CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Kıdem tazminatı ile 67 bin 300 TL! Kıdem tazminatı tavanı arttı! Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Kıdem tazminatı tavan rakamı arttı. Asgari ücret zammı ile birlikte kıdem tazminatında büyük artış oldu. Asgari ücret 2020 yılında yüzde 15 artışla 2 bin 324 TL oldu. Brüt asgari ücret ise 2 bin 943 TL oldu. 2019 yılında 2 bin 558 TL olan asgari ücret kıdem tazminatı, 2020 yılında 2 bin 943 TL oldu. Yani kıdem tazminatında her yıl için 385 TL zam gerçekleşti. Buna göre 10 yıllık bir asgari ücretli çalışan 29 bin 430 TL kazanırken, 2019'da tazminat alan bir kişiye göre 3850 TL fazla para alacak. Kıdem tazminatı tavan rakamı da aynı oranda yükselerek 6 bin 730 TL oldu. Peki, kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? İşte kıdem tazminatı tavan ve taban hesaplama...
Kıdem tazminatı tavan ve taban rakamlarında büyük artış yaşandı. Kıdem tazminatının tabanı asgari ücretin brütü olarak ayarlanırken, tavan rakam üst sınırın brütü olarak hesaplanıyor. Geçtiğimiz yıl 6 bin 380 TL olan tavan ücret bu yıl 6 bin 730 TL oldu. Asgari ücretlinin kıdem tazminatı ise 2 bin 943 TL oldu. Bir yıl önceye göre 385 TL'lik net artış gerçekleşti. Peki, kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? İşte detaylar...
KIDEM TAZMİNATINA YÜZDE 15 ZAM
Kıdem tazminatı işçinin işverene karşı en büyük gücü olarak biliniyor. Ansızın yaşanan işten çıkarmalar, tenkisatlar ve mobbinglerde işçiler kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alabiliyor. Bu ödemeler her yıl devletin belirlediği taban ve tavan ücretler üzerinden ödeniyor.
Bu yıl asgari ücrete yapılan yüzde 15 zam sonrası kıdem tazminatı tabanı 2 bin 943 TL oldu. Geçtiğimiz yıla göre 385 TL'lik artış yaşandı. 10 yıllık kıdem tazminatında ise alınacak rakam 3850 TL fazla olacak.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN RAKAMI DA BELLİ OLDU
2019 yılında kıdem tazminatı tavanı için uygulanan rakam 6 bin 380 TL'ydi. Yani bir çalışan 10 yıl sonunda minimum 63 800 TL alıyordu. Bu yıl yapılan artışla tavan ücret 6 bin 730 TL oldu. Bir çalışan yıl başına bu ücreti alacak. 10 yıl çalışana 67 bin 300 TL ödenecek.
EN YÜKSEK DEVLET MEMURUNA ÖDENECEK AZAMİ EMEKLİLİK İKRAMİYESİNİ GEÇEMİYOR
Hizmet akdiyle bir işverene bağlı olarak çalışanlar, en az bir yıl çalışmış olmaları şartıyla, çalıştıkları her yıl için 30 günlük brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı alabiliyorlar. Ücreti yüksek olanların kıdem tazminatında ise tavan uygulanıyor. 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca, işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.
En yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenmekte olan emeklilik ikramiyesi, memur maaş katsayısı ile belirleniyor. Buna bağlı olarak kıdem tazminatı tavanı, her yıl ocak ve temmuz aylarında artıyor.
İŞTEN AYRILIRKEN KIDEM TAZMİNATINA DİKKAT
Emekliye ayrılmayı veya örneğin 15 yıl sigortalılık 3600 prim günü koşulunu tamamlayarak iş akdini sona erdirmeyi planlayanların, kıdem tazminatı tabanı ve tavanındaki artışları dikkate alması gerekiyor.
Asgari ücret artışı 2016 yılından beri yılda bir kere ocak ayında yapılıyor. Asgari ücretle çalışanlar kasım, aralık gibi aylarda işten ayrılmak yerine ocak ayını beklediklerinde daha yüksek kıdem tazminatı alabilirler.
Yüksek ücret alanların ise daha fazla kıdem tazminatı alabilmek için ocak ve temmuz aylarını beklemeleri gerekiyor.
Brüt ücreti kıdem tazminatı tavanının altında kalanların ocak-temmuz aylarını beklemesine gerek bulunmuyor.
Burada bir ayrıntıya daha dikkat etmek gerekiyor. Bazı iş yerlerinde ücretler peşin, bazı iş yerlerinde ise ay sonunda ödeniyor. Örneğin, bazı iş yerlerinde ocak ayının ücreti 31 Ocak veya 1 Şubat'ta ödenebiliyor. Bu durumda, asgari ücretle çalışanların iş akdini sonlandırmak için, asgari ücretteki artışın bordroya yansımasını beklemeleri gerekir.
Brüt ücreti 6 bin 380 liranın üzerinde olanların ise ayın sonunu beklemelerine gerek bulunmuyor.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatı hesaplanırken, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatlerin de dikkate alınması gerekiyor. Bordroda görünen brüt ücret "çıplak" ücrettir. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler eklenerek "giydirilmiş ücret" bulunuyor.
Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutar, giydirilmiş ücrete eklenir. İşçinin işe geliş - gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.
Özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekir.
Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 360 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.
Örneğin, brüt ücreti 3 bin 500 lira olan bir işçiye aylık 300 lira yemek, 200 lira ulaşım yardımının yanı sıra dini bayramlarda toplam 2 bin lira harçlık ödendiğini var sayalım. Bu kişinin bir yıllık kıdem tazminatı 3.500 + 300 + 200 + 166 = 4.166 TL olur. (166 TL, yıllık 2 bin lira tutarındaki bayram harçlığının 360 güne bölünmesi suretiyle 30 güne karşılık gelen tutardır)
İşverenler genellikle kıdem tazminatını bordrodaki brüt ücret üzerinden hesaplamayı tercih ediyor. Bu noktada, çalışanların, hesaplamaya yemek, ulaşım ve diğer ödemelerin dahil edilip edilmediğini kontrol etmesi gerekiyor.
KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI NELER?
Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı işyerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten attığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Ayrıca, yaş dışındaki emeklilik koşulları yerine getirildiğinde işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor. İstisnai olarak erkek işçiler askere giderken, kadınlar da evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor.
Yaş dışındaki emeklilik koşullarını doldurmak suretiyle, örneğin 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girip 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü tamamlamış olanlar kendi istekleriyle işten ayrılırken kıdem tazminatını alabiliyorlar. Bu durumda olan ve brüt ücreti tavanı aşan kişiler, yılın ocak ve temmuz aylarında ayrıldıklarında daha yüksek kıdem tazminatı alabilirler. Özellikle çalışma süresi uzun olan kişilerin kıdem tazminatı tavanına dikkat etmeleri gerekiyor.
Brüt ücreti tavanın altında bulunan kişiler için ne zaman ayrılacakları fark etmiyor.
Asgari ücretle çalışanlar için en ideal dönem ise her yılın ocak ayı. Asgari ücret son yıllarda sadece ocak aylarında artırıldığı için, bu ayda işten ayrılanlar daha yüksek kıdem tazminatı alırlar. Örneğin 2019'da kıdem tazminatı yüzde 26 oranında artırıldı. Asgari ücret ile çalışan işçi 2018'in aralık ayı yerine 2019'un ocak ayında ayrılmayı tercih ettiğinde yüzde 26 oranında daha fazla kıdem tazminatı aldı.
KIDEM TAZMİNATINI KİMLER TAVAN ÜCRETTEN ALABİLİR?
Kıdem tazminatı tavan ödemeleri brüt ücreti yüksek olan çalışanlara yapılıyor. Ocak ayındaki zammın ardından kıdem tazminatı tavan uygulamasından yararlanabilecek olan çalışanların brüt ücretinin 6 bin 400 TL'nin üzerinde olması gerekiyor.
1999 ÖNCESİ İŞE GİRENLER İÇİN KIDEM TAZMİNATI ŞARTI
Haklı bir neden olmadıkça, kendi isteğiyle işten ayrılanlar kıdem tazminatı alamıyorlar. Ancak, 8 Eylül 1999'dan önce işe başlayanlar 15 yıl sigorta 3600 prim günüyle, bu tarihten sonra işe başlayanlar ise 25 yıl sigorta 4500 prim günüyle kıdem tazminatı alabilir. 8 Eylül 1999'dan sonra işe başlayanlar 7000 prim gününü doldururlarsa 25 yıl koşulu aranmadan da kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Belirli bir süre çalıştıktan sonra işine son verilen ya da emeklilik dolayısıyla işinden ayrılmak durumunda bulunan işçiye, çalıştığı süreye göre, işyerince topluca ödenen para.
