CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Türkiye'de yüzyılın seçimi! En şeffaf ve en geniş katılım: 64 milyon seçmen sandık başında
Türkiye, çok partili hayata 21 Temmuz 1946 seçimleri ile geçti. Demokrasi tarihinin kara lekesi olarak hatırlanan o seçimde 'açık oy gizli tasnif' yöntemi uygulandı ve CHP iktidarını korudu. Ancak 'gizli oy-açık sayıma' geçilen 1950 seçimlerinde 'Yeter Söz Milletindir' diyen vatandaş adeta sandıkları patlatıp Demokrat Parti'yi iktidara taşıdı.
Türkiye, 1946 yılından buna 20 seçim (2018 Cumhurbaşkanlığı seçimi dahil) yaptı. Darbeler, post modern darbeler, muhtıralar ve vesayetçi zihniyete karşın Türkiye, demokratik seçim yapmayı hep başardı. Vatandaş bir şölen havasında sandığa gidip oyunu kullandı.
Avrupa'da seçimlere katılım yüzde 50'lileri zor bulurken Türkiye'de genel olarak yüzde 80'nin altına düşmedi. 1987 seçimlerindeki yüzde 93.3'lük katılım oranı rekorlar tarihinde yerini aldı. 2018 seçimlerinde yurtiçi katılım oranı yüzde 88'i geçmişti.
SEÇİM SİSTEMİ BU ŞEKİLDE İŞLİYOR
Bugün vatandaş yine büyük bir güven içinde sandığa gidiyor ve kendisini beş yıl yönetecek cumhurbaşkanı ile yasama organında görev alacak 600 milletvekilli belirleyecek. Oyların sandığa girip, sayılması ve ülkenin istikbalinin belirlenmesi süreci şöyle işliyor:
GÜVENLİ PUSULA
Oy pusulaları filigranlı özel kağıtlara basıldı. Basım işlemleri Ankara'daki üç matbaada YSK temsilcilerinin gözetiminde yapıldı. Her il merkezi ve ilçeler için sandık ve seçmen sayısına göre ayrı ayrı pusula basımı gerçekleştirildi.
ŞEHİRLERE GÖNDERİLDİ
Basılan pusulalar, 390 ya da 410'luk gruplar halinde paketlendi, üzerine mühürleri basıldı. Paketler, PTT'nin özel kuryeleri ile ilçe seçim kurullarına teslim edildi.
SEÇİM TORBALARI HAZIRLANDI
İlçe seçim kurulları, sandıklara gönderilecek çuvalları hazırladı. Bu çuvalların içinde, pusulaların konulacağı zarflar, milletvekili ve cumhurbaşkanlığı oy pusulaları, mühür ve diğer seçim malzemeleri yer alıyor.
SEÇİMİN DENETİMİ
Seçimler sırasında "sandık, ilçe, il seçim kurulları ve YSK" olmak üzere dört kurul görev yapıyor.
SANDIK KURULLARI
Sandık Seçim Kurulu, o ilçede son genel seçimde en çok oyu alan ilk 5 partinin temsilcisi, sandık kurulu başkanlığı yapan bir kamu görevlisi ile bir memurdan oluşuyor.
PUSULALAR MÜHÜRLENECEK
Sandık kurulunun diğer üyeleri ise en geç saat 07:00'de yerlerini alıp yemin ederek göreve başlayacak. Öncelikli olarak çuval açılacak. İçinden çıkan pusula ve zarflar tek tek sayılıp tutanağa kaydedilecek.
08.00-17.00 ARASI OY KULLANMA
Bu seçimde Türkiye'nin her yerinde sandıklarda oy kullanma işlemi saat 08:00'da başlayıp 17:00'da sona erecek.
ENGELLİLERE KOLAYLIK
Engelli, gebe, hasta ve yaşlıların öncelikli oy kullanmaları sağlanacak. Bazı engelli vatandaşlara oy kullanırken kabinde aileden biri veya seçmenler yardım edebilecek.
DEPREM BÖLGESİNDE DURUM
Deprem bölgesinde vatandaşların güvenli bir şekilde oy kullanmalarını sağlamak için gerekli önlemler alındı. Oy kullanılacak kamu binalarının yetersiz kaldığı (depremde yıkıldıkları için) yerleşim birimlerinde konteynerden oy kullanma alanları oluşturuldu.
OY NASIL VERİLECEK
Seçmenler, kimliği ile birlikte sandık başına gelecek. İsminin listede olup olmadığı kontrol edildikten sonra bir zarf ile milletvekilliği ve cumhurbaşkanlığı için iki pusula verilecek. Oy kullanma kabinine giren seçmen oyunu kullanıp zarfa koyacak, sandığa atacak.
DİKKAT! YENİ PUSULA YOK
Seçmenlerin oylarını kullanırken çok dikkatli olmaları gerekiyor. Çünkü, yanlış yere basmak gibi hatalar yapmaları halinde yeni pusula verilmeyecek.
SAYIM BAŞLIYOR
Oy verme işleminin sona ermesinin ardından sandıklar açılacak. Sandık kurulu dışında sayım işlemlerini partilerin müşahitleri ile vatandaşlar da izleyebilecek.
ÖNCE CUMHURBAŞKANLIĞI
Önce Cumhurbaşkanlığı, ardından milletvekili seçiminin sayımı yapılacak.
ŞEFFAFLIK ESAS
Zarflar açılıp pusulalar cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi olacak şekilde ayrılacak, ters çevrilerek masanın üstüne konulacak.
ISLAK İMZALI TUTANAK
Sandık kurulu üyesi iki kişi ayrı ayrı çıkan oyu kaydedecek. Sayım sonunda ikisinin sonucu aynı ise ıslak imzalı sandık sonuç tutanakları hazırlanacak.
İLÇE SEÇİM KURULUNA GÖNDERİLECEK
Milletvekili seçimi oy pusulaları da aynı yolla sayıldıktan sonra ıslak imzalı sandık sonuç tutanağı hazırlanacak. Cumhurbaşkanlığı, milletvekili seçimi pusulaları, kullanılmayan zarflar ile pusulalar da sayılıp çuvallara doldurulacak.
ANA SİSTEME KAYIT
Sandık sonuç tutanakları ilçe seçim kurullarında bir kişi tarafından siyasi partilerin gözetiminde sisteme tek tek girilecek. Tutanakların aslı taranarak (scanner ile) YSK sistemine aktarılacak.
İLÇE SONUÇLARI
İl seçim kurulu tüm tutanakları birleştirerek ildeki seçim sonuçlarını açıklayacak.
İTİRAZLAR
İtirazlar ilçe, il seçim kurulları ve YSK'ya yapılacak. YSK'nın seçimden sonraki perşembe günü tüm itirazları sonuçlandırması ve seçimi kesinleştirmesi bekleniyor.
AGİT HEYETİ DE TÜRKİYE'DE
Seçimler konusunda büyük bir özgüvene sahip olan Türkiye 14 Mayıs seçimleri için Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT) heyet davet etti. Heyet, 7 Nisan'da çalışmalara başladı ve 15 Mayıs'ta ön raporu dünya kamuoyu ile paylaşacak.
SEÇSİS SİSTEMİ
Seçimle ilgili en çok merak edilen ve tartışılan konulardan biri de YSK'nın kullandığı Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS). Kısa bir süre önce yenilenen ve güvenliği iki kat arttırılan SEÇSİS; seçimle ilgili her türlü iş ve işlemlerin yürütüldüğü, bilgi ve belgenin üretildiği, elektronik ortamda saklandığı, güvenli bir şekilde korunduğu, seçmen kütüklerinin sürekli güncellendiği, seçim sonuçlarının eş zamanlı olarak siyasi partilerle paylaşıldığı bilgi sistemi.
SEÇSİS üzerinden seçim sonuçları, ilçelerden hızlı ve güvenli bir ortamda merkeze aktarılıyor, siyasi partilerle eş zamanlı paylaşılıyor. Böylece seçimlerin hızlı, sağlıklı, ekonomik, şeffaf ve denetlenebilir biçimde yapılması da sağlanıyor. Havelsan tarafından kurulan SEÇSİS'in ana kumanda odası YSK binasının altında yer alıyor. Burası sürekli kameralar ile kontrol edilirken sistem odasına bir kişinin tek başına bile girmesine izin verilmiyor.
BUGÜN, 64 MİLYON SEÇMEN SANDIK BAŞINDA!
Bu yıl, yurt içi ve yurt dışı toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen sandığa gitti. İlk kez oy kullanacak seçmen sayısı 4 milyon 904 bin 672. 973 ilçe, bin 94 ilçe seçim kurulunda toplam 191 bin 884 sandık kurulu kuruldu. Ayrıca 421 ilçede kurulan seyyar sandıklarda oy kullanacak toplam seçmen sayısı 6 bin 215.
1987'DE SANDIK PATLADI!
1946'dan bu yana Türkiye 20 seçim yaptı. Avrupa ve batılı ülkelerde seçimlere katılım yüzde 50'leri bile zor bulurken Türkiye'de oran ortalama yüzde 80'lerde oldu. Seçimlere en düşük katılım 1969 seçimlerinde yüzde 64.34 olarak gerçekleşti. 1987 seçimlerinde ise adeta sandıklar patladı ve yüzde 93,38 ile en yüksek katılım yaşandı.
"2002'DEN SONRA SEÇİM GÜVENLİĞİMİZ DAHA DA ARTTI"
"Özellikle 2002 sonrasında, AK Parti'nin iktidara gelmesi ile beraber seçim güvenliği noktasında ilerlemeler olmuştur. Kolluk kuvvetleri ve tabii Türkiye'nin güvenlik sistemi içerisinde daha farklı bir yapılanmaya doğru gidildiğini görmekteyiz. Ama geçmiş dönemden, darbelerin öncesinde veya darbe sonrasında yeniden demokratik düzene geçmeye çalışan partilerin de bu anlamda seçim güvenliği sağlama noktasında büyük özverisi olmuştur.
Haklarını yemeyelim. Ama 2002 sonrasında başlayan süreçte seçim güvenliği sağlama noktasında üstün gayret görülmektedir. Türkiye'de herkesin özgür iradesi hür ile oyunu kullanarak milli iradenin tecellisinin yansıtılmasını sandıkta görebileceği bir seçim güvenlik sistemi inşa edilmiştir.
Ve seçimlere katılım açısından baktığımız zaman özellikle her geçen dönem genç nüfusun sandığa gitme oranının arttığını görüyoruz.
Genç nüfusun sandığa gitme oranının artması demek gelecek nesillerin kendi siyasetlerine olan güvenlerinin de git gide artacağı anlamına geliyor.
Türkiye'nin seçim konusundaki başarısı ortadadır. Ve dediğim gibi bunun en büyük göstergesi de genç neslin yani oy verecek yaşa gelen kitlenin de sandığa giderek bunu net bir şekilde sandıkta ortaya koymasıdır."
