Yıpranma payı kimleri kapsıyor? Askerlik ve doğum borçlanması şartları neler? Erken emeklilik nasıl olur?
Doğum ve askerlik borçlanması, kısmi yaştan emeklilik gibi yöntemlerin dışında erken emeklilik imkanı sağlayan bazı meslekler bulunuyor. 'Yıpranma' dediğimiz, kanunun ise Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) diye tarif ettiği bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanı sağlıyor. Yani 1 yılda 12 ay çalışmış birisi 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor ve işe giriş tarihi de 3 ay geri çekiliyor. Peki, Yıpranma payı kimleri kapsıyor? Yıpranma hakkı nedir? İşte detaylar...
- 1
- 28

Erken emeklilik yüz binlerce vatandaşın gün aşırı araştırdığı konular arasında yer alıyor. Türkiye'de SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur sistemleri üzerinden aylık ödemeler yapılıyor. Uzun yıllar üretim ekonomisine katkı sunan vatandaşlar 3 kurumdan biri üzerinden emekli olmak için büyük çaba sarf ediyor. Binlerce vatandaş prim şartını yerine getirip yaş engeline takılırken, binlerce vatandaş ise yaş şartını yerine getirmesine rağmen prim eksiği nedeniyle emekli aylığı alamıyor. Prim eksiği olan vatandaşlar yıpranma payı, askerlik borçlanması, doğum borçlanması, toplu ödeme ve sigortasız çalıştığı günleri kullanarak erken emekli olmak istiyor. Peki, erken emeklilik şartları neler? Yıpranma hakkı, askerlik borçlanması ve doğum borçlanması kimleri kapsıyor? Sigortasız günler erken emeklilik için sayılır mı? İşte erken emekli olmak için yapılması gerekenler...
- 2
- 28

AĞIR İŞLER İLK SIRADA
Bu sistemi genelde ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlara yönelik bir uygulama olarak görüyoruz. Mesleklerin listesi 5510 sayılı Yasa'nın 40. Maddesi'nde bulunuyor. 15 iş dalında belirlenen mesleklerin bir kısmı özel sektör kolları iken, kamu kurumları da bulunuyor. Eğer yılın tamamını FHSZ kapsamında çalışarak geçirmişseniz o zaman mesleğinize göre hak ettiğiniz süre priminize ekleniyor.
- 3
- 28

Örnek verirsek; kurşun ve arsenik işinde FHSZ için 90 gün belirleniyor. İşçiler 360 gün bu kapsamda çalıştığında, prim gününe 90 gün daha ekleniyor. Yılın bir bölümünü bu kapsamda çalışmışsanız o zaman şu formül devreye giriyor: FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 90 / 360 = Eklenecek gün sayısı.
- 4
- 28

Örnekle tekrar anlatalım. İşçi eğer yılın yarısını FHSZ kapsamında çalışmış diğer yarısını yıpranma kapsamı dışında çalışmışsa, yukarıdaki formüle göre yıpranma günü; 180 x 90/360 = 45 gün olarak belirleniyor.
- 5
- 28

SÜRE SINIRI VAR
Yıpranma hesabında her meslek için belirlenen süre sınırları da bulunuyor. Bu süre 5 yılı geçemiyor. Yani ne kadar çalışırsanız çalışın, alabileceğiniz ek süre 5 yıldan fazla olamıyor. Bir istisna bulunuyor. O da Türk Silahlı Kuvvetleri, MİT ve Emniyet mensupları için bu süre 8 yıla kadar çıkıyor.