CANLI YAYIN
Kıyılarımıza tsunami vurabilir! Uzman isim A Haber’de uyardı
İstanbul’da 23 Nisan 12.49’da meydana gelen ve 13 saniye süren 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından İstanbul’da büyük panik yaşandı. Artçı sarsıntılar hala devam ederken Türkiye kıyılarında tsunami riski olup olmadığına merak konusu oldu. Konuya ilişkin A Haber canlı yayınına katılan Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Marmara'da Tsunami riski var mı?” sorusunu yanıtladı. Ersoy, Marmara bölgesinde son 3 bin yılda 40 tsunami olduğunu belirterek, “Günümüzde depremin büyüklüğü ile birlikte tsunami oluşturabilir. Simülasyonlardaki görüntü 3 metreyi biraz geçiyor” dedi.
Türkiye, özellikle Marmara Bölgesi, yalnızca depremlerle değil, tsunamilerle de karşı karşıya kalabilecek riskli bölgeler arasında yer alıyor. 23 Nisan günü İstanbul'da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından, vatandaşlar tsunami tehlikesini yeniden sorgulamaya başladı. Konuyla ilgili A Haber canlı yayınında değerlendirmelerde bulunan Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Marmara'da son 3 bin yıl içinde 40'tan fazla tsunami meydana geldiğini ve bölgenin bu tür doğa olaylarına açık olduğunu belirtti. Simülasyon çalışmalarına göre, olası bir tsunami dalgasının 3 metreyi aşabileceğini söyleyen Ersoy, kıyı planlamasının ve halkın bilinçlendirilmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı.
Geçmişte tsunami riskine karşı yazılı belgelerin olduğunu belirten Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Şükrü Ersoy, 1998 yılında yayınladığı bir makalesine atıfta bulunarak 8 bin küsür kilometre olan Türkiye kıyılarında tsunamilerin yaşandığına dikkat çekti. Ersoy, kıyılar içinde en az Karadeniz'de tsunami'nin az görüldüğünü söyleyerek şöyle konuştu:
"Biz bir tane biliyorduk ama şimdilerde çoğaldı. Uluslararası çalışmalarla Türkiye'deki tsunami uzmanları burada birkaç tane daha buldular. Marmara'da mesela son 3000 yıl içinde 40 tane tsunami var. Kazılarak bunların izlerini bulduk. Dolayısıyla bu gerçeklikten yola çıkarak İstanbul Büyükşehir Belediyesinde çok eskiden beri senaryolar var. 50 tane yani Marmara'nın içerisinde nerede deprem olursa ne tür bir tsunami yaratır, hangi kıyıya kaç dakikada gider ve hangi yüksekliktedir diye senaryolar var. Çünkü Marmara o kadar da küçük bir yer değil. Dolayısıyla batısında ya da ortasında veya doğusunda olabilecek depremin büyüklüğü ile birlikte onun şekli tsunami oluşturabilir. Simülasyonlardaki görüntü 3 metreyi biraz geçiyor. Fakat bu yüksekliğe çok takılmamak gerek. 1 metre bile yıkıcı ve öldürücü olabilir. Selden pay biçersek, 50 santim bile olsa karanın içine 100 metre bile girse ve geri çekilse bütün sahildeki arabaları içeriye alır."
FOTOĞRAF: EKRAN GÖRÜNTÜSÜ
TSUNAMİ TAHMİNİ ELİMİZDEKİ EKİPMANLARIMIZLA YAPILABİLİYOR
Similasyon teknolojisi ile oluşan dalgaların 3 metreye kadar ulaşabileceğine dikkat çeken Ersoy, "Simülatörde 3 metreye kadar olabilir dedik. Burada şunları tespit ediyoruz: Fayınızın uzunluğu şu kadar, şu kadar derine kadar kırılır diyoruz, şu büyüklükte bir deprem olursa dalgalar ne olur ve hangi sahile kaç dakikada gider. Bunların hepsi yapıldı, bunlar net biliniyor. Nitekim kıyılarda uzaklaşma için tabelalar var artık. "tsunami tehlikesi var, şu taraftan kaçın" diye. Ama tabii bunu geliştirmek gerekiyor" diye konuştu.
ENDONEZYA DEPREMİ VE TSUNAMİ TECRÜBESİ
Konuşmasının devamında Endonezya'da 9.3 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan tsunamiye dikkat çeken Prof. Dr. Şükrü Ersoy, "Endonezya'da tsunamiye neden olan deprem 9.3 büyüklüğündeydi. Bu, 7.3 büyüklüğünde bir depremin 32 katı daha büyük bir enerji demek. 9.3'lük depremin ardından Endonezya'ya bir hafta sonra gittik ve yaklaşık iki hafta boyunca sahada çalıştık." diyerek, bu süreçte önemli deneyimler kazandıklarını belirtti.
FOTOĞRAF: EKRAN GÖRÜNTÜSÜ
AĞAÇLARDAN SET TSUNAMİDE DAHA ETKİLİ
Ersoy, yapılan bir araştırmaya göre, tsunami engellemesi amacıyla yapılan sahil duvarlarının tehlike oluşturabileceğini söyledi. Doğru çözümün kıyılarda ağaçlandırma yapmak olduğunu vurgulayan Ersoy, "Ağaçlar tsunamiyi durdurmaz ancak yavaşlatır, ölümcül etkisini azaltır. Bu da arkadaki yapı stoğunu korur. Yani yapılaşmayı planlarken kıyı düzenlemesini de doğru yapmak gerekiyor" ifadelerini kullandı.
TSUNAMİDEN KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?
Ersoy, tsunami riskine karşı alınabilecek önlemler konusunda şunları kaydetti:
"Deprem anında kıyıdaysanız ve denizin aniden çekildiğini görüyorsanız, bu suyun geri geleceği anlamına gelir. Bir süreniz var; bu 5 dakika da olabilir, yarım saat de. Hemen kara içine doğru gitmeli ve yükseğe çıkmalısınız. Denizin içindeyseniz kıyıya yaklaşmamalısınız. Çünkü tsunami açık denizde etkili olmaz; tehlike kıyıdadır."
FOTOĞRAF: EKRAN GÖRÜNTÜSÜ
MARMARA'DA DENİZALTI HEYELANLARI
Marmara kıyılarında tsunami riskinin tamamen göz ardı edilemeyeceğini belirten Ersoy, "Bir deprem Marmara'da mutlaka tsunami oluşturacak diye bir kural yok. Çünkü Marmara'daki depremler genellikle yanal hareketlidir, yani deniz tabanında ciddi bir alçalma-yükselme oluşmaz. Ancak Marmara Denizi'nde bulunan üç büyük çukur ve dik yamaçlardaki gevşek çamur tabakası, depremle tetiklenerek denizaltı heyelanlarına yol açabilir. Bu da tsunami dalgalarına neden olabilir" şeklinde konuştu.
HEYELAN TSUNAMİLERİ DAHA TEHLİKELİ
Heyelan kaynaklı tsunamilerin, doğrudan deprem kaynaklı tsunamilerden daha büyük dalgalar oluşturabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Ersoy, Endonezya'daki deneyimlerini de örnek gösterdi.
FOTOĞRAF: EKRAN GÖRÜNTÜSÜ
TÜRKİYE KIYILARI TSUNAMİYE NE KADAR HAZIR?
Tsunami riski konusunda Türkiye'nin mevcut durumunu da değerlendiren Ersoy, "Henüz tam anlamıyla hazır değiliz. Ancak Akdeniz havzasındaki tüm ülkelerle iş birliği içinde, erken uyarı sistemleri kurduk. Tüm kıyılarımızı etkileyebilecek tsunamilere karşı daha kapsamlı kıyı planlaması yapmamız gerekiyor." diye ifade etti.
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
