AYM'den sokak hayvanları düzenlemesiyle ilgili karar

Anayasa Mahkemesi (AYM), sahipsiz hayvanlara yönelik düzenlemeler içeren Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle açılan davada ilk incelemesini tamamlayarak, davanın daha sonra belirlenecek bir günde esastan görüşülmesine hükmetti.

Yüksek Mahkeme, Resmi Gazete'nin 2 Ağustos'taki sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren yasaya ilişkin, CHP'nin 15 Ağustos'taki başvurusu üzerine açılan iptal davasının bugünkü Genel Kurul gündeminde ilk incelemesini yaptı. Başvuruya ilişkin eksiklik tespit etmeyen AYM, davanın, daha sonra belirlenecek bir günde esastan görüşülmesine karar verdi.

17 MADDEDEN 16'SININ İPTALİ İSTENMİŞTİ
Kanunun yürürlüğe girmesinin ardından CHP, yasanın 17 maddesinden 16'sının iptali ve yürürlüğünün durdurulması adına 15 Ağustos'ta AYM'ye başvurmuştu. Başvuru sonrası Yüksek Mahkeme önünde basın açıklaması yapan CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, iptalini istedikleri maddelerin hayvan haklarına, kamu yararına, devletin temel amaç ve görevlerine, yaşam hakkına, çevre hakkına, tabiat varlıklarının korunması esasına ve uluslararası anlaşmaların iç hukuka etkisine tümüyle aykırı olarak düzenlendiğini savunmuştu.

SOKAK HAYVANLARI DÜZENLEMESİ NEDİR? NASIL UYGULANACAK?

1- Sahipsiz hayvanlar nereye götürülecek?

Sahipsiz hayvanlar ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek, rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak.

2- Belediyelere sahipsiz köpeklerin toplanması ve barınaklara alınması konusunda hangi yükümlülükler getiriliyor?

Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla işbirliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.

Hayvan bakımevlerine alınan hayvanlardan rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Doğru ve güncel veri sağlanabilmesi amacıyla hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.

Yerel yönetimler sahipsiz köpeklere ilişkin yürüttüğü iş ve işlemlerde Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi kapsamında gerekli idari tedbirleri almaya yetkili olacak.

3- Hayvan bakımevleri ne zamana kadar kurulacak?

Belediyeler 31 Aralık 2028'e kadar hayvan bakımevlerini kuracak ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirecek.

4- Yasada öngörülen sorumlulukların yerine getirilmemesi halinde hangi cezai müeyyideler uygulanacak?

Sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ilişkin idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak.

Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden veya bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek.

Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan veya bu kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.

5- Sahipsiz köpek sorununun çözümü için ihtiyaç duyulan finansman nasıl karşılanacak?

Belediyeler, 31 Aralık 2028'e kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5'i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak.

Belediyelerce bu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40'ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak. Ayrılan ödenekler başka bir amaç için kullanılamayacak.

6- Hangi belediyeler bakımevi kurmakla yükümlü olacak?

Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak.

7- Bakımevi olmayan bir yerde tespit edilen sahipsiz hayvan nereye götürülecek?

Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.

8- Sahipsiz köpeklere ötanazi uygulanacak mı?

Kanunla Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nda yer alan ötanazi uygulanması koşullarına atıf yapılıyor.

Buna göre, bakımevine alınan köpeklerden, insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlara, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun "Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır." hükümleri uygulanacak.

9- Düzenleme kapsamında hangi çalışmalara teşvik ve destek sağlanacak?

İnsan, hayvan ve çevre sağlığının korunması amacıyla bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ilişkin ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme gibi faaliyetleri yürütmek için başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik veya Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanacak.

10- Kedi köpek sahiplerinin ne yapması gerekiyor?

Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.