Selçuklu'nun Kırşehir Emiri Caca Bey kimdir? Başkan Erdoğan çağrı yaptı! Devlet Bahçeli önerdi...

Astronomi, tarihi çok eskilere dayanan bir bilim dalı. Bugün kullandığımız teknolojide, icat ve keşiflerin altında batı dünyasının imzası olsa da o çalışmalara ışık tutan ve kapıları aralayanların Müslüman ve Türk bilim insanları olduğu gerçeği ile karşılaşıyoruz. Caca Bey de astronomi tarihinde yaptırdığı ilk gök bilimi medresesiyle oldukça önemli bir yere sahip. Şimdi gelin Caca Bey'i biraz daha yakından tanıyalım...

Tarih boyunca atalarımız tarafından bu topraklarda kadim devlet geleneğiyle sayısız medrese kuruldu. O medreselerde dünyaca ünlü önemli isimler yetişti, bilimsel araştırmalar yapıldı. Bugünün dünyasında astronomi bilimine ışık tutanlar bizim yine atalarımızdı.

El Fergani, güneşin kendine özgü hareketi olduğunu ilk keşfeden isimdi.

El Biruni, jeodezi biliminin kurucusuydu ve Newton'dan asırlar önce yer çekimini bulmuştu.

Ali Kuşçu ise bugün gök cisimlerinin yere uzaklığını günümüz ölçülerine en yakın bulan kişiydi.

Yaptığı bilimsel çalışmalarla tüm dünyaca tanınan sibernetik biliminin kurucusu El Cezeri, trigonometrinin babası Takiyüddin idi.

Anadolu Selçuklu Devleti'nde Kırşehir Valisi Caca Bey de astronomi tarihinde önemli bir yere sahip bu topraklarda ilk astonomi yüksek okulunu inşa ettiren Türk emiridir.

800 yıl önce inşa edilen ve mimarisinde günümüz teknolojisinden izler taşıyan Caca Bey Medresesi büyük öneme sahip.
1240 yılında Kırşehir'de dünyaya geldi, Ceceli aşiretinin beyi Emir Bahaddin'in oğlu Cacaoğlu Nureddin Cebrail...

Çocukluğu gençliği ile ilgili çok fazla tarih kaydı yok yok ancak Anadolu Selçuklu Devleti'nin zor günler geçirdiği dönemde Eskişehir Emiri yani valisiydi.

Sıkıntılı yıllardı. Çünkü Anadolu'da Moğol istilası vardı. Beylik döneminde bastırdığı isyanlar, katıldığı savaşlarda önemli başarılara imza attı. Ve bu başarılarından dolayı da Kırşehir Beyi olarak atandı.

Karışıklığın kol gezdiği dönemde, şehrini muhafaza etmek için bir beyden ziyade hükümdar gibi yönetiyordu. Yaptığı hizmetlerle namı tüm Anadolu'ya yayılan Cacaoğlu Nureddin Cebrail artık Caca Bey olarak anılıyordu.

1277 yılında Elbistan savaşında ise Memlük Sultanı Baybars'a esir düştü ama daha sonra serbest kalarak yeniden beyliğine döndü.

Yaşadığı devirde büyük izler bırakan Caca Bey, 1301 yılında Bizans tekfurları ile savaşırken şehit oldu. Naaşı Kırşehir'e getirilerek medresenin yanındaki türbeye defnedildi.

Caca Bey din adamlarına büyük ehemmiyet göstermiş, onları dost edinmiş ve sohbetlerinde dahi bulunmuştu. Hacı Bektaş-ı Veli ile yakın diyalog kurmuş, yine rivayete göre Mevlana Celaleddin Rumi'nin de müridi olmuştu. Hatta Mevlana yazdığı mektuplarda ondan överek takdir etmişti.

İlime ve ilim insanlarına verdiği değer ile anılırdı Caca Bey, savaşlar, isyanlar ile geçen 13. Yüzyıl'da onca zorluğa rağmen ardında önemli eserlerde bıraktı. Bunun en büyük örneği ise bugün Kırşehir'de bulunan Caca Bey medresesi.

1272 yılında bir külliye olarak inşa edilen Caca Bey Medresesi, Anadolu'nun önemli ilim merkezlerinden biriydi. Bugünün üniversitesi işlevini gören medresede Türkçe, Arapça ve farsça eğitimlerin yanı sıra hukuk, felsefe, tasavvuf, matematik, fizik, kimya dersleri veriliyordu. Ama en önemlisi de astronomi yani gök bilimiydi.

Coğrafyanın sahip olduğu belki de ilk gök bilimi okulu özelliğini taşıyor Caca Bey medresesi. Özellikle mimarisi medresenin bu bilim alanına verdiği önemi gözler önüne seriyor.

Daha sonraları tamamı camiye çevrilen Caca Bey Medresesi'nin çinili minaresi gözlem kulesi olarak kullanılmış, medrese içindeki ana eyvanda ise koni ve küre biçimlerinin üst üste bindirilmesiyle oluşturulan sütunların Anadolu Türk sanatında başka bir örneği yok.

Ayrıca o sütunların güneş sistemindeki gezegenleri sembolize ettiği düşünülüyor.

Yine açık inşa edilen kubbenin altındaki kuyuya yansıyan yıldızlar incelenir, bunlar üzerinde önemli araştırmalar yapılırdı.

Medresede belki de en dikkat çeken nokta ise dış duvarlarda olan sütunlar ve taç kapı.

Çünkü o sütunlar bir roketten farksız. Roketin ateşleme ve fırlatma halini gösteriyor.

Ve o sütunlar bugün de gizemini korumaya devam ediyor.

Anadolu Selçuklu mimarisinin adeta ilmek ilmek işlendiği taç kapı ise yapının bir diğer dikkat çeken unsuru konumunda.

Taç kapının üzerinden sarkıtılan kürelerin, ayı ve güneşi sembolize ettiği, ayrıca alınlığın sağ ve sol alt köşesinde yer alan dairesel şekillerin de, ekvator çizgisini ve eksen eğikliğini gösterdiği anlatılıyor.

Caca Bey medresesi, sahip olduğu bu özellikleriyle dünyada astronomi biliminde en dikkat çeken yapıların başında geliyor.

2014 yılında UNESCO Geçici Dünya Miras Listesi'ne alınan bu tarihi miras bugün dünyanın dört bir yanından ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.