Gazze’yi tehcir planı! Dr. Tolga Sakman: Donald Trump ABD karşıtlığını körükledi

Beyaz Saray'da katil Netanyahu ile biraraya gelen ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin Gazze Şeridi'ni devralacağını ve oradaki patlamamış bombalar ile diğer silahların sökülmesinden ve yıkılmış binalardan kurtulmaktan sorumlu olacağını söyledi.

Trump, Gazze'nin yaşanmaz halde olduğunu, Filistinlilerin burada kalmaları durumunda öleceklerini öne sürerek "Gazze'deki Filistinliler, Ürdün ve Mısır'ın ötesinde diğer ülkelere de gidebilir" dedi. Suudi Arabistan Trump'ın sözleri ardından "İsrail ile ilişkiler Filistin Devleti kurulmadan tesis edilmeyecek. Filistin ile ilgili duruşumuz müzakere edilemez" açıklamasında bulundu. Gelişmeleri A Haber spikeri Haktan Uysal'ın sunduğu Ajans Bugün programına konuk olan Dr. Tolga Sakman değerlendirdi.

BÜTÜN BASINI TOPLADI

Dr. Tolga Sakman: Trump'ın dün gece yaptığı açıklamayı açıkçası bu kadar net şekilde bir yerinden etme, insanları yerinden etme projesini ben beklemiyordum. Ama evet söyledi. Buranın işte Mısır alsın, Ürdün alsın vesaire dedi ama böyle projelendirilmesi açıkçası biraz kimsenin beklemediği de bir şey. Şimdi birkaç noktanın altını çizelim. Dün basın toplantısında normalde olmayan bir şey yapılmış. Washington'daki bütün basın mensupları çağrılmış. Eski dönemde akreditasyonu olmayanlar da yada iptal edilenlerde tekrar geri döndüler. Yani herkes vardı orada. Bu aslında yani bütün dünyaya 'duymayan kimse kalmasın' mesajıydı. Trump kendi projesini bütün dünyaya böylece duyurmuş oldu. Söylediklerinin içerisinde sadece kendinin kabul ettiği, kendinin söylediği bazı şeyler de vardı. Örneğin 'Suudi Arabistan'da bizi destekliyor bu anlamda vesaire' dedi ki konuşması bittikten zannediyorum 15 dakika sonra Suudi Arabistan yalanladı. Yani gecenin o saatinde hızlıca bir yalanlama metni hazırlaması aslında Suudi Arabistan'ın da konuya ne kadar hassas yaklaştığını gösteriyor.

Ekran görüntüsü / A Haber

İBRAHİM ANLAŞMALARI

Hem Ürdün hem Mısır hem Suudi Arabistan bu anlamda çok güvenilir ülkeler değil. Şimdi konuşmanın genelinde zaten hem Netanyahu hem Trump'ın üstünde durduğu bir şey vardı; İbrahim Anlaşmaları. Yani Trump'ın birinci döneminde ortaya koyduğu bölgenin normalleşmesi ve ticari olarak, ekonomik olarak yeni bir faaliyet alanı haline gelmesi için attığı bir adımdı. Ve önemli aktörlerinden biri de Suudi Arabistan'dı. Bununla bağlantılı olarak sordular zaten basın mensupları.

Dünkü açıklamada Mısır ve Ürdün'den bahsederken Mısır'ı ayrı tuttu aslında. Yani Ürdün üzerinde durdu özellikle. Çünkü Mısır'ın kabul etme olasılığını daha düşük görüyor belli ki Trump da. Ürdün'le biz bunu hallederiz. İhtiyaç olan toprak parçasını da verir Ürdün vesaire dedi.

Ekran görüntüsü / A Haber

TOPRAK PARÇASINDAN KASTI NE?

Burası da bir soru işareti. Yani Filistinliler için ayrı bir bölge oluşturmak vesaire gibi bir şey de var herhalde aklında. O belki adım adım sonra söyleyeceği bir şey. Ama Mısır konuya hem tabii ki Filistin meselesi olarak değerlendiriyor bir nebze ama asıl konu Sina Yarımadası'nın Mısır için önemli olması. Buranın güvenliğini sağlama noktasından zaten Sisi'nin bazı kırılganlıklar yaşadığını dile getirdi, kendi dile getirdi. Bölgenin güvenliğini sağlamakta zorluk çekiyoruz diye. Üstüne bir de yine kendinin dile getirdiği şey Filistinliler, Gazzeliler Sina'ya geldikten sonra bir anda İsrail'le dost olmayacaklar. İsrail'e düşmanlıkları devam edecek. Bu sefer İsrail Sina'yı hedef almaya başlayacak.

ÜRDÜN'DEN SES ÇIKMIYOR

Mısır üzerinden İsrail'e bir saldırı olduğu zaman Mısır'ın endişesi o. İsrail'in doğrudan ona karşılık verme hakkı doğacak. Ve durduk yere yine İsrail'le karşı karşıya gelmiş olacak Mısır ki bunu istemiyor. O yüzden aslında yine ulusal menfaatler ön planda Mısır içinde. O yüzden istemiyor Gazzelileri. Burada da açıklamayı da hızlı şekilde bu yalanlaması veya işte karşı bir açıklama yapmasını temelinde bu var. Ama sonuç olarak şöyle söyleyebiliriz; Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri konuya yaklaşımı farklı. Çünkü bu işte dediğim gibi İbrahim Anlaşmaları'yla, bölgedeki ticaret yollarıyla hatta Amerika Birleşik Devletleri'yle ikili ilişkilerde vesaire bunlar ön plana çıkıyor. Ama Ürdün ve Mısır komşu ülkeler olduğu için ve Trump da bu tehcirin hedefi olarak bu iki ülkeyi saydığı için ikisinin durumu daha farklı, tepkileri daha farklı oluyor. Ürdün'den henüz bildiğim kadarıyla net somut bir cevap gelmedi, resmi bir cevap gelmedi. Ben açıkçası bu Ürdün konusunun Trump'la ilişkilerde biraz daha kırılgan olduğu biraz daha beklediğimizin altında gerçekleşecek kanaatindeyim. Çünkü ekonomik olarak Ürdün zor bir durumda.

Ekran görüntüsü / A Haber

ÜRDÜN'ÜN FİLİSTİN DURUMU VE TOPRAK MESELESİ

Ekonomik olarak tehdit ediyor. Silahlarla değil, Amerika'nın ekonomik gücünü kullanarak bir tehdit oluşturuyor. Ama Trump'ın zaten yani şu 15 günde özellikle yaptığı şey bütün uyguladığı politikanın bunun üzerine olduğunu görüyoruz. Yani tehdit, tehdit olmazsa hemen ekonomik yaptırımlar. Ekonomik yaptırımlar neticesinde bir kendilerine müzahir bir adım atılmazsa bunu geliştirecek diğer adımları da kenarda tutarak şimdiye kadar 15 günde izlediği ve izleyeceğini taahhüt ettiği politika bu. Bölge içinde işte bu havuç sopa deriz, ödüllendirmek veya cezalandırmak. Suudi Arabistan gibi ülkeleri ödüllendirerek ama kabul etmemesi şartıyla Mısır ve Ürdün gibi ülkeleri de cezalandırarak bu ekonomik şartları kullanacak Trump. Ürdün'ün dediğim gibi bu anlamda bazı sorunları var. Kendi topraklarındaki Filistinlilerle ilgili ki kendi vatandaşlarından daha fazla Filistinli insan yaşıyor. Batı Şeria'dan zaten oradan gelen bir durum. Batı Şeria'da örneğin hala camilerin denetimi Ürdün vakıflarına aittir.

Ekran görüntüsü / A Haber

TRUMP'IN 15 GÜNLÜK ÇILGINLIĞI!

Şimdi burada iki noktaya dikkat çekeceğim. Birincisi biz kampanya döneminde de yani Trump'ın başkanlık kampanyası döneminde de bunu sık sık dile getiriyorduk. Bu savaşlardan ari tutma Amerika'yı tavrı aslında işte dünyada barış olacak vesaire için yapmıyordu. Bunu zaten öyle de dile getirmiyordu. Mesela Gazze konusunda çatışmanın bitmesini istiyordu ama bunu bitirecek adamın Netanyahu'ya verilmesi gereken silahlardan daha fazlasını verelim ve sonuca hızlıca ulaştırsın ve bu çatışma bitsin dedi. Yani birçok kişi bunu unuttu veya görmezden geldi bu sözleri. O sözlerin devamıdır aslında bugün yaptığı şey. Yani Gazze meselesini bitirelim. Bitirmekten kastı işte herkes farklı anlıyor bu bitirmeyi. Biz Gazze sorununun, Filistin meselesinin çözülmesi, bitirilmesi dediğimizde bir barış ortamını düşünüyoruz, aklımıza barış geliyor. Ama Trump bitirilmesinden kastı o konunun artık tamamen yok edilmesi.

Ekran görüntüsü / A Haber

ATEŞKES SÜRECEK Mİ?

Netanyahu da dile getirdi, üç önceliğim var dedi. Birincisi Hamas'ın özellikle askeri kanadını bitirmek. Yani Kassam Tugaylarını bitirmek. İkincisi tüm rehineleri geri almak, üçüncüsü de Gazze'nin bir daha sorun oluşturmayacak şekilde temizlenmesi. Şimdi bu üç hedefi resmi olarak ve Amerika'nın desteğiyle ortaya koyduktan sonra Hamas bu görüşmelere niye devam etsin, elindeki rehineleri niye versin? Çünkü elindeki rehineleri verdikten sonra, biz bunu da çok sık dile getirdik, bu rehineler verildikten sonra bu ateşkes kalmama ihtimali çok yüksek ortada. Çünkü Netanyahu'nun ahde vefa veya işte uluslararası metinlere anlaşmalara bağlılık diye bir siyasi angajmanı yok.

Ekran görüntüsü / A Haber

AMERİKAN KARŞITLIĞINI KÖRÜKLEDİ

Bunların hepsini hayata geçirme olasılığı maalesef ki yok diyemiyorum çünkü Trump ciddi anlamda takıntılı halde bu uygulamaları yapma niyetinde. Yani bu yaptırımlar, vergiler vesaireyle yeni bir Amerika gücü oluşturmaya çalışıyor. Ama burada evet gittikçe de bu anlamda daha sert, daha bütün dünya üzerinde elini koyan bir Amerikan devleti oluşturdu ama bu aynı zamanda bütün dünyada Amerikan karşıtlığını çok hızlı körükledi. Ve bu kadar olaydan sonra bunlardan herhangi birindeki bir ufak kırılma Trump'ın organize etmeye inşa etmeye çalıştığı o büyük yapıyı bir anda çökertir, bu kadar karşıtlık oluştuktan sonra. O yüzden Gazze konusunda söylediği şey aslında kendi siyasi geleceği için de belirleyici olma ihtimali var. Yani bu tehciri artık açık açık dile getirdi, projelendirdi ve herkesten destek aldığını vesaire söyledi. Eğer bunu yapamazsa ki umarım böyle bir şey olmayacak. Eğer bunu yapamazsa Trump'ın uluslararası anlamdaki bu Amerika'nın her yeri yeniden düzenleyebilen büyük ülke imajında kırılma yaşayabiliriz.

A HABER UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN