Yeni Libya Başbakanı Abdülhamid Dibeybe'den Türkiye mesajı

Göreve başlamasının ertesi gününde ilk röportajını AA'ya veren Libya Başbakanı Abdülhamid Dibeybe; yeni hükümetin öncelikleri, ülkede iç barışın tesisi, savaş suçlarının soruşturulması ve yeni dönemde Türkiye-Libya ilişkileri hakkında açıklamalarda bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde 1-5 Şubat tarihlerinde İsviçre'de toplanan Libya Siyasi Diyalog Forumu'nun (LSDF) 74 üyesi tarafından yapılan oylama sonucunda başbakan seçilen Dibeybe, forum kapsamında 24 Aralık 2021'de yapılmasına karar verilen seçimlere kadar Libya'yı yönetecek.

İsviçre'den dönen LSDF üyelerini başkent Trablus'un Mitiga Havaalanında karşılayan Dibeybe, BM öncülüğündeki forumun seyrine ilişkin yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Libya Siyasi Diyalog Forumu'nun üyeleri, Libya'nın her yerinden katılımla oluşturuldu. Bu yüzden Libya'nın tüm coğrafyası, kabileleri ve kesimlerinin temsilcisidir. Libya'nın ve Libya halkının yararına olacak şekilde, barışçıl, demokratik ve özgür bir değişiklik için önemli bir karar aldılar. Tüm dünya da bu karara görsel ve işitsel kanallarla tanıklık etti. Biz de onları onurlandırmak amacıyla karşıladık."

Forum üyelerini havaalanında sıcak şekilde karşılayan Dibeybe, "(LSDF'de) Aldıkları sonuç nedeniyle sevinçlilerdi. Ben aslında aralarından sadece çok az kişiyi tanıyorum" dedi.

Libya Başbakanı, Siyasi Diyalog Forumu'nda alınan kararların uygulanması kapsamında üç hafta sonra hükümeti kurmuş olacaklarını ve güvenoyu almak üzere Libya parlamentosuna sunulacaklarını belirtti.

TEKNOKRAT HÜKÜMETİ

Dibeybe, kabinesinde eski hükümetten isimlerin yer alıp almayacağına yönelik bir soruyu şöyle yanıtladı:

"Olabilir. Biz; liyakata dayalı, icraat gücüyle kendini ispatlayan bir teknokrat hükümeti olacağız ve buna uygun isimler hükümette yer alacak. Libya'nın tüm kesimleri adil bir şekilde temsil edilecek. Ancak yönetiminde teknokrasiye odaklanacağız."

Yeni hükümetin önceliklerinin neler olacağını değerlendiren Dibeybe, ilk olarak yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına karşı aşı tedarikine önem vereceklerini vurguladı.

Öncelikleri arasına Libya genelinde günlük 5 saati bulan ve Libyalıların yaşamını zorlaştıran en büyük sorunların başında gelen elektrik kesintilerini de ekleyen Libya Başbakanı, şunları kaydetti:

"Hükümetimizin öncelikleri arasında ilk olarak Kovid-19'a eğilmek olacak. Bu, tüm dünya halkları için olduğu gibi Libya halkı için de önemli bir konu. Libyalıların yararlanması için aşıya ulaşmada yapabileceğimizin en fazlasını yapacağız. Ardından elektrik ve sağlık gibi konularda yaşanan yaşamsal zorluklar ve günlük sıkıntılarla ilgileneceğiz. Sonrasında barış komisyonları oluşturma ve de Başkanlık Konseyi ile anayasa hazırlama konularını düşüneceğiz."

'Barış komisyonları' oluşturma planının içeriği hakkındaki soruya yanıt olarak Dibeybe, Libya krizinin çözümü için toplumsal barışın sağlanmasının önemine dikkati çekti.

Dibeybe, bu komisyonları 'Libyalılar arasında, ülke içinde barışın tesisi için' kuracaklarını belirterek şöyle devam etti:

"Halk, kabileler ve aralarında husumet ve düşmanlık bulunan kesimler bir araya gelecek. Zararların tazmini için bütçe oluşturacağız. Bu yıl, (24 Aralık seçimlerine kadar) bu kısa zamanda Libya'da yakınlaşmayı göreceğiz inşallah. Libyalıların bakış açılarını en ileri seviyede birbirine yakınlaştıracağız. Sadece bu sayede şiddet, savaş ve şehirler arasında ayrım olmadan birlik halinde seçimlere gidebiliriz. Mümkün olduğunca Libya'nın tüm şehirlerini ziyaret edeceğiz. Libya'nın tüm şehirlerinde çalışacağız. Ulusal Birlik Hükümeti, gerçek anlamda Libya'nın ulusal birliğinin hükümeti olacak."

DOĞU BÖLGESİYLE İLİŞKİLER

Dibeybe, Libya'daki gayrimeşru güçlerin lideri Halife Hafter'in kontrol ettiği doğu bölgesinde kurulan Abdullah es-Seniy'nin liderliğini yaptığı sözde hükümetin yeni yönetime yönelik tavrını da değerlendirdi.

Uluslararası tanınırlığı bulunmayan Seniy yönetiminin 'göreve devam edeceğine ve son sözün Tobruk'taki Temsilciler Meclisine ait olduğuna' ilişkinyaptığı açıklamasını da değerlendiren Dibeybe, şunları söyledi:

"Hükümetimizin (Tobruk'taki) Temsilciler Meclisinden onay alması gerekecek. Bu açıdan Seniy hükümetinin bekleyeceğini söylemesi mantıklı bir ifade. Zaten görünüşe göre Temsilciler Meclisi, (LSDF'ndan) çıkan sonuçları memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Karar, Libyalıların kararıdır. Libya halkı, bu hükümetin seçilmesini sevinç ve mutlulukla karşıladı. Onlar da (Temsilciler Meclisi) Libya halkının bir parçası. Halkın seçiminin belirlediği çizgi dışında bir çizgiye gireceklerinin mümkün olduğunu düşünmüyorum."

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER 

Öte yandan; yeni dönemde Libya-Türkiye ilişkilerini de değerlendiren Dibeybe, iki ülke arasında 'dayanışma' olacağı vurgusu yaptı:

"Türk halkı ve devletiyle çok büyük dayanışmamız olacak. Türkiye; müttefik, dost ve kardeşimizdir. Ayrıca Libyalıların gerçek hedeflerine ulaşmasında onlara destek olmak için büyük imkanlara sahip. Türkiye, bizim için gerçek ortağımızdır."

Bir iş insanı olarak Türkiye ve Libya arasındaki ticari ilişkileri nasıl değerlendirdiğine yönelik bir soruya Dibeybe, şu yanıtı verdi:

"Türkiye, sadece Libya'da değil dünyada kendini göstermiş bir ülke. (Savaş döneminde) Libyalıların serbestçe gidebildiği, havaalanını açan, Trablus'taki büyükelçiliğini açık tutan tek ülke Türkiye'ydi. Türkiye ve Libya halkı arasında ekonomik alanda büyük bir dayanışma olacağına inanıyorum. Bu dayanışmayı geliştirmeyi ve ticaret hacmini arttırarak en yüksek seviyelere çıkarmayı umuyorum."

SAVAŞ SUÇLARININ SORUŞTURULMASI

Libya'da Halife Hafter milisleri, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından da bazıları gündeme getirilen Terhune kentinde bulunan toplu mezarlar, yargısız infazlar, yüzbinlerce Libyalının ülke içinde yerinden edilmesi, sivil yerleşimlere mayınlar tuzaklanması gibi savaş suçları sorumlu tutuluyor.

Libya kamuoyunun da siyasi diyalog sürecinde en fazla üzerinde durduğu konulardan biri olan savaş suçları sorumlularının hesap vermesi konusunda nasıl adım atacakları sorusuna cevaben Dibeybe, şunları söyledi:

"Savaş suçları ile kanun otoritesi ve işleyişi ilgilenecek. Ancak Libya barışının tesisi için zorlu bir aşamadayız. Her iki tarafın da tavizler vermesi gerekiyor. Suçları sabit görülenler ise yargı ve adaletle karşılaşacaktır. Onlar kendi duruşunda biz de kendi duruşumuzda aşırıcı olamayız. Biz tüm Libyalı taraflar arasında gerçek bir barış istiyoruz."