İnsan gözünün evrimiyle şekillenen görme aralığı uzun yıllar boyunca sabit bir sınır olarak kabul edildi. Ancak Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de yapılan sıra dışı bir deney bu sınırların ötesinde bir algının mümkün olduğunu iddia ediyor. Araştırmacılar şimdiye dek hiçbir insanın görmediği bir rengi tanımladıklarını söylüyor. Bu renk yalnızca beş kişinin katıldığı deneyde gözlemlendi ve "olo" adıyla literatüre geçmeye aday.
Keşif, oldukça hassas bir optik sistem aracılığıyla gerçekleştirildi. Araştırmacılar, doğrudan gözün retina tabakasına lazer darbeleri göndererek, sadece "M konisi" adı verilen hücreleri uyardı.
Görme bilimci Prof. Austin Roorda ve ekibi, bu yöntemle beynin alışılmışın dışında bir renk algısı geliştirmesini sağladı.
Ren Ng isimli elektrik mühendisi ise deney anlarını şöyle özetliyor:
"Ne bekleyeceğimizi bilmiyorduk. Renk, tarif edilemeyecek kadar doygundu. Gerçekten ağzımız açık kaldı."
Rengin Adı: "Olo"
Bilim insanlarının "olo" ismini verdiği bu yeni renk deneyimi, klasik ekranlarda ya da basılı materyallerde gösterilemiyor.
Nedeni basit: Doğal ışık koşullarında bu rengin üretilebilmesi imkansız. Olo, yalnızca lazer destekli özel uyarılarla, M konilerinin izole şekilde aktive edilmesiyle ortaya çıkıyor.
Ekip, bu deneyimi tarif etmek için turkuaz tonlarında bir görsel paylaştı. Ancak Roorda, bu görselin yalnızca bir "temsili" olduğunu vurguluyor:
"Bu gördüğümüz renk değil. Yalnızca ona en yakın hali. Gerçek 'olo', çok daha zengin ve derin bir algı."
Görsel Algının Ötesine Geçmek
İnsan gözü üç farklı koni hücresi aracılığıyla renkleri algılar: kısa dalga boylarına duyarlı S konileri (mavi), orta dalga boylarına duyarlı M konileri (yeşil) ve uzun dalga boylarına duyarlı L konileri (kırmızı). Ancak M konileri tek başına doğal ışıkla kolayca uyarılamaz. Bu sınırlamayı aşmak için, Berkeley ekibi öncelikle bireyin retinal haritasını çıkardı. Daha sonra M konilerinin konumlarına özel olarak lazer darbeleri gönderildi. Bu darbeler, görüş alanında yaklaşık dolunayın iki katı büyüklüğünde bir renk lekesi oluşturdu.
Olo'nun Anlamı: Bir İkili Kod
"Olo" adı, koni hücrelerinin uyarılma durumlarını gösteren bir dijital koddan geliyor: 010. Bu kodda yalnızca M konileri aktif, diğerleri kapalı. Bu eşsiz durum, doğal dünyada gözlemlenmeyen bir renk algısını mümkün kılıyor.
