28 Aralık 2025, Pazar

CANLI YAYIN

A HABER GALERİ

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid'in hiç bilinmeyen projesi!

10 Şubat 2021 Sultan II. Abdülhamid'in 103. ölüm yıl dönümü. Osmanlı Devleti'nin en çok merak edilen padişahlarının başında gelen Sultan Abdülhamid Han, imparatorluğun dört bir tarafında yeni eserler yaptırırken birçok projeye de imza atmayı başardı. Bugün İstanbul'da bulunan 68 askeri yapıdan, 37'sini yaptıran padişah olan II.Abdülhamid; İstanbul'u dünyanın en önemli kenti haline getirmek için birçok eser tasarladı. İşte II. Abdülhamid'in hiç bilinmeyen projeleri...

Giriş Tarihi: 10.02.2021 12:07 Güncelleme Tarihi: 10.02.2021 16:38

BU ALBÜMÜ PAYLAŞ

ÖNCEKİ SAYFALAR İÇİN TIKLAYIN

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Sultan II. Abdülhamid ise bu işten tam manasıyla vazgeçmemiştir. Altı yıl önce kendisine gönderilen resimlere bakarak projesini tasarlayan Bouvard, Sultan'ın ısrarları neticesinde 1908 yılında İstanbul'a gelir. Bu kez şehri inceler, tetkikler yapar sonra da bir rapor hazırlar. İkdam gazetesinde yayımlanan rapora göre, şehrin fenni bir haritası olmadan plan tanzimine imkân olmadığı belirtilir. Bouvard'ın tavsiyesi üzerine İstanbul haritasının elde edilmesi işi Fransız Topografya Cemiyeti'ne verilmiştir. Ardından Lyon Belediyesi Başmühendisi Aurigue, birkaç uzmanla birlikte İstanbul Şehremaneti Fen Heyeti Müdürlüğü'ne üç yıl için atanmıştır.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Galata Köprüsü Projesi'nin tamamlayıcı unsuru olan bu projenin sahibi de Fransız Şehir Plancısı Budvard idi. Boudvard, bu proje ile şehrin kuruluşundan itibaren yoğun deniz trafiğine ve canlı bir rıhtıma sahip olan Yeni Camii önünü geniş bir meydana kavuşturmayı amaçlıyordu. Bu projede meydanın sınırlarını, camiyi çevreleyen iki çeyrek daire oluşturacaktı. Bunun yanı sıra Yeni Camii'nin yanlarına iki bina yapılması tasarlanıyordu.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Kendine özgü tasarım anlayışıyla Boudvard, Yeni Camii'nin Haliç'e bakan cephesinde geniş bir meydan ile meydanın ana aksında bir köprünün olmasını öngörmüştür. 1878 Dünya Fuarı'nda inşa edilmiş olan Trecadero Sarayı'nı andıran tasarımdaki meydanın sınırlarını iki çeyrek daire belirlemektedir.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Ancak Yeni Camii, Bouvard'ın hayalindeki simetrinin hakkını veremiyordu. Minareler her ne kadar Trecadero Sarayı'nın kulelerine benzese de simetrik olarak köprüye bakmıyor, ayrıca caminin avlusu da simetriyi bozmaktaydı. Simetride yer alan bu kusuru örtmek için köprünün uç kısımlarına, köprünün iki taşıyıcı ayağını yerleştirmeyi tasarlamıştı.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Bouvard tasarımında, taşıyıcı ayakları yükselterek şark esintileri sunarken, ayakların üzerine kubbeler ve tepe kısımlarına hilaller düşünmüştü. Bu projede, yeni Camii'nin kubbesi ile Galata Kulesi uyum göstermekteydi. Proje, Sultan II. Abdülhamid Han'ın 1909 yılında tahttan indirilmesiyle rafa kaldırılmıştır.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Kanuni döneminde av sahası olan bölge, Sultan I. Ahmed döneminde hasbahçeler arasında yerini almış, Sultan II. Selim döneminde de bölgede yapılaşma başlamıştır. Tüm bunların birikiminde Yıldız Bölgesi, Sultan II. Abdülhamid Han ile özdeşleşmiş bir mekândır. Topkapı, Dolmabahçe saraylarından sonra devletin yönetim merkezini 1877 yılında Yıldız'a taşıyan Sultan Abdülhamid Yıldız Sarayı ve bahçesini dışarıya kapalı, büyük ve organik yerleşimin hâkim olduğu, muhteşem bir komplekse dönüştürmüştür.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Yıldız Külliyesi ya da kompleksi diye tabir edebileceğimiz yapılan manzumesi köşkler, kasırlar, marangozhane, eczane, limonluk, porselen fabrikası, çini atölyesiydi. Binalar birbirinden bağımsız bir şekilde geniş alana yayılmaktaydı. Yıldız Bölgesi, Sultan II. Abdülhamid döneminde 12.000 kişilik saray iç nüfusu ile Osmanlı'nın Klasik Dönemi'ndeki Topkapı Sarayı'nın esintilerini taşımaktaydı.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 20.000 civarında Ertuğrul ve Orhaniye kışlalarında yer alan askerler sağlamaktaydı. Asker ve sivil toplamda 32.000 kişilik bir nüfusu barındıran bölgede gezi, seyir ve toplanma alanları yok gibiydi. Geniş bir alana yayılan bu yapıları, Paris Sefiri Salih Münih Paşa'nın hazırladığı bir proje ile bir araya toplama imkânı doğuruyordu.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Salih Münir Paşa tarafından hazırlanıp Sultan II. Abdülhamid Han'a arz edilen projede boğaza doğru genişletilmesi tasarlanan Yıldız Bahçesi'nde Büyük Mabeyn, Şale, Malta köşkleri 2 km'lik bir demir yolu vasıtasıyla birbirine bağlanacaktı. Bunun yanı sıra Ertuğrul ve Orhaniye kışlaları da demiryolu ile yakınlaşacaktı.

Bahçenin, Çırağan Sarayı'na doğru genişleyen kısmında ise Çadır Köşkü önüne, içinde ufak ölçekli bir adası olan büyük bir havuz, iki yamaç arasında kalan vadiye basamaklı şekilde ilerleyen bir şelale, Malta Köşkü'nün kuzeyine ise iki küçük havuz yapılması planlanıyordu. Çadır Köşkü önüne yapılacak havuza ise raylı sistem bir köprü vasıtasıyla geçilecekti. Planda ''Büyük Köprü'' olarak isimlendirilen yapının 17 kemer ile taşınması tasarlanmıştı.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — Şale ve Malta köşklerinin kuzey kısmı esas alınarak hazırlanan planda, Yıldız Bölgesi'nin boğaz bakan kısımları proje dışında bırakılmıştır. Bu bilgilerden yola çıkarak proje hazırlanırken, bölgenin topografyasının dikkate alınarak tasarlandığını görülmektedir.

Yıldız Bahçesi bugün, İstanbul'un şehri merkezi içinde kalmış en büyük yeşil alan olup, her gün yüzlerce misafiri ağırlamaktadır.

Kaynak: Fikriyat.com

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — ABD KONGRESİ'NDE ABDÜLHAMİD'İN İZLERİ...
Sultan II. Abdülhamid'in Amerikan Kongre Kütüphanesi'ne hediye ettiği 318 kitap, dijital ortama aktarılarak kullanıcıların erişimine açıldı.

Fransızca dilbilgisi kitabından Osmanlı'nın yetiştirdiği önemli edebiyatçıların kitaplarına, Shakespeare'den farklı türdeki onlarca esere uzanan liste, Sultan Abdülhamid'in kitaba olan ilgisini gösterir nitelikte.

Kongre Kütüphanesi, daha önce de Abdülhamid'in hediye ettiği fotoğraf albümlerini erişime sunmuştu. "Abdülhamid'in arşivinden fotoğraflarla Osmanlı toprakları"na dair fotoğraflara buradan ulaşabilirsiniz.

Abdülhamid'in Yıldız Koleksiyonu'ndan Amerikan Kongre Kütüphanesi'ne hediye ettiği değerli kitaplardan bazıları ise şu şekilde:

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1881 tarihli Mahmut Celâleddin'in kaleme aldığı "Hazine-yi Evrak", Osmanlıca, 734 sayfa.

Yale Üniversitesi'ne hediye edilmiş.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1883 tarihli Mizancı Murad'ın kaleme aldığı "Muhtasar tarih-i umumi", Osmanlıca, 273 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1882 tarihli Harbiye Nezareti'nin yayımladığı "Mecmua-i Fünun-i Askeriye", Osmanlıca, 609 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1880 tarihli Mehmet Hemdemî Çelebi Solakzade'nin kaleme aldığı "Solakzâde tarihi", Osmanlıca, 802 sayfa.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1882 tarihli "Mir'at-i âlem", Osmanlıca, 401 sayfa.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1882 tarihli Abdüssettar'ın kaleme aldığı "Medhal-i fıkıh", Osmanlıca, 48 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1863 tarihli "Düstur", Osmanlıca, 390.

"Kanunlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararları, Kanun Hükmünde Kararnameler, Bakanlar Kurulu Kararları (Andlaşmalar ve Sözleşmeler, Tüzükler, Yönetmelikler), Anayasa Mahkemesi Kararları ile Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay İçtihadı Birleştirme Kararlarını kapsamaktadır."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1883 tarihli "İstatistik, Mehakim-i Devlet-i Âliye-yi Osmaniyeye geçen doksandokuz… (1299-1883)", Osmanlıca, 331 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1877 tarihli Hariciye Vekâleti'nce yayımlanan "Muahedat mecmuası", Osmanlıca, 438 sayfa.

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1876 tarihli Manastırlı Mehmet Rifat'ın kaleme aldığı "Mecelle-yi hendese", Osmanlıca, 74 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1883 tarihli Ahmet Rifat'ın kaleme aldığı "Lugat-ı Tarihiye ve Cografiye", Osmanlıca tarih ve coğrafya kitabı, 1101 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1878 tarihli "Muahedat Mecmuası", Osmanlıca, 921 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1875 tarihli Ahmet Ata Tayyârzâde'nin kaleme aldığı "Tarih-i Ata", Osmanlıca tarih kitabı, 881 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."

Abdülhamid Han ölümünün 103. yıl dönümünde anılıyor! İşte Gök Sultan Abdülhamid’in hiç bilinmeyen projesi! — 1879 tarihli William Robertson'ın kaleme aldığı "Amerika tarih-i keşfi", Osmanlıca Amerikan Tarihi kitabı, 112 sayfa.

"Abdülhamid Han-i Sâni Hazretlerinin taraf-i eşref-i mülukânelerinden, Vaşingtonda Meclis-i Mebusân azasından Mösyö Hewit hazretlerinin marifetile Muctema-yi Amerika Kütüphane-yi Milliye ihda buyurulmuştur."