Dijital Mecralar Komisyonu'nda gündem: Telif yasası! Google yetkilileri Meclis'te

Dijital platformlarda haksız rekabetin önlenmesi, haber telifinin korunması ve Google gibi platformlardan telif geliri alınabilmesine imkan sağlayacak 'Dijital Telif Yasası' büyük önem arz ediyor.

TBMM'de Dijital Mecralar Komisyonu, AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman başkanlığında "dijital telif" gündemiyle peş peşe toplantılar düzenlendi.

GOOGLE YETKİLİLERİ MECLİS'TE
Dünya teknoloji devlerinin avukatlığını yapan Gönenç Gürkaynak ile kalabalık Google yetkilileri Meclis'e geldi.

MECLİS'TE TARİHİ GÜN! GOOGLE MASAYA OTURDU
Dünyanın en büyük arama motorlarından Google, dijital telif yasası gündemiyle toplanan TBMM Dijital Mecralar Komisyonu'nda sunum yapıyor. Komisyon, bugün saat 11.00'de AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman başkanlığında toplandı.

Toplantıda Türkiye'nin, dijital telif ve bu kapsamda habere de telif ödenmesi yönündeki çalışmaları çerçevesinde Google Bilgi Teknolojileri Limited Şirketi temsilcilerine "Bu konuda Türkiye'ye çifte standart uygulanmaması" çağrısı yapıldı ve gelişmeler masaya yatırıldı.

"EMEK HIRSIZLIĞI VE İSTİSMARININ ÖNÜNE GEÇİLMESİ İÇİN..."
Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman toplantının açılışında açıklamalarda bulundu. Yayman, "Haberin Avrupa normlarında olduğu gibi telif içermesi gerekiyor." ifadelerini kullandı.

Yayman'ın açıklamalarından derlenenler:
28.Yasama döneminin 8. Toplantısını açıyorum. Bugün Türkiye'de tarihi günlerden biri. Google temsilcilerini komisyonumuzda misafir ediyoruz. Medya sektörünün ısrarla üzerinde durdukları dijital telif meselesini ele alacağız. Daha önce uzmanları ve tarafları dinleyerek çerçeveyi çizmeye çalıştık. Bugün de Google'ı bu düzeyde ilk kez dinlemiş olacağız.

Emek hırsızlığı ve istismarının önüne geçilmesi için atılması noktasında beklenen adımlardan bir tanesi. Emek vererek üretilen içerik, bu bir haber olabilir, değer olabilir, eser olabilir, içeriğin izinsiz bir şekilde kullanılması kurumsal olarak yapıların reklam gelirlerinin azalması problem oluşturmaktadır.

Haberin Avrupa normlarında olduğu gibi telif içermesi gerekiyor. Google ve diğer arama motorları ile anlaşmaya, görüş birliğine varılmasını önemsiyoruz. Dijital meselesi gündeme geldiğinde bu sosyal medya gibi anlaşılıyor. Biz yapay zekayı, yapay zekanın oluşturacağı etkileri konuşmak yerine, ismini anmayacağım bir dijital mecrada paylaşılan içeriği konuşuyoruz.

Bahsettiğim mecra TikTok mecrasıdır. TİkTok'u dinledik ama onlar isminin skandallar ile anılmasına devam etmektedir. 5 yaşındaki erkek kuzenine anlatamayacağım bir davranışa girerek videonun paylaşılması kabul edilemez. Bu toplumumuzda infial yaratmıştır. Kadının savunması skandala yeni bir boyut kazandırmıştır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımız konuya el atmıştır, kendilerine teşekkür ediyoruz.

Yapay zekayı daha fazla konuşmamız gerekiyor. Bu konuda bir komisyon kurulması gündemimizde. Dijital Mecralar Komisyonu olarak bu yaz yoğun çalışarak Türkiye'nin dijital değerler haritasını çıkarmak istiyoruz. Dijital mecraların kendi anayasalarını devletler ile yapması gerekmektedir. Biz özgürlüklerin sonuna kadar kullanılmasını savunmaktayız. Dijitalleşme meselesinin siyaset üstü bir mesele olduğunu, dijitale sahip olanın geleceğe sahip olacağını belirtmek isterim.

Google ‘telif için’ masada GOOGLE 'TELİF İÇİN' MASADA

GOOGLE'DAN YEŞİL IŞIK
Google Hükümetle İlişkiler ve Kamu Politikası Birimi Müdür Duygu Yücesoy, komisyonda dijital telif görüşmeleri için yeşil ışığı yakan bir açıklama yaparak "Tüm paydaşlarımız ile masaya oturmaya hazırız, görüşmeye hazırız" dedi.

Google Reklamcılık ve Pazarlama Hükümetle İlişkiler Başkanı Tolga Sobacı da "Google olarak TBMM'nin yapacağı her düzenlemeye saygı duyuyor ve uyacağımızı belirtiyoruz." ifadelerini kullandı.

GOOGLE AVUKATINDAN MÜZAKERE AÇIKLAMASI: NE ZAMAN ÇAĞIRIRSANIZ KOŞARAK GELİRİZ
Google'ın avukatı Gönenç Gürkaynak, görüşmeler sırasında önemli açıklamalarda bulundu. "Ne zaman çağırırsanız koşarak geliriz" ifadelerini de kullanan Gürkaynak; "Google kendi yükümlülüklerini ülkesel sorumluluklara göre getiriyor" dedi.

İşte Google Avukatı Gönenç Gürkaynak'ın o sözlerinden öne çıkanlar:
Bazı mevzuat geçiren ve o mevzuatlarla aktif rol alan ülkeler var. 'Ekosistemin ihtiyacı nedir?' sorusuna yekten bir cevap veriyorlar. 'Ekosistemin ne ihtiyacı olacak? Para işte. Google'da da para var. Verin parayı' gibi bir yaklaşıma gidebiliyorlar. Bunların dengelisini ve doğrusunu bulmak için bir komisyon kurulması bizim için huzur verici. Bizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederiz. Google açısından da tarihi ve önemli bir gün. Çünkü kendi sözünü aktarma şansı bulmuş oluyor. Dediğimiz gibi, ne zaman arzu ederseniz koşarak geliriz.

Bazı ülkelerde serbest piyasa ekonomisin bir yapısı olarak görüldüğü için bu konu 'pazarda çözülsün' diye bırakılabiliyor. Rekabet eksiklikleri görülüyorsa, rekabet enstrümanlarıyla müdahil olunabiliyor. Bazı başkalarında ise açık düzenleme var. O düzenleme Google'a emrediyor, telifle yürümesini. Şunu son söz olarak söylemek isterim; Google ikili bir yapı benimsiyor Google bunu tutturabildiği muhatabına belli bir şekilde davranıyor da diğerine daha farklı davranıyor diye bir evrende değiliz. Google kendi yükümlülüklerini farklı ülkesel sorumluluklarına göre getiriyor. Bu ülkelerden bir bölümü bu ekosistemin ihtiyacının parasal ödeme olduğu kanaatinde.

3 SAATLİK TOPLANTI

Dijital Mecralar Komisyonu ile Google yetkililerinin gerçekleştirdiği toplantı sona erdi. Toplantı 3 saatten fazla sürerken, Meclis tatil olmasına rağmen yaz için olağanüstü toplantı kararı alındı. Karara CHP de destek verdi.

REKABAT KURUMU AÇIKLAMA YAPMIŞTI
Rekabet Kurumu Google ile ilgili soruşturmaya ilişkin açıklama yaparak savunma tarihini duyurmuştu.

Kurum'dan yapılan açıklamada toplantının bugün (25 Haziran) yapılacağı işaret edilerek şu ifadelere yer verilmişti:
"Alphabet Inc., Google LLC, Google International LLC, Google Ireland Limited ve Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.'den oluşan ekonomik bütünlüğün (GOOGLE) genel arama hizmetleri pazarındaki hâkim durumunu, arama motoru sonuç sayfasında sunmakta olduğu belirli özellikler vasıtası ile kötüye kullanmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 6. maddesini ihlal edip etmediğinin tespitine yönelik olarak yürütülen soruşturmanın sözlü savunma aşamasına gelinmiştir.

Soruşturma kapsamında; genel arama hizmetleri pazarında faaliyet gösteren Google'ın bu pazardaki gücüyle arama motoru sonuç sayfasında sunduğu "videolar", "kullanıcılar bunu da sordu", "çeviri kutucuğu", "spor kutucuğu", "hava durumu kutucuğu" gibi çeşitli arama özelliklerini içerik sağlayan internet sitelerinin aleyhine olacak şekilde ön plana çıkardığı ve bunun sonucunda arama motoru sonuç sayfasında internet sitelerinin daha alt sıralarda gösterilmelerine sebep olarak bu sitelerin trafik kaybetmelerine neden olduğu yönündeki iddialar incelenmiştir.

Söz almak üzere sözlü savunma toplantısına katılmak isteyen şikâyetçilerin ve üçüncü kişilerin, "Rekabet Kurulu Nezdinde Yapılan Sözlü Savunma Toplantıları Hakkında Tebliğ" uyarınca, toplantı konusu ile ilgili menfaat ilişkilerini ortaya koyan bilgi ve belgeleri içeren dilekçeleriyle 14 Haziran 2024 günü mesai saati sonuna kadar Rekabet Kurumuna başvurmaları gerekmektedir.

Sözlü savunma toplantısına dinleyici olarak katılmak isteyenler ise toplantıyı çevrim içi olarak takip edebileceklerdir.

Bu amaçla Rekabet Kurumunun internet sitesindeki yönlendirmeler çerçevesinde katılım formunun toplantı saatinden en geç yarım saat öncesine kadar doldurulması gerekmektedir."

EMEK HIRSIZLIĞI SON BULACAK: TELİF VERİLMELİ
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman 22 Mayıs'ta gerçekleşen toplantıda telif meselesine dikkat çekerek, "Haberin bir fikir ve sanat eseri sayılması noktasında bir talep var. Bu talebi komisyonumuz değerlendirecek. Ben de haberin ve içeriğin bir telif sayılması gerektiğini düşünüyorum." ifadelerini kullanmıştı.

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan da geçtiğimiz günlerde konuya ilişkin açıklama yaptı. Sayan, "Dijital Telif Yasası genel itibarıyla içerik üreten kişi ile kurum ve kuruluşların ürettikleri içeriğe ilişkin telif haklarını koruma altına almayı amaçlıyor. Yani bir şekilde emek hırsızlığının önüne geçmek istiyor. Meclis'teki çalışmalar devam ediyor ve birkaç kurumla birlikte bu çalışmalar yürütülüyor" dedi.

BASIN YAYINCI SAYISINDA YÜZDE 50 AZALMA
Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürü Erkin Yılmaz, Türkiye'de basın yayıncı sayısında yüzde 50 azalma olduğunu açıkladı.

Tiraj gelirlerine de değinen Yılmaz, 2011'deki 2.1 milyar lira olan gazete tiraj gelirinin 2020'ye gelindiğinde 945 milyona kadar düştüğünü, bunun da yüzde 60'lık bir kayıp anlamına geldiğini belirtti.

Yılmaz, içerik üreticilerinin mağduriyetinin giderilmesi ve mali kayıpların önlenmesine ilişkin önerilerini, "Haberin internette kullanılması için basın yayıncılardan izin alınmasının zorunlu olması, basın yayıncıların elde ettikleri gelirin bir kısmını eser sahipleriyle paylaşması, haberlere 2 yıl süreyle telif getirilmesi" şeklinde sıraladı.

Telif Hakları Genel Müdürü Yılmaz ise dijitalleşen çağda, bireylerin habere ulaşma potansiyellerinde köklü bir değişim yaşandığını vurgularken, Reuters Enstitüsü'nün raporuna değindi.

Yılmaz, kullanıcıların sadece yüzde 25'inin doğrudan yayıncılara, geri kalan yüzde 75'inin ise arama motorlarını ya da sosyal medyadan ulaştığını kaydetti. Yılmaz, "AB ülkelerinde 2010-2014 yılları arasında basın sektörünün geliri, 13 milyar avrodan 3.9 milyar avroya düşerek, yüzde 70 oranında bir kayıp yaşamış. ABD'de de paralel bir durum mevcut. 49 milyar dolarlık toplam gelir, 18 milyar dolara düşmüş ve yüzde 63'lük bir azalma var" dedi.

Telif konusunun çok katmanlı olduğunu belirten Yılmaz, "Geçen yıl itibarıyla 450 milyon liralık bir telif pastası var. Telif konusunda o kadar kötü durumda değiliz" diye konuştu.

Genel Müdür Yılmaz, çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

* Haberlerin veya diğer içeriğin internette kullanılabilmesi için yayıncılardan izin alınması zorunlu olmalı.

* Bilimsel ve akademik süreli yayınlar ve bloglar kapsam dışında bırakılmalı.

* Ticari niteliği bulunmayan kullanımlar ile çok kısa alıntı ve link verilmesinden ibaret kullanımlar serbest olmalı.

* Basın yayıncılar, elde ettikleri gelirin uygun bir kısmını, içeriği oluşturan eser sahipleriyle paylaşmalı.

* Basın yayın kuruluşlarının dijital mecralarda yayınladıkları içerikler, haberler 2 yıl süreyle telifli olacak şekilde sınırlandırılmalı.

YILLIK YAKLAŞIK 74 MİLYON DOLAR
Son yıllarda Avustralya, Fransa ve Almanya gibi birçok ülkede hayata geçirilen dijital telif yasaları doğrultusunda, Google ve Meta'nın (Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın tepe şirketi) platformları üzerinden kullanıcılara sundukları içeriklerin karşılığı olarak yayıncılara ödeme yapması zorunluluğu doğdu.

Bu ülkelere geçtiğimiz aylarda bir yenisi daha eklendi. Kanada hükümeti ve teknoloji devi şirket arasında yapılan anlaşmaya göre, Google, ülkede faaliyet gösteren haber kuruluşlarına yıllık yaklaşık 74 milyon dolar ödemeyi kabul etti.

İnternet devlerinin kullanıcılarına sundukları haberlerin karşılığını vermesini öngören küresel eğilimin bir parçası olan Kanada Çevrim İçi Haber Yasası, geçen yıl Haziran ayında kabul edildi. Kısaca C-18 olarak anılan yasa 19 Aralık tarihinde de yürürlüğe girdi.Türkiye'de ise Dijital Telif Yasası'nın henüz hayata geçmemiş olması nedeniyle Google başta olmak üzere arama motorları ve sosyal platformlar yayıncılara telif ödemesi yapmıyor.

Bu gelişme sonrası TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman, Türkiye'deki telif yasasının eski olduğunu ve günün şartlarına cevap veremediğini belirterek yasal düzenlemeye ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü ve diğer paydaşlarla görüşme halinde olduklarını söylemişti.