Türkiye genelinde milyonlarca üniversite adayı, hayallerine giden yolda en kritik virajlardan biri olan Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nda (YKS) ter döktü. Alan Yeterlilik Testi (AYT) oturumunun tamamlanmasıyla birlikte hem öğrenciler hem de aileleri, gözlerini sınav soruları ve cevaplarının ne zaman açıklanacağına çevirdi. Sınavın bitmesiyle birlikte sosyal medya platformları, soru paylaşımları ve çözüm videolarıyla adeta hareketlendi.
A Haber foto arşiv
"Hamse" Nedir?
Beş mesneviden oluşan edebi gelenek. Divan edebiyatına özgü bir terim olan hamse, tek bir şairin kaleme aldığı beş mesneviden oluşur. Çoğu zaman aşk, ahlak, din ve tasavvuf temalarının işlendiği bu eserlerde, bireysel duygular kadar toplumsal değerler de önemli yer tutar. Hamse sahibi olmak, divan edebiyatında yüksek bir ustalık göstergesi sayılırdı.
A Haber foto arşiv
Hamse Geleneğinin Başlangıcı
İlk örnekleri Türk edebiyatında değil, Fars edebiyatında verildi. Hamse türünün doğuşu Fars edebiyatına dayanır. Bu alandaki ilk isim, 12. yüzyılda yaşamış olan Azerbaycanlı şair Nizami Gencevi'dir. Türk edebiyatında ise ilk hamseyi 15. yüzyılda Çağatay sahasında eser veren Ali Şîr Nevaî yazmıştır. Bu yönüyle soru, hem tarihsel hem de terminolojik dikkat gerektiren bir yorum alanı sunmaktadır.
A Haber foto arşiv
Hamseyi Düz Yazıya Taşıyan İsim: Nergisi
17. yüzyılda türün biçimsel sınırları genişledi. Divan edebiyatında genellikle manzum (şiirsel) formda yazılan hamseler, Nergisi ile birlikte düzyazı şeklinde de kaleme alınmaya başlandı. Nergisi'nin bu adımı, klasik türlerin evrimine dair önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
Türk Edebiyatında Hamse Sahibi Şairler
A Haber foto arşiv
Ali Şîr Nevaî'den Taşlıcalı Yahya'ya uzanan bir gelenek
Hamse geleneğini sürdüren bazı önemli isimler şunlardır:
Ali Şîr Nevaî – (Çağatay sahasında ilk hamse sahibi)
Hamdullah Hamdi – (Yusuf u Züleyha adlı eseriyle bilinir)
Taşlıcalı Yahya
Ahmed-i Rıdvan
Nevizade Atayi
Lâmiî Çelebi
Bu isimlerin dışında Behişti Ahmet Sinan Çelebi, Bursalı Celilî, Sabit, Hayati, Kara Fazlı gibi şairler de hamse geleneğine katkıda bulunmuştur.
