CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
EYT'de nihai karar ne zaman? Faruk Erdem A Haber'de o tarihi işaret etti! Kritik detay: E-devletten işlem yapılabilir
Emeklilikte yaşa takılanlar heyecanla yeni düzenlemeye kilitlendi. EYT için geri sayım sürerken, farklı kurumlarda çalışanların hizmet birleştirmesi yapması gerekiyor. Bunun için SGK müdürlüklerinde kuyruğa girmeden, e-devletten işlem yapılabilir. Öte yandan gözler yaş sınırı için verilecek karara çevrilirken, pek çok detay da netleşti. Peki EYT'de nihayi karar ne zaman? Takvim gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem A Haber canlı yayınında o tarihe işaret etti.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi heyecanla beklenirken, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) farklı kurumlarda çalışanlar için hizmet birleştirmesi, borçlanması başta olmak üzere yoğun bir mesai yürütüyor. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'na tabi olarak çalışmalar sonucu kazanılan hizmetlerin aylık bağlanma hakkının elde edilmesi halinde birleştirilmesi gerekiyor. Bu işlemlerin yapılması için SGK müdürlüklerinde kuyruğa girmeden bütün işlemler yapılabilir. Yılın son günleri olması nedeniyle e-devlet'te gün içinde yoğunluk olsa da saat 19:00'dan sonra işlemler yapılabiliyor.
Emeklilikte birden çok sosyal güvenlik kurumuna tabi olanların hizmetlerini birleştirmek kritik önem taşıyor. Sabah'ın haberine göre farklı kurumlara tabi geçen hizmet süreleri çalışanın talebi, tahsise hazırlık ve intibak ile basamak tespiti gibi nedenlerle de tek kurumda birleştirilebilir. Bu durum da hizmetlerin birleştirilmesi değil toplanması şeklinde ifade ediliyor. Son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en fazla prim ödenen Kurum'dan aylık bağlanır. 1 Ekim 2008 ve sonrasında işe girenler için en çok prim ödenen kuruma göre emeklilik zamanı ve aylığı hesaplanır.
EYT'de başvuru süreci, erken emeklilik için önem taşıyan hizmet birleştirmesine ilişkin detaylar şöyle:
Hizmet birleştirmesi emekliliği öne çeker mi, nasıl yapılabilir?
Hızmet birleştirme işlemi farklı sigorta kollarında çalışanların toplam çalışma sürelerinin birleştirilmesine deniyor. Hizmet birleştirmeyle istisnai bir durumda emeklilik öne çekilebilir. Bağ-Kur'lu olan kadınlar emekli olmak için 7.200, erkekler de 9.000 gün prim ödemek durumunda olup, SSK'da ise kadınlar için bu süre 5.000 erkekler için de 5.975 gün. 2008'de 7 yıl kuralı kaldırıldı. Kişiler primlerini Bağ-Kur'dan SGK'ya aktarabilecek koşulları sağlaması halinde gün farkından yararlanarak erken emekli olabilir. SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı hizmetlerinin birleştirilme talebi e-devlet üzerinden yapılabilir.
EYT için ne zaman başvuru yapmak gerekiyor?
E-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir. Aylık bağlama sistemi bakımından normal emeklilerden bir farkı bulunmuyor. Dijital sistemi kullanmayanlar da form doldurarak evine yakın SGK müdürlüğüne teslim edebilir ya da postalayabilir. Başvuru tarihi emekli aylığını etkilemiyor.
Askerlik ve doğum dışında işe girişi geriye çeken borçlanmalar var mı?
Yurtdışı borçlanması, doktorların fahri asistanlıkta geçen süreleri, avukatların stajyerlikte geçen süreleri, yükseköğretim gören öğrencilerin doktora süreleri ilk çalışmadan önceyse sigorta girişimini geriye çeker. Borçlanılan süre önem taşıyor. Kişi askerliğini sigortaya girdikten sonra yaptıysa bu borçlanma geriye çekmez.
Hizmet birleştirmesinden kimler yararlanabilir?
Emekli Sandığı'na bağlı olanlar, çalışırken SGK'ya prim ödeyenler, emekli sandıklarına bağlı olanlar, Bağ-Kur'lu esnaf, sanatçı, bağımsız çalışanlar yararlanabilir. Kamu çalışanlarının emekli aylıklarını olumsuz etkilememesi için hizmet birleştirme işlemini ertelememesi gerekir.
Memurluktan önce çalışılan süreler hizmetine eklenir mi?
KAMU çalışanları da memuriyet hizmetine başlamadan önce çalıştığı süredeki hizmetleri ekletmek için hizmet dökümü alarak başvuruda bulunabilir. Başvuru sonrası hizmet süreleri, nerede hizmet verdikleri incelenerek SGK ile yapılan yazışmalar sonucunda hizmetler birleştirilir.
Hizmet birleştirmeye varisler de başvuruda bulunabilir mi?
Emekli olmadan önce çalışma sürelerini birleştirerek prim günü sayılarını arttırabilirler. Birleştirme işlemi hizmet puanını artırır. Sağlık koşulları ya da teknik şartlar kişilerin başvuru yapmasına engel oluyorsa yasal varisler de başvuru işlemini gerçekleştirebilir. Vefat durumunda hak sahipleri de birleştirme talep edebilir.
EYT'de nihai karar ne zaman? EYT'de yaş sınırı olacak mı?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan çözüm için yılbaşından öncesine işaret etti. Düzenlemenin yılbaşından önce bu hafta açıklanması bekleniyor. EYT maaş hesaplaması nasıl yapılacak? İşverene EYT desteği nedir? EYT ile emekli olan aynı iş yerinde çalışabilir mi, ikinci kez emekli olabilir mi? EYT sonrası işveren zorunlu emekli eder mi? Gelişmeleri A Haber canlı yayınında Takvim gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem değerlendirdi.
Faruk Erdem'in öne çıkan sözleri:
"EYT artık başlıklar netleşti. İnsanlar artık beklenti içerisinde. Rakamlar açıklandı; 1,9 milyon insan şu anda bir yaş sınırı olmazsa hemen emekli olabilecek durumda. Yani primini, yılını tamamlamış insanlar emekliliği olacak, burada bir netlik var artık. 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülecek.
Kadınlar için 20 erkekler için 25 yıl ve SSK'de 5 bin gün Bağ-Kur'da 7 bin 200 ve 9 bin gün prim şartları belli. Artık bu kısımlar net. Artık açıklanacak olan yaş sınırının olup olmayacağı konusu. Benim beklentim yaş sınırı olmayacağı yönünde. Hükümet konuyu açıklayacak ve sonrasına hazırlayıp Meclis'e gönderilecek.
OCAK 15'i İŞARET ETTİ
Meclis'te de değişiklikler olabilir. Milletvekillerinin iradesi var orada. Yasa değiştirilebilir, eklemeler ve çıkarmalar olabilir. Ocak'ın 15'ine kadar Meclis'ten çıkabileceğini düşünüyorum. Taslak hazırlandıktan sonra süreç çok hızlı ilerleyebilir. Ocak ayında başvurular başlar. Bunun altyapısı hazırlanmış durumda.
İnternet ve e-Devlet üzerinden başvurular yapılacak. SGK'da inanılmaz bir yoğunluk söz konusu. Herkes gidip buralara EYT'li olup olmadığını soruyor. Birkaç gün sonra artık son durumu öğrenmiş oluyoruz."
EYT İLE MERAK EDİLENLER! 15 SORU 15 YANIT
Her EYT'li bu yasadan yararlanabilecek mi?
8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlardan prim ve yıl şartlarını tamamlayanlar yararlanabilecek.
8 Eylül öncesi prim ve hizmet süresi şartlarına dokunulmayacak.
8 Eylül 1999 öncesi şartlara göre SSK'lılarda 5000, Bağ-Kur'lular ve memurlarda da kadınsa 7200, erkekse 9000 prim günü tamamlamak gerekiyor.
Hizmet süresi şartı da kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl.
Yaş sınırı gelecek mi?
EYT için prim şartının değişmeyeceği belirtilirken, bir yaş sınırının gelip gelmeyeceği kesinlik kazanmadı. Bu hafta yapılacak açıklama ile bu durum netleşecek.
8 Eylül 1999'dan sonra sigortalı olanlar yasa kapsamına girebilecek mi?
8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olup borçlanmayla başlangıç tarihini bu tarih öncesine çekenlerin düzenlemeden yararlanabileceği belirtiliyor.
Bu konuda 5510 sayılı Kanun'un 41'inci maddesinde sağlanan imkana dokunulmayacağı ifade ediliyor.
Bu maddeye göre, sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülüyor.
Askerlik borçlanması nasıl EYT'li yapacak?
Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor.
Askerlik borçlanması ile sigorta girişini 8 Eylül 1999 öncesine çekebilenler EYT kapsamına girebilecek.
Doğum borçlanması başlangıcı nasıl geriye çeker?
Kadınlar sigortalı olduktan sonra yaptıkları doğumları borçlanabiliyor, bu da sadece prim gün sayısını artırıyor.
Ancak anneler eğer stajdan sonra doğum yapmışlarsa bunları da borçlanabiliyor.
Bu durumda başlangıcı geriye çekme imkanı oluyor.
Stajdan sonra doğum yapanlar borçlanma ile başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekebiliyorsa EYT'den yararlanabilecek.
Avukatlar nasıl EYT'li olur?
Avukatlar, sigortalı olmaksızın ilk 6 ay mahkemelerde, kalan 6 ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile kuruma başvurmaları halinde bu süreleri borçlanabiliyor.
8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanların EYT kapsamına girmesi için bu borçlanma ile başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesine çekebilmesi şart. 1 yıllık sürenin tamamını borçlanmak şart değil, ihtiyaç kadar da borçlanma yapılabiliyor.
Eksik primi olanlar toplu bir ödeme yaparak prim alabilir mi?
Mevzuatımıza göre primleri toplu olarak satın alıp boşlukları doldurmak mümkün değil.
Sadece borçlanma yöntemleri ve ihya ile toplu prim kazanılabiliyor.
Burada ihtiyaç kadar değil tüm süreler ihya edilebiliyor.
Borçlanmada ise yasa ile sağlanan süreden ihtiyaç kadarı için imkan bulunuyor.
Borçlanma şansım yok. Ne yapmalıyım?
Eksik primini tamamlamak isteyenlerin başvurabileceği yollardan biri de isteğe bağlı sigorta...
Ancak burada toplu ödeme imkanı olmadığı için primi tamamlamak zaman alıyor.
Bir de burada dikkat edilmesi gereken bir nokta da yapılacak ödemelerin 1261 günü yani 3.5 yılı bulmaması.
Bu sayı aşılırsa isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur kapsamından olduğu için emeklilik hesabı da Bağ-Kur'a göre yapılıyor.
SSK'dan emeklilik planlayanların son 7 yılda en çok primin SSK'dan yatırılmasına dikkat etmesi gerekiyor.
Primimi ancak 3600 güne tamamlıyorum. Ben de emekli olabilecek miyim?
8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlara kısmi emeklilikte SSK için 3600, Bağ-Kur için ise 5400 gün yeterli oluyor.
Bugünkü mevzuata göre 3600 günü olan SSK'lılarda kısmi emeklilik kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını bulabiliyor.
Burada EYT düzenlemesiyle kısmi emeklilik konusunda yaş şartında 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülürse kısmi emeklilikte kadınlarda 50, erkeklerde ise 55 yaş yeterli olabilecek.
İşveren çalışanı emekliliğe zorlayabilir mi?
Emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkı çalışana ait bir haktır. İşveren, çalışanı zorla emekli edemez.
Ancak, istisnai durumlar bulunuyor. Eğer işveren işyeri kurallarını belirlemiş ve emekliliği gelenlerin işe devam etmemesi gibi bir kuralı da şart koşmuşsa o zaman çalışan emekli edilebilir.
Bu durumda da tüm çalışanların bu kuralları kabul etmesi ve imzalaması gerekiyor.
