Türk bilim insanları Alzheimer ve Parkinson hastalıklarının erken teşhisinde rol alacak

Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Biyoistatistik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökmen Zararsız, dünyada Alzheimer, Parkinson ve diğer nörodejeneratif hastalıkların tedavisine yönelik çok sayıda klinik araştırma yürütüldüğünü söyledi.

Parkinson için halihazırda kullanılan birtakım tedaviler olsa da Alzheimer için ilaç çalışmalarının şu anda temel araştırma boyutunda olduğunu anlatan Zararsız, bu yöndeki çalışmaların sürdüğünü dile getirdi.

Avrupa'nın bu hastalıklara ilişkin JPND (Joint Programme on Neurodegenerative Disease Research) adlı ortak bir araştırma inisiyatifi olduğunu belirten Zararsız, şu bilgileri verdi:

"Bu araştırma inisiyatifi Horizon 2020 (teknoloji geliştirme ve araştırma projelerinin desteklendiği ve projeler için fon ayrılmış bir program) kapsamında oluşturuldu ve her bir Avrupa ülkesinin kurumları tarafından da desteklendi. Nörodejeneratif hastalıklarla ilgili problemlere yönelik bu araştırma inisiyatifi her yıl belirli temalarla çağrıya çıkıyor.

Bu temalar dahilinde de çeşitli fonlar sağlıyor. Geçen yıl da Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların erken evresindeki mekanizmanın daha iyi anlaşılması ve ilerleyişini teşhis etmeye yönelik bir temada çağrıya çıkıldı. Bu çağrı kapsamında 18 milyon avro bütçe ayrıldı. Avrupa çapında birçok başvuru oldu ve sadece 10 konsorsiyum destek almaya hak kazandı. Bizim de yer aldığımız konsorsiyum 10 projeden biri oldu. Bu bizim için büyük bir gurur."

"Belirlenen problemlere çözüm bulmaya çalışacağız"

Zararsız, 3 yıl sürecek projenin Almanya'daki Nörodejeneratif Araştırma Merkezi'nin koordinatörlüğünde yürütüldüğünü belirterek, ERÜ'nün yanı sıra Fransa'dan Pasteur Enstitüsü ve Imagine Enstitüsü ile Hollanda'dan Amsterdam Üniversitesi Tıp Merkezi'nin de projede yer aldığını bildirdi.

Projenin amacına değinen Zararsız, "Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların erken evresindeki hücresel değişiklikleri belirlemek ve ilerleyişini öngörmeye yönelik kapsamlı veriler elde etmeyi amaçlıyoruz. Bu sayede hastalıkların ilerleyişine ve yeni tedavi mekanizmalarına yönelik bulgular elde etmek için çok kapsamlı genetik veriler elde edilmiş olacak. Bu elde edilen büyük genetik verilerin hepsi üniversitemize gelecek. Biz de bu verilerin analizini gerçekleştirerek belirlenen problemlere çözüm bulmaya çalışacağız." diye konuştu.

Çeşitli ülkelerden gelecek veriler ERÜ'deki sunucuda işlenecek

Zararsız, şu an yeni nesil teknolojilerle elde edilen genetik verilerin oldukça büyük boyutta olduğunu ifade ederek, bunları standart bilgisayarlarda analiz etmenin mümkün olmadığını anlattı.

Bu konsorsiyumdaki diğer ortaklarından tüm hasta dokuları ve hücresel modellerden elde edilecek verilerin üniversitelerine getirileceğini vurgulayan Zararsız, "ERÜ İlaç Uygulama Araştırma Merkezi'nde yüksek kapasiteli bir sunucu sistemimiz var. Araştırma grubumuz bu analizlerin tümünü grubumuz bünyesindeki yüksek kapasiteli sunucu sisteminde gerçekleştirecek. Bu kapsamda da araştırma imkanlarımızı daha da iyileştirmiş olacağız. Sunucumuzun kapasitesini artırarak hem bu projede hem de sonraki projelerde analizleri daha etkin gerçekleştireceğiz." ifadelerini kullandı.

Zararsız, yaklaşık 1 milyon 262 bin avro bütçeye sahip projede, ERÜ Tıp Fakültesinden Doç. Dr. Gözde Ertürk Zararsız, öğretim görevlisi Ahu Cephe ve doktora sonrası araştırmacı ve lisansüstü öğrencilerinin de yer aldığını sözlerine ekledi.