Sıfır arabada çip krizi yaşanıyor! Fabrikalarda üretim durdu fiyatlar yükselecek

Tüm dünyada hızla yayılan koronavirüs salgını nedeniyle geçtiğimiz yıl üretimlerine belli bir süre ara vermek zorunda kalan otomotiv sektörü tam aşılama çalışmalarının hızlanması ve alınan tedbirlerle normalleşme sürecine girilmesiyle ortaya çıkan talebi karşılayacakken şimdi de yeni bir kriz ile sarsıldı.

Geçtiğimiz yıl pandemi nedeniyle kapılarını belli bir süre kapatmak zorunda kalan otomotiv fabrikalarına gönderilemeyen çipler, salgın döneminde vatandaşın da eve kapanmasıyla talepte büyük artış yaşayan tüketici elektroniğine yönlendirilince sektörde çip krizi yaşanmaya başladı.

Salgının etkisinden kurtularak talebin de artmasıyla üretimlerini hızlandıran otomotiv firmaları çip tedarikinde yaşanan sıkıntı sonrası üretim planlamalarını tümden değiştirdi.

Aralarında Ford, Toyota, Fiat Chrysler Automobiles (FCA),Nissan, Honda, Volkswagen, General Motors ve Daimler gibi dünya devlerinin de bulunduğu çok sayıda otomobil üreticisi çip tedarikinde ortaya çıkan sıkıntı sonrası üretimlerine bir bir ara vermeye başladı.

Çip krizinin Türkiye'deki ilk mağduru ise Oyak Renault oldu. Şirket Bursa'daki fabrikasında tedarik sıkıntıları nedeniyle üretimde kesintiye gideceğini açıkladı.

Oyak Renault Genel Müdürü Dr. Antoine Aoun, "Yaşanan küresel kaynaklı elektronik bileşen tedarik sıkıntısı nedeniyle üretim programımızda değişiklikler yapmak zorunda kaldık. 15-22 Mart 2021 tarihleri arasında üretime kısa bir ara vereceğiz. Dış kaynaklı krizlerin etkilerini en kısa sürede aşarak üç vardiyada çalışmaya devam edeceğiz" dedi.

Otomotiv devlerini sarsan çip krizinin sektöre yönelik ilk yansımalarına ilişkin de araştırma sonuçları yayımlanmaya başladı. IHS Markit isimli araştırma şirketi tarafından yayınlanan bir rapora göre; çip kıtlığı nedeniyle 2021′in ilk çeyreğinde 672 bin adet daha az araç üretilecek.

Koronavirüs salgını sonrasında ortaya çıkan çip tedarik sorunu otomotiv devlerinin gelirlerini de ciddi anlamda etkilemesi bekleniyor. Sürpriz gelişmenin gelirlere yansımasına ilişkin değerlendirmede bulunan otomotiv devlerinden General Motors, çip sıkıntısının 2021 yılı kazançlarını 2 milyar dolar düşürmesini beklerken, Ford Motor ise durumun kazançları 1 milyar dolar azaltarak 2.5 milyar dolar azaltabileceğini öngörüyor. Honda Motor ve Nissan Motor ise çip krizi nedeniyle 250 bin adet daha az otomobil satılacağını öngörüyor.

Danışmanlık firması AlixPartners ise çip kıtlığın bu yıl küresel otomotiv endüstrisinden elde edilen geliri 60 milyar dolar azaltacağını tahmin ediyor.

Öte yandan çip krizinin çözümüne ilişkin sektör temsilcileri ise kısa vadede ufukta ışık görmüyor. Tayvan merkezli Taiwan Semiconductor Manufacturing ve United Microelectronics gibi büyük çip tedarikçilerin üretim kapasitelerini artırmaya yönelik yatırım planlarını açıklamalarına rağmen krizin üçüncü çeyreğe hatta yıl geneline yayılabileceğine ilişkin değerlendirmeler otomotiv sektöründe ağırlık kazanıyor.

Otomotivdeki çip krizi sonrası hükümetler de harekete geçti. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada Başkan Biden'ın otomobil endüstrisindeki çip kıtlığını gidermek için devrede olduğu belirtilirken, Alman Ekonomi Bakanı Peter Altmaier, Tayvan hükümetini ülkenin yarı iletken endüstrisinin Alman otomobil üreticilerine daha fazla çip sağlamaya çağırmak için Ocak ayından bu yana Taipei'deki mevkidaşı ile temas halinde. Çinli yetkililer de, sorunu çözmek için çip üreticileriyle bir araya gelerek, Çin'e daha fazla üretim tahsis etmelerini istedi. Ülkenin Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı, çip tedarikçilerinin Çin pazarına daha fazla önem vermelerini tavsiye etti.

Yarı iletken çipler, bilgi-eğlence sistemleri gibi alanlar ve hidrolik direksiyon ve frenler gibi daha temel parçalar için yeni araçların son derece önemli bileşenleri olarak öne çıkıyor. Araca ve seçeneklerine bağlı olarak uzmanlar, bir araçta yüzlerce yarı iletken çipin olabileceğini söylüyor. Gelişmiş güvenlik ve bilgi-eğlence sistemlerine sahip daha yüksek fiyatlı araçlar, farklı çip türleri de dahil olmak üzere bir temel modelden çok daha fazlasına sahip bulunuyor.

Sıfır araç tarafında üretimlerin durmasına yol açan çip krizinin araç tedarikine ve fiyatlara nasıl yansıyacağı da merak konusu oldu.

Geçtiğimiz yıl koronavirüs kaynaklı otomotiv fabrikaları geçici olarak kapılarını kapatınca çok sayıda sıfır araç modelinde tedarik problemi yaşanmış, araç alacaklar ikinci ele yönelince fiyatlar ise kimi modellerde neredeyse ikiye katlanmıştı.

Konuyla ilgili konuşan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, otomotivdeki çip krizinin büyümesi ve geçtiğimiz yılki senaryoya benzer bir tablonun ortaya çıkması halinde araç alımı yapacakların ikinci ele yöneliminin artacağının altını çiziyor.

Ertemel, döviz kurlarına bağlı olarak sıfır araç fiyatlarının artışa geçeceğini de öngördüklerini belirterek üzerine bir de tedarik sıkıntısı ortaya çıkarsa bunların ikinci el tarafında fiyatlara yansımasının ilk etapta yüzde 10 şeklinde olmasının da kuvvetle muhtemel olduğunu kaydediyor.