CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Influencer kazançları dudak uçuklattı! Gizli reklama denetim kıskacı!
YouTube, Instagram ve TikTok gibi sosyal medya platformlarında içerik üreten influencer'lar son yılların en popüler meslek grupları arasında yer alırken, bu alandaki hızlı büyüme bakanlığın radarına girdi. Yeni düzenlemelerle fenomenlerin kazançları ve iş birlikleri daha şeffaf hale getirilecek.
YouTube, Instagram ve TikTok gibi sosyal medya platformlarında içerik üreten influencer'lar, son yıllarda özellikle gençler arasında en popüler meslek gruplarından biri haline geldi. Ancak milyonlarca kişinin yer aldığı bu rekabet ortamı, içerik kalitesinin giderek daha fazla sorgulandığı yeni bir dönemi de beraberinde getiriyor.
Tam da bu noktada Ticaret Bakanlığı, dijital ekonomideki ticari faaliyetlerin şeffaflaştırılması ve tüketici haklarının korunması amacıyla yeni bir düzenleme için düğmeye bastı.
SABAH yazarı Mevlüt Tezel, bugünkü köşe yazısında influencer ekonomisini ve yeni düzenlemeleri mercek altına aldı. İşte o yazı...
"YouTube, Instagram, TikTok gibi sosyal mecralarda içerik üreten influencer'lar (fenomenler) son dönemde ilgi gören bir meslek kolu haline geldi. Özellikle gençler hayatları sosyal medya olduğu için bu alanda para kazanmaya çalışıyorlar.
Aslında YouTube, Instagram, TikTok gibi dev şirketler milyarlarca insanın emeğini kullanıyor. Para kazanmak için sürekli içerik üretmek ve bu içeriklerin diğer milyonlarca içerikten farklı, ilgi çekici olması gerekiyor. Farklı derken kaliteli olmasından bahsetmiyorum. Kabaca bir örnek vermek gerekirse bir gaz çıkaran insanın videosu, bebek taklidi yapan bir dede bazen büyük prodüksiyonlu işlerden bile çok izleniyor.
Yüz milyarlarca dolar kazanan şirketlerin, elbette milyonlarca insanı neredeyse bedavaya içerik ürettirmesi için "Sen de yapabilirsin", "Bak o sıfırdan başladı zengin oldu" mesajı verecek bir avuç popüler fenomene de ihtiyacı var! İşte onlar gerçekten çok iyi kazanıyor.
Örneğin 85 milyon takipçisi olan MrBeast, 85 milyon dolar gelirle dünyada en çok kazanan 'influencer'. Türkiye'de ise bu alanda lider 120 milyon TL gelirle Orkun Işıtmak. Işıtmak'ı hem kişilik olarak hem de ürettiği içeriklerde başarılı bulduğumu belirtmek isterim. Işıtmak'tan sonra sırasıyla Ruhi Çenet (113 milyon TL), Danla Bilic (98 milyon TL), Alper Rende (90 milyon TL), Cemre Solmaz (87,5 milyon TL), Gökhan Ünver (75 milyon TL) geliyor.
Bir de şirket olarak ünlülere ya da normal kişilere yayın yaptıran içerik ürettiren sosyal medya ajansları var.
Ancak hem bazı bağımsız 'influencer'ların hem de ajanslara bağlı içerik üretenlerin evrensel medya yayım ilkelerine ve reklam kurallarına uymamak gibi kötü huyları var.
Bazen normal bir yayın yaparken görsel ya da sözlü olarak gizli reklam yapıyorlar. Bazen 'bu program ya da içerik bir marka ile işbirliği ile hazırlanmıştır' deyip reklam kurallarını hiçe sayan yayınlar yapıyorlar. Ya da reklam anlaşması yapıp paylaşım ya da yayınlarda bu anlaşmadan hiç bahsetmiyorlar. Bazen insanlar toplumsal bir olayı sosyal medyada takip ederken örtülü ya da gizli reklamlara maruz kaldıklarından habersiz oluyorlar.
En önemlisi bazı 'influencer'lar gizli reklam anlaşması yapıp bunu resmi olarak belirtmiyorlar. Böylece kayıt dışı gelir elde edilmiş oluyor. Ödenmesi gereken vergiler ödenmiyor vs.
Ticaret Bakanlığı, sosyal medyada ve reklamlardaki işte bu aldatıcı reklamların önüne geçmek için yeni düzenleme üzerinde çalışıyor.
Yeni yönetmelik taslağında öne çıkan uygulamalardan bazıları şöyle:
Sosyal medyadaki tanıtım ve reklam içeren gönderilere #işbirliği #reklam gibi ifadelerden en az birine yer verilmesi zorunlu.
Paylaşım yapılan içerikte #Reklam", "#Sponsor", "#İşbirliği", "#Ortaklık", "#Hediye" veya "#Davet" gibi ifadelerle birlikte, reklam verenin adı, marka veya ticaret unvanı gibi bilgilerin açıkça yer alması gerekecek. İçeriğin birden fazla paylaşıma yayıldığı durumda, her paylaşımda bu etiketleme yapılacak.
Sesli olarak yapılan paylaşımlarda yayının başında ve yayınlanacak reklamın öncesinde "[reklam veren] hakkında reklam içerir" veya "[reklam veren] ile ücretli iş birliği içerir" ifadelerinden birine yer verilecek.
Reklamlarda dijital filtre kullanımı yasaklanırken, yapay zeka kullanılarak insan benzeri karaktere yer verilmesi durumunda ise açık, anlaşılır ve ayırt edici şekilde bu durum belirtilecek.
Eğer bu maddeler başarıyla uygulanırsa sosyal medyada halkın gizli reklamlarla kandırılma oranı ve devletin vergi kaybı düşebilir.
Asıl önemli olan bu yeni kuralların uygulanmasını sağlayacak bir denetim mekanizması geliştirmek."
