Japonya'da yürütülen yeni bir araştırma, hücrelerin enerji üretim merkezleri olan mitokondrilerde görev yapan tek bir proteinin, sağlıklı yaşam süresini uzatmada kritik rol oynayabileceğini ortaya koydu. COX7RP adlı bu mitokondriyal proteinin, farelerde hem yaşam süresini hem de yaşlanma kalitesini olumlu yönde etkilediği belirlendi.
YAŞAM SÜRESİNDEN ÇOK "SAĞLIK SÜRESİ" TARTIŞILIYOR
Günümüzde insanlar daha uzun yaşıyor; ancak bilim dünyasının asıl odağı artık bu yılların ne kadarının sağlıklı geçtiği. "Sağlık süresi" (healthspan) olarak adlandırılan bu kavram, bireyin ileri yaşlarda kronik hastalıklardan uzak, bağımsız ve aktif kalabildiği dönemi ifade ediyor. Araştırmacılar, sağlıklı yaşlanmanın biyolojik temellerini anlamaya yönelik çalışmalarını bu çerçevede yoğunlaştırmış durumda.
MİTOKONDRİLER NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Mitokondriler, hücrelerin enerji ihtiyacını karşılayan ATP molekülünü üreten temel yapılardır. Yaşlanma süreciyle birlikte mitokondriyal işlevlerin zayıflaması; metabolik hastalıklar, kas kaybı ve genel fizyolojik gerileme ile yakından ilişkilendiriliyor. Bu nedenle mitokondrilerin performansını korumak veya artırmak, sağlıklı yaşlanma araştırmalarının merkezinde yer alıyor.
Enerji üretimi sırasında mitokondrilerde bulunan solunum zinciri kompleksleri, zaman zaman "süperkompleks" adı verilen daha büyük yapılar oluşturabiliyor. Uzun süredir bilinen bu yapıların, enerji üretimini daha verimli hale getirdiği düşünülse de, doğrudan sağlık ve yaşam süresi üzerindeki etkileri bugüne kadar net biçimde gösterilememişti.
COX7RP PROTEİNİ NEDEN İNCELENDİ?
Tokyo Metropolitan Geriatri ve Gerontoloji Enstitüsü'nden Satoshi Inoue liderliğindeki araştırma ekibi, bu boşluğu doldurmak amacıyla COX7RP adlı mitokondriyal proteine odaklandı. COX7RP'nin, solunum süperkomplekslerinin oluşumunu desteklediği ve hücrelerde enerji üretimini artırırken zararlı reaktif oksijen türlerini azalttığı daha önceki çalışmalarda ortaya konmuştu.
Araştırmacılar bu kez, COX7RP'nin yaşlanma süreci üzerindeki etkilerini doğrudan test etmek için, bu proteini yüksek düzeyde ifade edecek şekilde genetik olarak düzenlenmiş fare modelleri geliştirdi.
