SON DAKİKA! Gabon'da darbe girişimi! 'Seçimler iptal edildi kurumlar kapatıldı'

Gabon'da cumhurbaşkanı seçim sonuçlarının ilanından sonra ulusal televizyon binasına giren bir grup asker, yönetimi ele geçirdiklerini açıkladı.

Ulusal televizyon binasına giren bir grup asker, yönetime koyduklarını ilan etti.

Bir grup asker adına yapılan açıklamada, seçimlerin iptal edildiği ve ülke sınırlarının kapatıldığı bilgisi paylaşıldı.

Açıklamada, "Savunma ve güvenlik güçleri olarak Kurumların Geçiş ve Restorasyon Komitesi'nde (CTRI) birleştik. Gabon halkı adına mevcut rejime son vererek barışı savunmaya karar verdik." ifadesi kullanıldı.

Öte yandan başkent Libreville'de silah seslerinin duyulduğu belirtildi.

GABON SEÇİMLERİ

Orta Afrika ülkesi Gabon'daki 800 binden fazla kayıtlı seçmen, hafta sonu yapılan seçimlerde yerel milletvekillerini, ulusal meclis üyelerini ve bir sonraki cumhurbaşkanını belirlemek için oy kullanmıştı.

Gabon Cumhurbaşkanı 64 yaşındaki Ali Bongo Ondimba, devleti 41 yıldan fazla yöneten babası Omar Bongo Ondimba'dan 2009'da görevi devralmış ve hafta sonu yapılan seçimlerle üçüncü kez seçilmişti.

Seçimlerin ardından oy sayım işlemi devam ederken internetin kısıtlanması, hükümeti ağır eleştirilerin hedefine koymuştu. Oy verme işleminin son saatlerinde "şiddet" gerekçesiyle sokağa çıkma yasağının uygulanması da muhalefetin eleştirilerine yol açmıştı.

Oyunu kullandıktan sonra basına açıklamalarda bulunan muhalefet lideri Ondo Ossa, Ondimba'ya karşı verdiği başkanlık mücadelesinde seçimlere hile karıştırıldığını öne sürmüştü.

AFRİKA'DA DARBE YAŞANAN ÜLKELERE GABON DA EKLENDİ

Gabon'da ordunun yönetime el koyduğunu duyurmasının ardından yeniden askeri müdahalelerle gündeme gelen Afrika'da son yıllarda çok sayıda darbe yaşandı.

Sudan, Çad, Mali, Burkina Faso ve Nijer'in ardından Gabon'da da tartışmalı seçim sonrası ordu yönetime el koyduğunu açıkladı.

Sudan'da 1989'da darbeyle devletin başına geçen Ömer el-Beşir, Nisan 2019'da askeri müdahaleyle devrildi.

Darbe sonrası iç savaşa sürüklenen ülkede henüz istikrar sağlanamadı.

Bağımsızlığını kazandığı 1960'tan bu yana birçok askeri darbe gören Burkina Faso'da da ordu, ülkedeki güvenlik durumunu gerekçe göstererek Eylül 2020'de iktidara el koydu ve Yüzbaşı İbrahim Traore ülkenin lideri oldu.

Mali'de Ağustos 2020'de İbrahim Baubacar Keita'nın devrilmesiyle başa geçen cunta, geçiş sürecinin sivil kanadının kilit konumdaki askerleri kabine dışında bırakmak istemesi üzerine Mayıs 2021'de yeni bir darbe daha yaptı.

Mali'nin komşusu Gine'de de devrik lider Alpha Conde'nin Anayasa'yı değiştirerek 3'üncü dönem de cumhurbaşkanı adayı olması ülkede darbeye giden sürecin başlangıcı oldu.

82 yaşındaki Conde, yaş ortalamasının 18 olduğu Gine'de Ekim 2020'de 3'üncü kez seçilerek başa gelmeyi başarsa da iktidarı hayal ettiği gibi olmadı. Conde, 6 Eylül 2021 tarihinde 2018'de oluşturduğu elit timin başına bizzat getirdiği Yarbay Mamady Doumbouya tarafından devrildi.

Nijer'de ise 2021 seçimlerini kazanan Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, kendilerine "Vatanı Koruma Ulusal Konseyi" adını veren bir grup asker tarafından 26 Temmuz'da yapılan darbeyle devrildi.

Son olarak Gabon'da, hafta sonu yapılan tartışmalı seçimlerin ardından bir grup asker, yönetime koyduklarını, seçimlerin iptal edildiğini ve ülke sınırlarının kapatıldığını açıkladı.

TÜM BÖLGEDE İSTİKRARSIZLIĞI ARTIRACAK

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Gabon Cumhuriyeti'nde ordunun yönetime el koymasının "tüm bölgede istikrarsızlığı artıracağını" söyledi.

Borrell, AB dönem başkanlığını yürüten İspanya'nın Toledo kentinde düzenlediği AB Savunma Bakanları Gayriresmi Toplantısı'nın girişinde basına konuştu.

Gabon'daki darbe için Borrell, "Bölgeden gelen haber karışık. Haberi bu sabah duydum. Resmi bir açıklama yapmak için erken. Ama eğer bu haber doğrulanırsa tüm bölgedeki istikrarsızlığı artırır." dedi.

Toplantıda Gabon'daki olayların da ele alınacağını belirten Borrell, Nijer'deki askeri müdahalenin sonuçlarını zaten tartışacaklarını, Gabon'daki gelişmelerden sonra Afrika'daki istikrarsızlığın daha kapsamlı olarak görüşülebileceğini ifade etti.

Borrell ayrıca AB olarak Nijer'deki askeri yönetime ekonomik yaptırım uygulayabilmek için yasal çerçeve benimsenmesinin Toledo'daki toplantıda AB Savunma Bakanları tarafından tavsiye edilebileceğini kaydetti.

FRANSA: GABON'DAKİ DARBEYE İLİŞKİN DURUMU YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ

Fransa Başbakanı Elisabeth Borne, Gabon'daki darbeye ilişkin durumu yakından takip ettiklerini söyledi.

Borne, Paris'te düzenlenen 29. Büyükelçiler Konferansında yaptığı konuşmada, Gabon'daki son gelişmelere değindi.

Fransa'nın Gabon'daki darbeye ilişkin durumu yakından takip ettiğini söyleyen Borne, Fransız büyükelçilerin özellikle yurt dışındaki krizlerde Fransız vatandaşlarına desteklerini daha titiz şekilde yürütmeleri gerektiğini kaydetti.

Borne, Ukrayna-Rusya Savaşı, Sudan'daki durum, Nijer'deki darbe gibi ciddi krizlere dikkati çekerek "İletişim, uluslararası arenada ciddi bir muharebe haline geldi. Bu muharebeyi yürütmemiz gerek." diye konuştu.

ÇİN, CUMHURBAŞKANI BONGO'NUN CAN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI ÇAĞRISI YAPTI

Çin, askerlerin yönetime el koyduklarını duyurduğu Batı Afrika ülkesi Gabon'da düzenin sağlanması ve Cumhurbaşkanı Ali Bongo'nun can güvenliğinin sağlanması çağrısında bulundu.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, yaptığı açıklamada, "Gabon'daki tüm taraflara ülkenin ve halkın temel çıkarlarını gözetmeye, anlaşmazlıkları diyalog yoluyla çözmeye ve normal düzeni en kısa zamanda tesis etmeye çağırıyoruz." dedi.

Ülkedeki durumu yakından takip ettiklerini ifade eden Sözcü Vang, ulusal barışın ve istikrarın korunması ve Cumhurbaşkanı Bongo'nun "kişisel güvenliğinin garanti altına alınması" çağrısı yaptı.

GABON CUMHURBAŞKANI ALİ BONGO EV HAPSİNDE TUTULUYOR

Bir grup askerin yönetimi ele geçirdiğini açıkladığı Gabon'da, Cumhurbaşkanı Ali Bongo'nun ev hapsinde tutulduğu belirtildi.

Kendilerine "Kurumların Geçişi ve Restorasyonu Komitesi" ismini veren askeri yönetim tarafından yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Bongo'nun ev hapsinde tutulduğu bildirildi.

Açıklamada, Bongo'nun oğullarından birinin de "vatana ihanet" suçlamasıyla gözaltına alındığı ifade edildi.

GABON'DA 2019'DA DA DARBE GİRİŞİMİ OLMUŞTU

Afrika'daki darbe silsilesinin son durağı olan Gabon'da 2019'da da darbe girişimi olmuştu. Afrika'nın istikrarlı ülkelerinden biri olarak görülen Gabon'da, Cumhurbaşkanı Ali Bongo'nun yurt dışında olduğu sırada Teğmen Kelly Ondo Obiang liderliğindeki bazı askerler, 7 Ocak 2019'da ulusal radyoyu ele geçirerek bildiri okudu.

İsyancı askerler, Gabon Ulusal Jandarma Müdahale Birimi tarafından yakalandı.

AFRİKA'DAKİ DARBELERİN SON DURAĞI: GABON
Afrika'daki son askeri darbenin kıtanın küçük ülkelerden Gabon'da yapılması dikkatleri bu ülkeye çevirdi.

Hafta sonu yapılan tartışmalı devlet başkanı seçimine hile karıştığı gerekçesiyle bir grup asker yönetime el koyduklarını açıkladı.

2,1 milyon nüfusuyla uzun yıllar Fransa sömürgesinde kalan Gabon, 1960'da bağımsızlığını kazandı.

Ülke bağımsızlığını kazanması sonrası Gabon'da birçok darbe girişimi yaşandı. İlk darbe girişimi Şubat 1964'te yaşansa da darbeciler, Senegal'den gelen Fransız askerlerinin müdahalesiyle iktidardan uzaklaştırıldı.

Gabon'un ilk devlet başkanı olan Leon M'ba'nın 1967'de hayatını kaybetmesi sonrası vekili Ömer Bongo görevi devraldı ve Bongo ailesinin iktidarı başladı.

Baba Bongo, iktidara geldiğinde muhalifleri serbest bıraktı, "sömürge mirası" olduğu ve etnik ayrımı körüklediği gerekçesiyle siyasi partileri kapattı.

Dönemin Libya lideri Muammer Kaddafi ile görüşmesi sonrası 1973'te İslamiyet'i seçen baba Bongo'nun 1990'daki demokratikleşme sürecinde iktidarı siyasi koalisyona devretmesine rağmen aynı yıl 2 darbe yaşandı ve çıkan iç karışıklık sonrası Fransız birlikleri yeniden müdahale ederek geçici sükuneti sağladı.

Bongo, Aralık 1993'teki devlet başkanı seçimini kazanarak yeniden iktidara geldi.

1998 ve 2005 seçimlerini de kazanan baba Bongo'nun 2009'da İspanya'da kalp krizi sonucu hayatını kaybetmesiyle geçici devlet başkanlığı görevi, dönemin Meclis Başkanı Rose Francine Rogombe'ye geçti.

OĞUL ALİ BONGO DÖNEMİ

2009'da yapılan seçimleri Ömer Bongo'nun oğlu Ali Bongo kazandı ve Gabon'un yeni devlet başkanı oldu. Ali Bongo 2016'daki seçimlerde de 7 yıllık ikinci bir dönem için yeniden seçildi.

Mevcut Cumhurbaşkanı Ali Bongo, 26 Ağustos'ta yapılan cumhurbaşkanı seçimlerini üçüncü kez kazanmasına rağmen ülkede oy verme işleminin son saatlerinde "şiddet" uygulandığı gerekçesiyle sokağa çıkma yasağı uygulanması ve seçimlerin ardından oy sayım işlemi devam ederken internetin kısıtlanması eleştirilere neden oldu.

Muhalifler ise hükümetin uygulamalarına tepki gösterdi ve muhalefet lideri Ondo Ossa, Bongo'ya karşı verdiği başkanlık mücadelesinde seçimlere hile karıştırıldığını öne sürdü.

Yaşanan olaylar sonrası ülkedeki bir grup asker yönetime el koyarak seçimlerin iptal edildiğini ve ülke sınırlarının kapatıldığını açıkladı.

ÜLKEDEKİ DOĞAL KAYNAKLARI YABANCI ŞİRKETLER ÇIKARIYOR

Petrol ve doğal gaz kaynaklarıyla zengin bir ülke olan Gabon elmas, uranyum, altın, kereste ve demir açısından da zengin bir ülke olarak biliniyor.

Gabon, Sahra Altı Afrika'nın altıncı büyük petrol üreticisi olup, kişi başına gelirle Sahra Altı Afrika'nın en zengin ülkeleri arasında yer alıyor.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi olan Gabon'un 2 milyar varil ham petrol, yaklaşık 300 milyar metreküp doğal gaz rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor.

Öte yandan Gabon, su kaynakları açısından dünyanın üçüncü en büyük yenilenebilir su rezervlerine sahip.

Yer altı ve yer üstü zenginliğine rağmen ülkedeki doğal kaynakları yabancı firmalar çıkarıyor.

İngiliz-Fransız petrol ve gaz şirketi Perenco, İngiliz-Hollanda ortaklığında çok uluslu bir petrol ve doğal gaz şirketi Shell, Fransa merkezli çok uluslu petrol şirketi Total ülkedeki petrol üretiminin yüzde 75'ini kontrol ediyor. 2011'de kurulan Gabon Petrol Şirketi, ülkedeki kara ve denizlerdeki petrollerin yasal sahibi olarak görülüyor.

Gabon'un ihracat ürünleri arasında ilk sırada mineral yakıtlar ve yağlar var. Ülkenin ihracat yaptığı ülkeler arasında ilk sırada Çin bulunurken ithalat yaptığı ülkelerin başında Fransa ve Çin geliyor.

OPEC haricinde birçok uluslararası kuruluşta temsil edilen Gabon'un üye olduğu yerler arasında Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB), Uluslararası Para Fonu (IMF), İngiliz Milletler Topluluğu, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Orta Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu ve Fransızca Konuşan Ülkeler Örgütü bulunuyor.

FRANSA İLE YAKIN İLİŞKİLER

Uzun yıllar Gabon'u yöneten Bongo ailesinin Fransa ile yakın ilişkileri dikkati çekiyor. Fransa, Gabon'daki siyasi krizlere birçok kez askeri müdahalede bulundu.

Öte yandan Ali Bongo'nun eşi Sylvia Valentin Bongo'nun Fransız vatandaşı olduğu belirtiliyor.

Ali Bongo ile 1989'da evlenen Sylvia Bongo, çocukluğundan itibaren Kamerun, Tunus ve Gabon'da yaşadı. Sylvia Bongo, Fransa'da yükseköğrenimini tamamladıktan sonrası Gabon'a döndü.

Fransa Başbakanı Elisabeth Borne, darbe sorası Gabon'daki durumu yakından takip ettiklerini açıklarken uzun yıllar Fransa etkisinde kalan ülkede, Fransa ve ABD'nin askeri üsleri bulunuyor.

Darbe sonrası Gabon'da faaliyet gösteren Fransız madencilik şirketi Eramet de bu ülkedeki faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı.

TÜRKİYE'DEN AÇIKLAMA
Dışişleri Bakanlığı, Gabon'daki darbe girişimi üzerine açıklama yaptı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Gabon'da yaşanan gelişmeleri yakından ve dikkatle takip ediyoruz. Ülkede barış ve istikrarın yeniden tesisini temenni ediyoruz" ifadelerini yer verildi.