Bilim dünyası, milyarlarca ışık yılı uzaklıktan gelen şaşırtıcı bir sinyali görüntüledi. Max Planck Radyo Astronomi Enstitüsü'ndeki araştırmacılar, PKS 1424+240 adlı blazardan yayılan olağanüstü bir görüntüyü tespit etti. Yapay renklendirmeyle ortaya çıkan bu görüntü, J.R.R. Tolkien'in Yüzüklerin Efendisi serisindeki "Sauron'un Gözü"ne çarpıcı şekilde benziyor. Keşif yalnızca görsel benzerliğiyle değil, yüksek enerjili nötrinoların ve gama ışınlarının gizemini çözme potansiyeliyle de dikkat çekiyor.
Sauron'un Gözü'ne Benzeyen Kozmik Jet
PKS 1424+240, bilinen en parlak nötrino yayan blazar olarak gökbilimcilerin uzun süredir merakını cezbediyordu. IceCube Nötrino Gözlemevi tarafından tespit edilen bu devasa enerji kaynağı, şimdiye dek açıklanamayan bir hız ve radyasyon dengesizliğiyle göze çarpıyordu. Yeni radyo görüntüsü, halka şeklindeki manyetik alanların parçacıkları hızlandırarak bu olağanüstü emisyonları açıklayabileceğini ortaya koydu
15 Yıllık Gözlem Evrenin Sırlarını Açtı
Araştırmacılar, Very Long Baseline Array (VLBA) ile 15 yıl süren gözlemler sonucunda jetin kökenine dair yüksek çözünürlüklü bir görüntü oluşturdu. Görüntü, yay gibi davranan manyetik alanların parçacıkları ışık hızına yakın seviyelere ulaştırdığını gösterdi. Bu keşif, nötrinoların kaynağına dair önemli ipuçları sundu
Einstein'ın Görelilik Teorisi ile Açıklanan Parlaklık
Jetin Dünya'ya neredeyse tam doğrultuda yönelmiş olması, özel görelilik etkisiyle emisyonun 30 kat daha parlak görünmesine yol açıyor. Aynı zamanda jetin olduğundan daha yavaş hareket ediyor gibi görünmesine neden oluyor. Bilim insanları bu nadir hizalanma sayesinde blazar jetinin kalbine doğrudan bakabilme fırsatı buldu. Çalışmanın yazarlardan Jack Livingston bu durumu şöyle açıkladı:
"Bu hizalanma, parlaklıkta 30 kat veya daha fazla bir artışa neden olur. Aynı zamanda, jet, projeksiyon etkileri nedeniyle yavaş hareket ediyormuş gibi görünür; bu da klasik bir optik illüzyondur."
Bu özel hizalanma, gökbilimcilere blazar jetinin merkezini doğrudan gözlemleme imkanı sundu. Oldukça nadir görülen bu fırsat sayesinde, polarize radyo dalgaları kullanılarak jetin manyetik alan yapısı haritalandı ve olası spiral ya da toroidal biçimleri açığa çıkarıldı. Bu manyetik yapı, plazma akışının fırlatılmasında ve yönlendirilmesinde kritik bir rol üstlenirken, parçacıkların olağanüstü yüksek enerjilere ulaşmasını da mümkün kılıyor.
Araştırmanın başyazarı Yuri Kovalev konuya ilişkin şu ifadeleri kullandı:
"Bu bulmacanın çözülmesi, süper kütleli kara deliklere sahip aktif galaktik çekirdeklerin yalnızca elektronların değil, aynı zamanda gözlemlenen yüksek enerjili nötrinoların kaynağı olan protonların da güçlü hızlandırıcıları olduğunu doğruluyor."
