Tüm çalışanları ilgilendiriyor: Yıllık izin kullanacaklar dikkat!

Yaz aylarının gelmesiyle yıllık ücretli izinle ilgili tartışmalar artıyor. En çok merak edilenlerin başında ise 'İzin kullanmayıp parasını alabilir miyim' sorusu geliyor. İşte Yıllık izinlerle ilgili sizden gelen soruların cevapları... 1) Yıllık ücretli izin kimin hakkı ve nasıl belirlenir? Tüm çalışanların yıllık izin hakkı vazgeçilmez bir hak. İşçilerin yıllık izin için en az bir yıl çalışmaları gerekiyor. Aynı işyerinde çalışma süresi henüz bir yılı dolmamış olanlar izin kullanamıyor. 1-5 yıl arası çalışanlar en az 14 gün, 5-15 yıl arası en az 20 gün, 15 yıl ve daha fazlası için en az 26 gün izne hak kazanır. 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanır. 2) Bir yıldan az çalışan izin yapamaz mı? Yasa gereği 1 yılını doldurmayan bir çalışan izin kullanamıyor. Fakat işveren isterse işçilerine 1 yıl dolduktan sonra hak edeceği izin günlerini avans olarak kullandırabilir. Burada iznin tamamı da bir bölümü de kullandırılabilir. Bu tamamen işveren ile işçi arasındaki anlaşmayla gerçekleşiyor. Ancak yasal olarak bir yılı doldurmayan çalışan izin kullanamıyor. 3) Bir yıllık süre nasıl hesaplanıyor? Yıllık izin için gerekli 1 yıl hesaplanırken işyerinde bulunulan tüm zamanlar dikkate alınır. Yani deneme süresi de bu 1 yıla dahil edilir. Doğum izni gibi yasal izinler de 1 yıllık süre hesabına katılır. 4) Part-time çalışanlar izin yapar mı? Part-time çalışan işçilerin izin için gerekli 1 yıllık süreleri de işe başladıktan sonra geçen zaman olarak hesaplanır. Çalışmadıkları günler de bu hesabın içindedir. Yani ilk işe başladıkları tarihten bu yana 1 yıl geçip geçmediğine bakılır. Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı işleme tabi tutulamaz. 5) İzin ne zaman kullanılır? Çalışma düzeni bakımından takdir hakkı işverendedir. Ancak bunun da usulleri belirlenmiştir. İzin kurulu veya işveren, işçinin istediği izin kullanma tarihi ile bağlı değildir. Ancak, izin sıra ve nöbetleşmesini göstermek üzere söz konusu kurulca düzenlenecek çizelgeler işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak hazırlanır. Aynı tarihe rastlayan izin isteklerinde; işyerindeki kıdem ve bir önceki yıl iznini kullandığı tarih dikkate alınarak öncelikler belirlenir. Yol izni alanlar bu süreyi kullanmadan işe dönerlerse, işveren bunları anılan sürenin bitiminden önce işe başlatmayabilir. 6) İzin dilekçesi ne zaman verilir? İşçi hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir. 7) İzin hakkı yanar mı? İzin hakkının yanması söz konusu değildir. Çeşitli sebeplerle kullanılmayan izinler ya sonraki dönemde kullandırılır ya da iş akdinin feshedilmesi sırasında son maaştan parası ödenir. 8) Yıllık izin tek seferde mi kullanılır Yıllık izin son düzenlemeye göre ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istenilen güne kadar bölünebilir. Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. 9) İzinler maaştan kesilebilr mi? Yıllık izinler ücretli izinlerdir. Çalışana maaşı tam olarak ödenir. Sigorta primleri tam olarak ödenir. Dolayısıyla maaştan bir eksilme yapılamaz. 10) Yol izni nedir? Yasalarımız gereği çalışanlara 4 güne kadar yol izni verilir. Ancak bu 4 günün ücreti maaştan düşülür. İşçinin şehir dışına gittiğini ispatlaması gerekir. 11) İzin ücreti nasıl ödenir? İzin ücreti hesaplanırken 1 tam yıl hesaba katılır. 1 yıldan eksik süreler dikkate alınmaz. Örneğin, 1 yıl 8 ay çalışan bir işçi için izin ücreti 1 yıl üzerinden belirlenir. İşçiye ödenecek miktar son çıplak ücreti ile hesaplanır. Brütten yapılacak hesaplamalarda yasal prim ve vergi kesintileri düşülür. Yani net ücret olarak ödenir. 12) İzin kaydı nedir? İşveren; çalıştırdığı işçilerin izin durumlarını gösteren, yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır. İşveren, her işçinin yıllık izin durumunu aynı esaslara göre düzenleyeceği izin defteri ya da benzeri bir istemle takip edebilir. 13) İzin kurulu zorunlu mudur? İşçi sayısı yüzden az olan iş yerlerinde; izin kurulunun görevleri, işveren veya işveren vekili veya bunların görevlendireceği bir kişi ile işçilerin kendi aralarında seçecekleri bir temsilci tarafından yerine getirilir. 14) Gazetecilerin izinleri farklı mıdır? Gazeteciye en az 1 yıl çalışmış olmak şartıyla 4 hafta izin kullandırılıyor. Meslekte hizmeti 10 yıldan yukarı olan bir gazeteciye, 6 hafta ücretli izin veriliyor. Gazetecinin kıdemi aynı gazetedeki hizmetine göre değil, meslekteki hizmet süresine göre belirleniyor.