM'ye sunulan 11.Kalkınma Planı'nın içinde kıdem tazminatı reformu da yer aldı. Kalkınma planında yer alan bilgiye göre; kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek. Reformda sosyal tarafların mutabakatı dikkate alınacak. Bireysel hesaplara dayalı kurulacak kıdem tazminatı fonu, sistemde kalış süresi yeniden ele alınarak Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile entegre edilecek. Peki, kıdem tazminatı kalktı mı? Kıdem tazminatı fonu nasıl olacak? İşte kıdem tazminatı reformu ile ilgili gelişmeler...
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kalkınma planı olan On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından TBMM'ye sunuldu. Plana göre, kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek. Reformda sosyal tarafların mutabakatı dikkate alınacak. Bireysel hesaplara dayalı kurulacak kıdem tazminatı fonu, sistemde kalış süresi yeniden ele alınarak Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile entegre edilecek. Geçen yıl yüzde 47,4 olan istihdam oranının 2023'te yüzde 50,8'e çıkarılması ile yüzde 11 olan işsizlik oranının yüzde 9,9'a düşürülmesi hedeflenen planda, yüzde 33 düzeyindeki kayıt dışı istihdam oranının ise yüzde 28,5'e indirilmesi amaçlanıyor.
BAKAN ALBAYRAK KIDEM TAZMİNATI REFORMUNU BÖYLE DUYURDU
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, güçlü bir tamamlayıcı emeklilik sistemini hızla hayatı geçirmeyi planladıklarını vurguladı.
Albayrak, tamamlayıcı emeklilik sisteminin bir parçası olarak kıdem tazminatı fonunun hayata geçirileceğini belirtirken, çalışanlardan ve işverenden yapılacak kesintilerin bireysel emeklilik sistemi (BES) ile entegre kıdem tazminatı fonunda toplanacağını ifade etti.
Albayrak, 2020 yılından itibaren fonu hayata geçirmeyi hedeflediklerine dikkat çekerek, "Bu yeni yapıyla birlikte 5 yılda, sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz. Oluşturacağımız sistem tüm ana paydaşlara, yani çalışanlara, işverenlere ve devletimize katma değeri en yüksek olacak şekilde oluşturulacaktır' dedi.
2017'DE RAFA KALKMIŞTI
Kıdem tazminatı fonu kurulmasına ilişkin bundan önceki en somut çalışma 2017 yılında Mehmet Müezzinoğlu'nun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı döneminde gündeme geldi.
Müezzinoğlu, işçi ve işveren kesiminin temsilcileriyle peş peşe toplantılar yaptı. O tarihte TÜRK-İŞ başta olmak üzere gerek işçi sendikalarından, gerekse TOBB ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) gibi işveren örgütlerinden kıdem tazminatı fonuna olumsuz tepkiler geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Uzlaşmadan gelmeyin" talimatı dolayısıyla, Müezzinoğlu kıdem tazminatı fonu çalışmalarını rafa kaldırdı.
Ancak, geçen yıl ekim ayında açıklanan Yeni Ekonomi Programı (YEP) ve Cumhurbaşkanlığı 2019 Yıllık Programı'nda, tarafların uzlaşmasıyla kıdem tazminatı reformunun yapılacağının açıklanmasıyla konu yeniden raftan indirildi.
KIDEM TAZMİNATI FONU SİSTEMİ NASIL İŞLEYECEK?
Çalışanlara şu an 12 aylık hizmete karşılık 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Bu, aylık ücretin yüzde 8.3'üne karşılık geliyor. Bireysel hesaba dayalı olacak kıdem tazminatı fonuna her ay hangi oranda kesinti yapılacağı belirsizliğini koruyor. İşçi tarafı, yüzde 8.3'ün altında bir oran belirlenmesinin kıdem tazminatının 30 günün altına düşmesi anlamına geleceğini belirterek karşı çıkıyor.
İşveren kesimi, fona yapılacak kesintinin düşük oranda belirlenmesini, yıllar içinde fonda biriken para nemalanacağı için aradaki farkın kapanacağını savunuyor. Konu gündeme geldiğinde en büyük pazarlık bu noktada yaşanacak.
YÜZDE 25 DEVLET KATKISI
Fona devletin de katkı yapması bekleniyor. Sosyal güvenlik primleri ve BES'te devlet yüzde 25 oranında katkıda bulunuyor. Devletin, kıdem tazminatı fonuna da işçi ve işveren adına yapılacak kesintinin yüzde 25'i oranında katkıda bulunması bekleniyor.
PARA NE ZAMAN ÇEKİLEBİLECEK?
En önemli sorulardan birini de kıdem tazminatı fonunda biriken paranın ne zaman çekilebileceği oluşturuyor. Mevcut sistemde işten atılan işçinin kıdem tazminatı hemen ödeniyor. Öngörülen sistemde prensip olarak, fonda biriken para BES'te olduğu gibi 56 yaşından önce çekilemeyecek.
Daha önceki taslakta, 56 yaşından önce sadece belli koşullarda para çekilmesi öngörüldü. Örneğin ev alırken fonda biriken paranın yarısının çekilmesi, bu hakkı kullanabilmek için ise 15 yıl birikim yapılması düşünülüyor.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Belirli bir süre çalıştıktan sonra işine son verilen ya da emeklilik dolayısıyla işinden ayrılmak durumunda bulunan işçiye, çalıştığı süreye göre, işyerince topluca ödenen para.
KIDEM TAZMİNATI NEYE GÖRE BELİRLENİR?
İşçinin kıdem tazminatı hesabında çalıştığı süreye bakılır. Her tam yıl için işverence, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Kıdem tazminatının hesaplanması, işçinin son brüt ücreti üzerinden yapılır. Brüt ücret sadece işçinin maaşından ibaret değildir. Yemek yardımı, yol parası ya da ikramiye gibi ödemeler de brüt maaş hesabında ve kıdem tazminatı ödemesinde dikkate alınır.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN VE TABAN HESAPLAMA
Asgari ücrete yüzde 26,05 zam yapılması sonrası yeni asgari ücret bin 603 liradan 2 bin 20 TL'ye çıkarıldı. Yapılan zam sonrası brüt asgari ücret de 2 bin 29 liradan 2 bin 558 liraya yükseldi. Böylece en düşük kıdem tazminatı tutarı da 2 bin 558 liraya çıktı. En yüksek kıdem tazminatı tutarı ise 5 bin 434 liradan 6 bin 16 liraya yükseldi.
TABAN ÜCRET 2 BİN 558 LİRA OLDU
Kıdem tazminatına hak kazanmak için iş yerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat ise her yıl için 1 aylık brüt ücret değerinde oluyor. 2018 yılında taban kıdem tazminatı 2 bin 29 liralık asgari ücretin brüt tutarına göre belirlenmişti. Asgari ücretin yüzde 26,05 zamla net 2 bin 20 TL olmasının ardından asgari ücretin brüt ücreti de 2029 liradan 2558 liraya yükseldi. Bu da asgari ücretlinin tazminatına her yıl için 529 TL eklenmesi anlamına geliyor. Yani 2019'da kıdem tazminatı için taban ücret 2 bin 558 lira oldu.
TAVAN ÜCRET 6 BİN 16 LİRA OLDU
Kıdem tazminatında tavan ücret ise 5 bin 434 liradan 6 bin 16 liraya yükseldi. Buda geçen seneye göre 582 liralık artış anlamına geliyor. Yani kişinin brüt maaşı 10 bin lira dahi olsa yıllık tazminatı 6 bin 16 liradan hesaplanacak.
