A HABER GALERİ
Af yasası ne zaman çıkacak? Genel af çıkacak mı? Yargı reformu nasıl olacak?
Af yasası ile ilgili sıcak gelişmeler yaşanıyor. Uzun süredir kader mahkumları ve yakınları tarafından beklenen ceza infaz yasasının detayları belli olmaya başladı. MHP'nin gündeme getirdiği af yasası uzun süre gündemde kalmış, içeriğinin değerlendirileceği bildirilmişti. Daha sonra AK Parti kurmayları ve Adalet Bakanlığı af yasası üzerinde çalışmaya başladı. Kapsamlı bir çalışma gerçekleştirilirken, Başkan Recep Tayyip Erdoğan da, Adalet Bakanlığı'nın titiz bir çalışma içerisinde olduğunu doğruladı. Türkiye'deki mevcut ceza infaz sisteminde, mahkemenin verdiği cezanın yüzde 66'sı yatılıyor. Yeni düzenleme ile iyi hal görülen durumlarda cezanın yüzde 50'si yatılacak. Ancak bu her suç için geçerli olmayacak. Taciz, tecavüz, Anayasa suçları, terör suçları affın dışında tutulacak bazı suçlar. Ceza infaz uygulaması yüzde 50'ye düşerse, suçunun yüzde 50'sini yatmış kader mahkumları şartlı şekilde tahliye edilecek. Peki, af yasası nasıl olacak? Genel af çıkacak mı? İşte detaylar...
Af yasası için çalışmalar sürüyor. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Ramazan ayında katıldığı bir iftar programında af ile ilgili sorulara, "Adalet Bakanlığı'mız çalışıyor. Herkesin affedilmesi söz konusu değil. Bu vicdanı ve adalet duygusunu yaralar. Ancak affedilmesi mümkün olanlar için bir değerlendirme ve çalışma yapılıyor" dedi. MHP de af ile ilgili çalışmalara sıcak bakıyor. Af ile ilgili bir taslak da hazırlayan MHP, Meclis'e sunmuştu. Ancak AK Parti'nin talep ettiği ceza infaz düzenlemesi çok daha geniş kapsamlı olacak. Peki, Af yasası nasıl olacak? Genel af çıkacak mı? İşte detaylar...
TERÖRÜ, TECAVÜZCÜYÜ, ŞİDDETİ VE İSTİSMARI KAPSAMAYACAK
Yeni çalışma; terör, tecavüz, kadın ve çocuğa şiddet ve istismar suçlarını kapsamayacak. Ancak infaz rejimi uyarınca adli suçlarda cezanın yüzde 66'sının yatılmasında değişikliğe gidilerek, bu oran yüzde 50'ye çekilecek. Yani cezaevinde kalma süresi kısalacak.
EKONOMİK SUÇLAR PARA CEZASINA DÖNEBİLİR
Aralarında ekonomik suçlar ile ilgili maddelerinde bulunduğu bazı suçlar için verilen hapis cezalarının ise para cezasına çevrilmesi planlanıyor.
SUÇUN YÜZDE 50'Sİ YATILACAK
Af yasası ile ilgili çalışmalarda infaz sürelerinin uzunluğu da değerlendiriliyor. Mevcut sistemde verilen cezanın yüzde 66'sı hapiste geçiriliyor. Yani 10 yıl ceza alan bir kişi, 6 yıl 6 ay hapis yatıyor.
Yeni düzenleme ile ceza süresinin yüzde 50'ye çekilmesi üzerinde duruluyor. Ceza yüzde 50'ye çekilirse 10 yıl ceza alan bir kişi 5 yıl hapis yatacak. Ancak uygulama iyi halleri kapsayacak.
ŞARTLI TAHLİYE GELİYOR
Suçun yüzde 50'sinin yatılması ile ilgili madde hayata geçerse, cezasını tamamlayanlar şartlı tahliye ile salınacak. Ancak serbest bırakılacakların, Anayasa'ya karşı suç işlememiş, terör bağlantısı olmayan, cinsel istismar suçlarından hüküm giymeyen suçlular olması bekleniyor. Çünkü belirtilen suçlar af kapsamına alınmayacak.
80 BİN KİŞİ YARARLANABİLİR
Teklifin kanunlaşması durumunda, son yapılan hesaplamalara göre cezaevlerindeki 80 binin üzerinde tutuklu ve hükümlünün serbest kalacağı belirtiliyor.
TUTUKLULUK SÜRESİ DEĞİŞECEK
Yargı paketinde tutukluluk süreleriyle ilgili düzenlemeler de olacak. Buna göre, terör ve toplu suçlarda iki seneden fazla tutukluluk söz konusu olmayacak. Ağır cezalık suçlarda bir sene, asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlarda da tutukluluk süresi altı ayı geçemeyecek. Tutukluluk süreleri dolanlar, haklarında kesinleşmiş yargı kararı yoksa kanun çıktığında tutuksuz yargılanacaklar.
FETÖ DAVALARINDAKİ AKSAMALAR DA GÜNDEMDE
AK Partililerin imzasına açılan teklifte, istinaf mahkemelerinin verdiği beş senenin altındaki cezalarla ilgili kesinleşmiş yargı kararlarının Yargıtay'ın temyiz incelemesine açılması öngörülüyor. Mevcut sistemde beş seneye kadar hapis cezasını gerektiren suçlarda temyiz mercii istinaf mahkemeleri.
Bu mahkemelerin verdiği kararlar kesin sayılıyor ve Yargıtay'a gitmiyor. Kamuoyunda istinaf mahkemeleri olarak bilinen Bölge Adliye Mahkemelerinin FETÖ davalarına ilişkin verdiği kararlarla ilgili yaşanan sıkıntının da bu düzenleme ile giderilmesi hedefleniyor.
AK Parti kaynakları, istinaf mahkemelerinin FETÖ davalarında aynı suça farklı cezalar verdiğine dikkat çekerek "Bu kararlara Yargıtay yolunun açılması ile ortaya bir içtihat da çıkacak ve bu konudaki kafa karışıklığı giderilecektir. Çünkü yaptığımız değerlendirmelerde örneğin Bank Asya'ya paraya yatıranlarla ilgili aynı suça istinaftan farklı cezalar çıkmış. Bunlar Yargıtay'a götürülemediği için de bir içtihat oluşmamış. Farklı kararlar alınmış" görüşünü dile getirdi.
İLK GÜNDEM MADDESİ YARGI REFORMU OLACAK
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül daha önce yaptığı açıklamada, TBMM'nin ilk gündem maddesinin yargı reformu olacağını söyledi. Gül, "Ekim ayında Meclis açıldığında ilk gündem maddesi, Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin hayata geçmesi olacaktır." dedi.
YARGI REFORM PAKETİNDE NELER VAR?
AK Parti tarafından hazırlanan yargı ile ilgili düzenlemeleri içeren kanun teklifi taslağı, 15 kanunda değişiklik öngörüyor. Yeni yasama yılının ilk haftasında TBMM Başkanlığına sunulacak kanun teklifi, "yargının hızlandırılmasını" esas alacak, vatandaşları doğrudan ilgilendirecek düzenlemeleri içerecek.
Yargı reformuna ilişkin AK Parti tarafından hazırlanan paketlerin ilkine son şekli verildi.
Türkiye Barolar Birliği ve çeşitli sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerle yapılan görüşmeler, toplantılar ve değerlendirmelerin ardından şekillendirilen kanun teklifi taslağı, 15 kanunda değişiklik öngörüyor. Kanun teklifi taslağı, yargının hızlandırılmasını esas alacak.
Meclisin açıldığı hafta TBMM Başkanlığına sunulacak kanun teklifi, aynı hafta komisyona getirilecek. Teklifin komisyonda kabul edilmesi durumunda ekim ayının ikinci haftasında Genel Kurula indirilmesi öngörülüyor.
Birinci yargı paketinde bulunan düzenlemeler:
Teklif, ceza davalarının hızlandırılması
ön ödeme müessesesi ile uzlaştırmanın kapsamının genişletilmesi
seri muhakeme usulünün getirilmesi
avukatların haklarının artırılması
avukatlık sınavının getirilmesi
İdari yargıda Ses ve Görüntü Bilişim Sisteminin (SEGBİS) kullanılması
15 Temmuz'dan sonra pasaportlarına el konulan ve yargılaması sonucu beraat edenlere pasaportlarının geri verilmesi
AK Parti tarafından 20 Eylül'de MHP'ye sunulan teklif taslağı, CHP ve İYİ Parti'ye de götürülecek.
YARGI PAKETİNDE AF VAR MI?
MHP'ye sunulan birinci yargı paketinde ceza indirimine yer verilmedi. Cezai indirime ilişkin düzenlemenin bir sonraki pakette yer alacağı belirtiliyor. Af olarak nitelendirilen teklifte denetimli serbestlik ile ilgili düzenlemelerde değişiklik yapılması öngörülüyor.
Söz konusu düzenleme bazı suçlar istisna tutulmak kaydıyla cezaların infazında indirim öngörüyor.
ADALET BAKANLIĞI'NDAN YARGI REFORMU AÇIKLAMASI
Adalet Bakanlığı yargı reformu ile ilgili çalışmaları büyük oranda tamamladı. Adalet Bakanı Gül geçtiğimiz günlerde basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Bakan Gül'ün yargı reform paketi ile ilgili açıklamaları şöyle:
Adalet Bakanı Gül, yeni Yargı Reformu Strateji Belgesi'ni 30 Mayıs'ta Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde kamuoyu ile paylaştıklarını hatırlatarak "2019 adli yılında bunun artık yargıya güvenin arttığı bir milat olarak uygulamaya geçmesini bekliyoruz, arzu ediyoruz. Yine yargı reformunun da tek tek uygulamaya başlandığı bir yıl olmasını diliyoruz." dedi.
Bu belgenin sadece bir paketle başlayıp bitecek bir belge olmadığına, 15 yıllık dönemi kapsayan bir reform süreci olduğuna dikkati çeken Gül, "Tüm paydaşlarla Adalet Bakanlığı olarak bizler, Türkiye'de bu konuda söz söylemek isteyen herkesi masamıza çağırdık, oturduk ve onların taleplerini belgeye yansıtmaya çalıştık. Bu yargı reformu belgesi, AK Parti'nin, Adalet Bakanlığının reform belgesi değildir. Bu yargı reformu belgesi, Türk milletinin, 82 milyonun, doğusuyla batısıyla bütün milletimizin yargı reformu belgesidir. Dolayısıyla bu hassasiyetle çalışmalarımızı hep sürdüreceğiz." şeklinde konuştu.
Yargının hiçbir şekilde, hiçbir zümreye, gruba, organize yapıya teslim edilemeyeceğinin altını çizen Gül, "Çünkü her vatandaş, yargıya güven anlamında hiçbir şekilde şüpheye maruz kalmamalıdır. Bu konudaki hassasiyetimizi çok net ve çok kararlı bir şekilde sürdüreceğiz. Dolayısıyla bu belgeler bir partinin ya da bir dönemin değil daha iyisini bulmak adına her zaman revize edilmesi gereken belgelerdir." dedi.
Bu süreçte çok olumlu tepkiler geldiğini belirten Gül, gelen eleştirilerin de kendileri için değerli olduğunu anlattı. Gül, "Eleştirileri hem Parlamento dikkate alacak hem uygulamalar gerektiren konularda bizler de reform belgemizin takibini yapacağız." dedi.
Bu belgeyi, "güven veren" ve "erişilebilir bir adalet" yaklaşımıyla hazırladıklarını aktaran Gül, "Yeni bir insan hakları eylem planı çalışmalarımızı başlattık. Tüm kurum ve kuruluşlar olarak insan hakları çerçevesinde hangi konularda daha iyi adımlar atılması gerektiğini büyük bir çerçeve ile hazırlayacağız ve devlet olarak 'Biz bu insan hakları konusunda şunları taahhüt ediyoruz.' diye ayrıca bir çalışmamızı Bakanlığın öncülüğünde yapacağız." bilgisini verdi.
Gül, hak ve özgürlüklerin geliştirilmesi aşamasında yine somut adımlar atacaklarını belirterek şöyle devam etti:
"2019 yılında da yine sürekli eğitim anlayışıyla hakim ve savcılarımızı meslek içi eğitime almaya devam edeceğiz. Hukuk mesleklerine giriş sınavı getiriyoruz. Böylece özellikle bugün avukatlarımız, hakim, savcı, noter bir hukuk mesleğine girmek için hukuk fakültesinden mezun olanlar, bir meslek sınavına girecekler, ondan sonra kendi sınavlarına ya da mesleğe kabul işlerine girmiş olacak. Bu da nitelikli hukukçu yetiştirilmesine çok katkı sağlayacak ve hukuk ve adalet hizmetlerinin kalitesini artıracak."
Özellikle "hakim ve savcı yardımcılığı" ve adli kollukta hukuk fakültesi mezunlarının istihdamı konularında da çalışmaları olacağını belirten Gül, "Yeni ihtisas mahkemeleri kuracağız. Bir bakıyorsunuz hukuk hakimi ağır ceza davalarına bakıyor. Böyle bir zorunluluktan kaynaklı bu uygulamaya son vereceğiz." dedi.
Gül, bazı işlemlerin dava konusu olmadan avukatlar aracılığıyla yapılabilmesini sağlayacaklarını da belirterek "Tutuklamayı infaz gibi gören uygulamalar asla kabul edebileceğimiz bir durum değil. Çünkü tutuklama istisnai bir tedbirdir, aslolan özgürlüktür. Bu çerçevede tutuklamayı soruşturma aşamasında bir şekilde azami süre olmadığı için uzaması, adeta infaz mahkumiyet gibi sonuçlar doğurmasını önlemek adına tutuklulukta azami sürelere ilişkin bir yasal düzenleme çalışıyoruz. Bu konuda Parlamentonun uygun görmesiyle bunun da kanunlaşmasını planlıyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Gül, yargıda hedef süre uygulamasını daha da geliştirmeyi planladıklarını da vurguladı.