Son dakika: Karadeniz'de bulunan doğalgaz nasıl çıkarılacak? Süreç nasıl işleyecek? Bulunan doğalgaz rezervi Türkiye'nin kaç yıllık ihtiyacını karşılayacak? İşte 10 soruda doğalgaz keşfi

Giriş: 24.08.2020 13:38

Son dakika haberi... Başkan Recep Tayyip Erdoğan, müjdeyi açıklamıştı. Türkiye Karadeniz'de 320 milyar metreküplük doğalgaz buldu. Şimdi yeni sorular gündemde... Bundan sonraki süreç nasıl işleyecek? O doğalgaz nasıl çıkarılacak? Türkiye sondaj faaliyetlerine ne zaman başladı? Türkiye'nin arama-tarama filosunda kaç demi var? Bulunan rezerv Türkiye'nin kaç yıllık ihtiyacını karşılayacak? 320 milyar metreküp doğalgaz nasıl çıkarılacak? Karadeniz'den çıkarılacak doğalgaz evlere ne zaman ulaştırılacak? Gazın bulunmasıyla uluslararası enerji piyasasında ne değişecek? Keşif doğalgaz fiyatlarına nasıl yansıyacak? A Haber muhabiri Murat Sekban, detayları canlı yayında anlattı.

1)TÜRKİYE SONDAJ FAALİYETLERİNE NE ZAMAN BAŞLADI?

Uzun yıllar boyunca karada sondaj faaliyetleri yürütülürken bu kapsamda özellikle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde çok sayıda petrol kuyusu açıldı. Deniz sondajlarına 1970'de başlayan Türkiye, denizlerde TPAO maarifetiyle yaptığı çalışmalara Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın enerji bakanlığı döneminde hız verdi. Bugüne kadar Barbaros Hayrettin Paşa ve Oruç Reis gemileri ile bölgede araştırma yapan ve veri toplayan Türkiye, 20 Temmuz tarihinde ise Tuna-1 lokasyonunda ilk sondajını gerçekleştirdi. Türkiye, şimdiye kadar Akdeniz ve Karadeniz'de toplam 9 derin deniz sondajı yaptı.

2)TÜRKİYE'NİN ARAMA-TARAMA FİLOSU NASIL?

Özellikle son 5 yılda kendi topraklarında ve denizlerdeki hidrokarbon arama faaliyetlerini hızlandıran Türkiye, 2 sondaj ve 2 sismik araştırma gemisiyle Akdeniz ve Karadeniz'de arama tarama yapıyor. Fatih sondaj gemisi şu anda Karadeniz'de Sakarya Gaz Sahası olarak adlandırılan Tuna-1 lokasyonunda çalışırken, Yavuz sondaj gemisi Akdeniz'de faaliyetlerine devam ediyor. Sismik araştırma gemileri Barbaros Hayreddin Paşa ve Oruç Reis de Türkiye'nin güney kıyılarında yeni kaynakların yerini tespit etmek için araştırmalarını sürdürüyor. Filoya en son katılan Kanuni sondaj gemisinin ise yıl sonunda Akdeniz'de görev başına gelmesi bekleniyor.

3)KARADENİZ'DEKİ KEŞİF NE ANLAMA GELİYOR?

Türkiye'nin Sakarya Gaz Sahası'nda tespit ettiği 320 milyar metreküplük rezervin çok sayıda anlamı var. İlk olarak bu rezerv bölgedeki diğer doğalgaz kaynaklarının da habercisi. Bu daha önce uluslararası basında Türkiye'nin denizlerde göstermelik sondaj yaptığı iddialarına karşı net bir cevap olurken, Doğu Akdeniz'de Türkiye'nin yeni adımlarının daha da sağlam olmasına neden olacak. Türkiye'nin enerji ihtiyacının bir kısmının bu sahadan elde edilecek gazla karşılanacak olması da enerjide arz güvenliği açısından büyük bir önem taşıyor.

4)BULUNAN REZERV TÜRKİYE'NİN KAÇ YILLIK İHTİYACINI KARŞILACAK?

Türkiye'nin gaz ihtiyacı yıllık ortalama 45 milyar metreküp. Ancak Sakarya Gaz Sahası'nda 320 milyar metreküplük rezervden her yıl 45 milyar metreküp gaz çekmek imkânsız. Burada gerekli fizibilite çalışmaları yapıldıktan sonra, gazın taşıdığı özelliklere göre bir yol haritası ortaya çıkacak. Ancak bu gaz özellikle tüketimin yoğun olduğu zamanlarda Türkiye için kritik bir rol oynayacak. Uzmanlara göre bu gaz uzun süre boyunca yıllık olarak ihtiyacın yüzde 5'ini karşılacak. Bölgede çıkması tahmin edilen diğer rezervler de bunu destekleyecek.

5)320 MİLYAR METREKÜPLÜK GAZ NASIL ÇIKARILACAK?

Bölgede doğalgaz kaynakları olduğu uzun süredir biliniyordu. Bulgaristan ve Romanya da bu konuda kendi bölgeleri içerisinde gerekli faaliyetleri yürütüyor. Türkiye'nin de kıyıdan yaklaşık 150 kilometre uzaklığında tespit ettiği rezerv için önümüzdeki dönemde ilk olarak tespit kuyuları açılacak. Tespit kuyularının faaliyetlerinden sonra nihai yatırım kararı verilecek ve bölgeye dev bir platform kurulacak. Açık denizde kurulacak bu platform vasıtası ile 3 bin 500 metre derinlikteki gaz yüzeye çıkartılacak. Platform fiyatları şu anda petrol piyasasının seyrinden dolayı düşük olduğu için Türkiye, bir platform ya da hizmet satın alabilir. Ayrıca diğer ülkeler gibi kiralama yolunu da tercih edebilir. Bu önümüzdeki dönemde yapılacak hesaplamalardan sonra ortaya çıkacaktır.

6) NE ZAMAN KONUTLARA ULAŞACAK?

Keşif haberinden sonra ortaya atılan ilk yorumlarda bu gazın ekonomiye kazandırılması için 7-8 hatta 10 yılı bulan sürelerden bahsedildi. Ancak burada dikkatlerden kaçan bir çok nokta var. Uzmanlara göre Türkiye bu gazı 3 yıl içerisinde piyasaya verebilecek. Daha önce İsrail, Leviathan sahasında bulduğu gazı nihai yatırım kararının ardından 2 sene gibi bir sürede çıkarmaya başlamıştı. Yani yatırım kararı verilir de adımlar atılırsa önümüzde çok uzun bir süre yok. Ayrıca Türkiye'nin sahip olduğu gaz tesisleri ve boru hatları da bu sürenin 3 yıla inmesinde önemli. Ancak gazın bulunduğu derinlik ve konumun çalışmaları zorlayabileceği ve maliyeti de arttırabileceği ifade ediliyor.

7)ULUSLARARASI ENERJİ PİYASASINDA NE DEĞİŞECEK?

Bu keşif dünya için büyük bir adım olmasa da bölge için gerçekten dikkatleri üzerine çeken bir gelişme. Zira büyük bir enerji ithalatçısı konumunda bulunan Türkiye'nin yakın komşularının hepsi dev bir enerji ihracatçısı ve Türkiye onlar için vazgeçilmez bir pazar. Türkiye'nin de yüksek fiyatlardan imzaladığı gaz kontratları var ve bunların bitiş süreleri gittikçe yaklaşıyor. İşte bu noktada Türkiye'nin bu keşfi, pazarlık masasında da büyük bir avantaj oluşturuyor. Ayrıca sahip olduğu enerji altyapısı ve LNG tesisleri ile Türkiye, gaz üretiminde belki akla gelen ilk ülke olamayacak ama gaz ticaretinde önemli bir konumda olacak.

8)TÜRKİYE'NİN YILLIK DOĞALGAZ TÜKETİMİ NE KADAR?

2017'de yıllık 53 milyar metreküp doğalgaz tüketen Türkiye, 2018'de 49 milyar metreküp, 2019'da ise 45 milyar metreküplük bir tüketim gerçekleştirdi. Gaz ithalatına yılık 10 ila 15 milyar dolar arasında bir para ödeyen Türkiye, doğalgaz ihtiyacının yüzde 1'ini kendi üretiminden karşılıyor. Türkiye, kalan ihtiyacının yüzde 99'unu Rusya, Azerbaycan, İran'dan boru hatlarıyla, ABD, Norveç, Katar, Cezayir ve çeşitli ülkelerden de sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatıyla karşılıyor. Mevcut durumda 81 ilde ve 555 yerleşim yerinde (ilçe ve belde) doğalgaz kullanılıyor. Bu yaklaşık 60 milyonluk bir nüfusa denk geliyor.

9)KEŞİF DOĞALGAZ FİYATLARINA NASIL YANSIYACAK?

Keşifle beraber doğalgaz tedariğinde çeşitlilik artacağı için gazın ekonomiye kazandırılmasının ardından tüketiciye olumlu yansımalarının da hızlanması bekleniyor. Ancak burada 'neredeyse bedava' denecek kadar ciddi bir ucuzluktan bahsetmek biraz gerçeklikten uzak olur. Piyasada rekabetçi bir fiyatın oluşması ile kademeli olarak tüketicinin de faturasında bir düşüş söz konusu olacak. Zira Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de "İthalat azalacak. Vatandaş gazı daha ucuza kullanacak" dedi.