CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
EYT'de 975 gün hesabı nasıl olacak? KADEMELİ PRİM GÜNÜ nasıl hesaplanır? Uzman isim A Haber'de örneklerle anlattı
EYT yasası Meclis Genel Kuruluna ne zaman gelecek? EYT'de 975 gün hesabı nasıl olacak? Prim günü yetersiz kalanlar nasıl borçlanacak? Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Duman, A Haber canlı yayınında konu ile ilgili detayları anlattı.
EYT düzenlemesi Meclis Başkanlığı'nda sunuldu teklifin gelecek hafta Genel Kurul'da yasalaşması bekleniyor.
EYT'de 975 gün hesabı nasıl olacak? Kademeli prim günü nasıl hesaplanır? EYT ile ilgili merak edilenleri Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Duman, A Haber'de yanıtladı.
İşte o açıklamalardan satır başları;
Geçen hafta açıklama yapıldı. 1 hafta içerisinde Meclis komisyonunda bu konuyu görüşüp Genel Kurul'a taşıyıp yasa olarak Şubat'ın belki 10'una kadar bu işlemin çözüleceğini düşünüyoruz dedi. EYT'liler de bu süreci bekliyor.
Yasa teklifinde bizim gördüğümüz maddeler içerisinde kademeli geçişle ilgili önemli bir detay olduğunu bunun vatandaşımız tarafından herkesin şöyle bir beklentisi vardı 99 yılından önceye dönülür mü?
99 yılından önceki kanunda 5 bin günde emekli olmak mümkünken şu anki kanunda bir kademeli geçiş söz konusu. Verilen yasa teklifi içerisinde 99 öncesine bir vurgu olmadığını gördük biz. Şu anki kademeli geçiş şartlarına göre vatandaşımız çalışarak eksiğini tamamlamak zorunda.
Normalde SGK sistemi 2002 tarihinde 4.759 sayılı kanun içerisindeki günleri belirtiyor. Diyor ki sigortaya girdiği tarihe göre çalışacağı süreler şöyledir.
Mesela erkek için 24 Kasım 89 ile 23 Mayıs 91 arasında sigortaya giren erkek için bu kanun 5.525 gün istiyor. Her 1,5 yıl arttığında bu süre 75 gün artar.
Ya da sigorta girişi buradan daha eskiyse 75 gün aşağı düşer. 23 Mayıs 91'e kadar bu tarih aralığında çalışan erkek 5.525 isterken 24 Mayıs 91 ile 23 Kasım 92 arasında olana mesela 5.600 ister. Yani her 1,5 yılda 75 gün şeklinde artar.
Kadın için 24 Mayıs 97'de sigortaya giren kadın bu tarihten sonra son kanunda belirtilen 8 Eylül 99 tarihi 24 Mayıs 97 ile 8 Eylül 99'a kadar olan sürede 5.975 gün ister kadınlarda. Ama aşağıya doğru her 1 yılda da 75 gün düşer. Yani 1 yılda 75 gün artarken diğer bir yılda da 75 gün düşer.
NE ZAMAN YASALAŞACAK?
AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, detayları anlattı. "EYT'lilere ilk maaş Mart'ta" ifadelerini kullanan Akbaşoğlu, "Haftaya Salı ya da Çarşamba yasalaşmasını öngörüyoruz. 5 milyon çalışana dönük tarihi bir düzenlemedir." dedi.
Ekonomist Muhammet Bayram ve İbrahim Derici, A Haber canlı yayınında EYT ile ilgili merak edilenleri yanıtladı.
İşte o açıklamalardan satır başları;
Ekonomist Muhammet Bayram: Şu anda yürürlükte prim gün sayısı 5.000 ile 5.975 prim gün sayısına sahip olanlar. Yani biz EYT kanununu konuşurken 5.000 prim gün sayısı ile emekli olunabilir şeklinde konuşmuştuk. Ama burada Sayın Akbaşoğlu'nun yaptığı açıklamada yürürlükteki şu andaki prim gün sayıları dikkate alınacak.
Sadece yaş şartını ortadan kaldıracağız dedi. Yani kişiler eğer sigortalılık süresini sağladıysa yani kadınlar 20 yıl erkekler 25 yıl ve prim gün sayısını doldurduysa 5.000 ile 5.975 günü sağlayanlar bunlar.
Yaş şartı kalktı. Zaten 23 yıllık bir bekleyiş vardı burada. 8.9.1976'dan önce girenler 5.000 prim gün sayısıyla emekli olabiliyordu. Gelen kanunla beraber 8 Eylül 99 öncesinde girenler 5.975 gün prim gün sayısına kavuştu.
Emekli olanlar için sosyal güvenlik destekleme primleri yoktu. Bu aslında emeklileri atık tasfiye etmek yeni kişilerin istihdamını sağlamak açısından devletimizin getirdiği bir husustu. Burada EYT kapsamında olan vatandaşlarımız hala erken yaşta oldukları için hala çalışmaya devam edecekleri için burada işverene bir destek gerekiyordu. İşverenler de hem kıdem tazminatı olsun hem de o 5 puanlık indirimin emeklilere de sağlanmasını istiyordu.
Yani şu anda emekli olanlar için herhangi bir 5 puanlık indirim yok ama EYT kapsamında emekli olanlar için ve işe devam edecekse eğer 10 gün içinde tekrar başvurmak suretiyle 5 puanlık bir indirim şu anda anladığımız kadarıyla kanun teklifinde. Ama bunun tüm emeklilere de yansıtılması gerekiyor. Diğer şartlardan emekli olup da işe devam edenler de var. Muhtemelen plan bütçe komisyonunda tekrar görüşülecektir diye düşünüyorum. 5 puanlık indirim 500 TL'ye tekabül ediyor.
STAJ BAŞLANGICI KABUL EDİLECEK Mİ?
Staj şu anda bu kanun kapsamında değil.
Bu kanunu gölgelememek lazım. 23 yıllık bir bekleyiş vardı. Beklentiyi Sayın Cumhurbaşkanı bu yasayı en kapsamlı şekilde çıkartarak karşıladı. Devletimiz Türkiye Yüzyılı vizyonu kapsamına uygun olarak Sayın Cumhurbaşkanı ifadelerinde ortaya çıkan refahı ferahı öncelikle sabit çalışanlara sabit dar gelirlilere, sabit orta gelirlilere yayacağız toplumun bütün kesimlerine bunu dağıtacağız dedi bu kanunu da böyle okumak lazım.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nda bu tartışıldıktan sonra Genel Kurul'a sevk edilecek. Genel Kurul'dan onay alındıktan sonra Sayın Cumhurbaşkanının tensiplerine sunulacak. Onayladıktan sonra Resmi Gazete'de yayımlanacak. Bu süreç muhtemelen Şubat ayı ortalarını bulacak.
Ekonomist İbrahim Derici: Benim gördüğüm kadarıyla bariz bir değişiklik yok. Yani kaç aydır konu tartışılırken zaten kamuoyu beklenti içerisindeydi. Sosyal güvenlik uzmanlarımız da işin teknik boyutlarını uzun uzun anlatmışlardı. Prim gün sayısını dolduran ve yılı dolduranların yaş şartı beklenmeksizin emekliliklerine imkan sağlandı. İşveren açısından kalifiye elemanların emekli olmamasını sağlamak için prim desteği dediğimiz ek ilave bir prim desteği sağlanmış oluyor.
10 ADIMDA EYT REHBERİ
Yürürlüğe girmesinin ardından da emeklilik başvuruları başlayacak. Sosyal Güvenlik Kurumu, emeklilik başvuru işlemlerinin hızlı ve hatasız tamamlanması için yoğun bir mesai yürütürken, EYT'liler için 10 kritik adım bulunuyor.
Başvurular Şubat ayı itibariyle e-devlet üzerinden erişime açılacak, ilk emekli aylıkları da Mart ayında yatırılacak. İlk etapta emekli olacak 2 milyon 250 bin EYT'linin atması gereken 10 kritik adıma ilişkin süreç şöyle işleyecek:
EYT DURUMUNUZU ÖĞRENİN
Birinci adımda EYT durumunun öğrenilmesi gerekiyor. Bunun için 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması, 5000 günlük prim ödemesinin tamamlanması, kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması zorunluluğu bulunuyor. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nda ise kadınlarda 7200 gün, erkeklerde 9 bin günün tamamlanmış olması gerekiyor. EYT'den emekli olup olunmayacağını çalışma hayatı iletişim merkezi "Alo 170", il ve ilçe SGK müdürlükleri, SGK'nın ilgili birimlerinden öğrenmek mümkün.
STATÜNÜZÜ KONTROL EDİN
EYT kapsamında hangi statüden emekli olunacağının doğru hesaplanması gerekiyor. Hangi statüden (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) emekli olacaksanız prim gününüz ve sigortalılık sürenizi tespit edin. Hangi statüden emekli olacağınızı son 2 bin 520 gün bildirilen prime göre emekli olunur. En çok hangi statüden priminiz varsa o statüden emekli olursunuz. Bağ-Kur ve SSK varsa son 1261 gün hangisi fazlaysa o statünün şartlarına göre emekli olunur.
1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekliliğe hak kazanır. Bu tarihten önce sigorta girişi olanlar son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanır. Emekli aylığı alınacak zam ve ikramiyeler de ona göre hesaplanır.
