Boston Üniversitesi'nde yapılan yeni bir araştırma, hafızanın aslında pasif bir kayıt cihazı gibi işlemediğini ortaya koyuyor. Beyin, hangi olayların önemli olduğuna karar veriyor, geçmişte sıradan görünen anıları bile güçlendirerek ölümsüzleştirebiliyor. İşte dikkat çeken araştırmanın detayları…
BAZI ANILAR NASIL AKILDA KALIR?
Boston Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen yeni bir çalışma, gündelik anıların kalıcılığının aslında şaşırtıcı, ödül getirici ya da duygusal açıdan etkileyici olaylarla ilişkilendirildiğinde arttığını ortaya koyuyor. Yani, sıradan bir an bile güçlü bir olayla bağ kurduğunda hafızada daha uzun süre saklanabiliyor.
Science Advances dergisinde yayımlanan araştırma sonuçları, hafıza sorunları yaşayan bireyler için yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine ışık tutabileceği gibi, öğrencilerin öğrenmesi güç kavramları daha kolay akılda tutmalarına da yardımcı olabilir.
Psikoloji ve beyin bilimleri uzmanı Robert M.G. Reinhart, bu durumu şöyle açıklıyor:
"Hafıza sadece pasif bir kayıt cihazı değildir. Beynimiz neyin önemli olduğuna karar verir ve duygusal olaylar, hassas anıları sabitlemek için geçmişe gidebilir."
"Yararlı anıları güçlendirmek veya zararlı olanları zayıflatmak için stratejiler geliştirmek, bilişsel sinirbilimin uzun süredir devam eden bir hedefidir. Çalışmamız, duygusal belirginliğin bu hedeflere ulaşmak için hassas şekillerde kullanılabileceğini öne sürüyor."
DUYGUSAL ETKİLER ANIYI KALICI HALE GETİRİYOR
Araştırmada verilen örnek oldukça dikkat çekici. Yellowstone Milli Parkı'nda yürüyüş yaparken karşınıza çıkan görkemli bir bizon sürüsü… Bu büyüleyici deneyim yalnızca ana olayı değil, yol kenarında duran bir kaya ya da çalılıklardan çıkan küçük bir hayvan gibi önemsiz görünen detayları da kalıcı hale getiriyor. Hafızamız sadece büyük olayı değil, onun çevresindeki sıradan ayrıntıları da duygusal etkiler sayesinde koruyor.
KADEMELİ ÖNCELİKLENDİRME DİKKAT ÇEKTİ
650'ye yakın katılımcı ve 10 ayrı çalışmayla yapılan deneylerde, araştırmacılar kişilere farklı ödüllerle ilişkilendirilen görseller gösterdi. Ertesi gün yapılan sürpriz hafıza testlerinde, özellikle duygusal yoğunluğu yüksek olaylardan sonra yaşanan detayların daha kolay hatırlandığı ortaya çıktı.
Çalışmada bir nokta dikkat çekti. Eğer bir olay duygusal açıdan güçlü değilse, onun öncesindeki sıradan anılar pekişmiyor. Reinhart'a göre bu bulgu, beynin günlük deneyimleri nasıl pekiştirdiğine dair yeni bir ilke olan kademeli önceliklendirmenin insanlarda ilk kez doğrulanmasıydı.
