CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
EYT kademeli emeklilik tablosu netleşti! Staj çıraklık sigortası, kademeli yaş indirimi sıralandı! 8 Eylül 1999 sonrası, 2-4 yıl arası...
EYT düzenlemesi sonrasında yeni emeklilik sistemi için detaylar merak ediliyor. Kapsam dışında kalan vatandaşlar emeklilik için yasalarda yer alan diğer formülleri merak ediyor. EYT kapsamında olup da prim gün sayısı yeterli olmayanlar borçlanma ve kısmi emeklilik için şartları sorguluyor. Kısmi emeklilikte 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabilecek. Esnaf için gerekli olan prim gün sayısının düşürülmesi, kadınlarda çocuk sayısına göre emeklilik yaşının esnetilmesi gibi yeni adımlar yakından takip ediliyor. İşte EYT kısmi emeklilik şartları!
EYT düzenlemesinin yasalaşmasının ardından milyonlarca vatandaşa emeklilik yolu açıldı. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesini az farkla kaçıranlar ise yeni formüller için arayışa geçti. EYT yasasından yararlanamayanlar yani 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için bir kademeli yaş şartıyla emeklilik masaya geldi. İşte kısmi emeklilik için aranan şartlar!
5 YIL ERKEN EMEKLiLiK FIRSATI
Başkan Recep Tayyip Erdoğan 1 milyon küçük esnafı sevindiren emeklilik düzenlemesi için müjdeyi verdi. Başkan Erdoğan, "Küçük esnafımızın prim ödeme gün sayısını SGK'lılarla eşitleyerek 7200 güne indiriyoruz. Bu çalışmadan 1 milyon küçük esnaf faydalanacak" açıklamasını yaptı.
Seçimlerden sonra ilk çıkartılacak yasalardan olacak düzenleme ile bundan sonra Bağ-Kur'lular emeklilik için 9000 gün (25 yıl) yerine 7200 gün (20 yıl) prim ödeyerek emekli olabilecek. Yani burada 5 yıl erken olma fırsatı doğacak.
EYT'LİLER DE FAYDALANACAK
Yeni emeklilik düzenlemesi ile EYT'li olup 9000 günü tamamlayamamış olan Bağ-kur'lular için de erken emeklilik anlamına gelecek. 7200 günü tamamlayan Bağ-Kur'lular EYT kapsamında hemen emekli olabilecek.
KISMİ EMEKLİLİK İÇİN DE PRİM GÜNÜ DÜŞECEK
Prim eşitliğinin sağlanması sonrasında Bağ-Kur'da 5400 gün olan kısmi emeklilik de SSK ile eşitlenerek 4500 güne düşecek.
Şu anda Bağ-Kur'lular ve isteğe bağlı sigorta ödeyenler en az 15 yıl yani 5400 gün prim ödemek zorunda. SSK'da ise kısmi emeklilik şartları 25 yıl ve 4500 gün olarak uygulanıyor.
Eşitlik sağlandığında Bağ-Kur'lular açısından da kısmi emeklilik şartları 25 yıl 4500 güne inecek. Ayrıca iki kurumda da çalışanlar açısından son 3.5 yılda 1261 gün çalışma zorunluluğu da ortadan kalkmış olacak.
Mevcut durumda bir Bağ-Kur'lunan SSK'dan emekli olabilmesi için son 7 yıllık sigortalılık süresinde 3.5 yıl yani 1261 gün 4A (SSK) olarak çalışması gerekiyor.
İki kurum arasında prim farkı kalmadığında böyle bir zorunlulukta ortadan kalkacak. Sigortalı hangi kurumdan olursa olsun 7200 günü tamamladığında emekli olabilecek.
TÜRKİYE Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinden yararlanacak esnaf ve sanatkarların prim gün sayısının 7 bin 200'e indirilmesiyle norm birliğinin sağlandığını söyledi.
TESK Başkanı Bendevi Palandöken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'i makamında ziyaret etti. Palandöken, çıkışta yaptığı açıklamada; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın küçük esnafın sigorta prim ödeme gün sayısının 7 bin 200 güne indirileceği açıklaması hakkında konuştu. EYT düzenlemesinin, Türkiye için çok önemli olduğunu belirten Palandöken, "Yaklaşık 2,5 milyon insanı ilgilendiriyordu.
EYT'deki en büyük problem, sosyal güvelikteki prim eşitlenme sayısıydı. SSK'lılar 7 bin 200 günde, esnaf ve sanatkarlar ise 9 bin günde emekli oluyordu. Dolayısıyla burada esnaf ve sanatkarın bir bölümü EYT'den yararlanamadı. SGK'nın kurulmasındaki en önemli amaç, norm birliğinin sağlanmasıydı. Yani, Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur'lunun aynı haklardan yararlanmasıydı. Şimdi bunu, 7 bin 200 günle birlikte aldık" diye konuştu. Palandöken, staj dönemindeki çalışmalarının sigorta kapsamında sayılmasını isteyenlerin durumlarını da Bakan Bilgin ile görüştüklerini söyledi.
'5 YILDAN FAZLA FARK EDİYOR'
Bundan sonraki süreçte, diğer sorunların giderilmesi için Bakan Bilgin ile çalışma başlatacaklarını bildiren Palandöken, "Tabii önümüz seçim. Bu haftanın sonunda bu meseleleri müzakere edip neticelendirmemiz mümkün değil ama norm birliği netice itibarıyla halledilmiş durumda. Bundan sonraki süreçte böyle problemlerde karşılaşmamız mümkün olmayacak" ifadelerini kullandı.
Palandöken, esnafla ilgili düzenlemeden yararlanacak kişi sayısına ilişkin, "1 milyon ila 1 milyon 200 bin civarındaki insanın bundan yararlanacağını varsayıyoruz. Aynı süreçte, vefat edip de ailelerinin aylıklarını alabilmesi ile ilgili problem de çözülmüş oluyor. 7 bin 200 günle 9 bin gün arasındaki mesafe de 5 yıldan fazla fark ediyor. Dolayısıyla bu da halledilmiş olacak. Esnaf ve sanatkarın temsilcileri için bu meselenin halledilmesi önemli. Çalışmada emeği geçen Sayın Cumhurbaşkanı'na, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na tekrar tekrar teşekkür ediyoruz" dedi.
Prim gün sayısının 7200'e düşürülmesine yönelik yasal düzenlemenin takvimi netleşti mi?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı küçük esnafın prim ödeme gün sayısını SGK'larla eşitleyecek modele ilişkin yasal çalışmanın altyapısını hazırladı. Seçimlerin ardından yasa teklifi Meclis'e sunulacak. Yasal düzenlemeyle SGK'lı ve Bağ-Kur'lu çalışan arasındaki 1800 gün (beş yıllık süre) farkı son bulacak.
Yapılacak düzenlemeyle kısmi emeklilikte gerekli prim gün sayısı da değişir mi?
Bugünkü sistemde SGK'lı olanlar 25 yıllık sigorta süresini tamamlayan, 60 yaşını dolduran 4500 gün primle yaşlılıktan (kısmi) emekli olabiliyor. Bağ-Kurlular ise en az 5400 gün prim ödemeleri durumunda kısmi emeklilik hakkı elde ediyor. Prim gün sayısının eşitlenmesiyle birlikte kısmi emeklilikteki bu ayırım da son bulacak. Küçük esnaf için de prim gün sayısı 4500'e düşecek.
Prim düzenlemesiyle emeklilikte statü ayırımı da son bulacak mı?
Mevcut sistemde sigortalının son 7 yıllık (2530 gün) fili hizmet süresi dikkate alınıyor. Bu sürenin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi statüde (SGK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) geçtiyse o şartlarda emekli olunuyor.
Bu kural bütün çalışanları ilgilendiriyor. Örneğin sigortalı hem Bağ- Kur hem SGK'lı olarak çalıştıysa aylığı en fazla çalıştığı statüden bağlanıyor. Örneğin, isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur yerine SGK'dan hem erken emeklilik hem de yüksek aylık imkânı veriyor. Yeni düzenlemeyle 3.5 yıl (1261 gün) kuralı sona erecek. Az primle, yüksek emekli aylığı alma avantajı doğacak.
1 Ekim 2008 sonrası için de aynı durum söz konusu mu?
2008 yılında yapılan düzenlemeyle 7 yıl kuralı kaldırıldı. Kişiler primlerini Bağ-Kur'dan SGK'ya aktarabilecek koşulları sağlaması halinde gün farkından yararlanarak erken emekli olabilir.
Bu tarihte yapılan düzenlemelerle sosyal güvenlik uygulamalarında değişikliğe gidildi. Bu tarihten sonra ilk defa sigortalı olanlar için son 7 yıl sigorta primi değil çalışma yaşamının tamamında ödenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statüde prim yatırıldıysa emekli şartları o sigorta koluna göre belirleniyor.
Emeklilik başvurusunda hizmet birleştirmesi zorunlu mu?
Zorunlu bir uygulama değildir. Yargıtay, hizmetlerin birleştirilmesinin zorunlu olmadığı, kişinin menfaatlerine göre istek ve iradesine bağlı olduğunu görüşünde. Yargıtay'a göre, bazı sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süreleri toplamının tek başına aylık bağlanmasına yeterli olması durumunda, diğer kurumlarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinde "sigortalının ya da hak sahibinin iradesinin de bu yönde olması koşuluyla" zorunluluk bulunmuyor. Birden fazla kurumda yapılan çalışmaların birleştirilmesi hizmet puanını artırır, kademe, dereceyi, prim kesintilerini etkilemez.
Hem SGK hem Bağ-Kur'lu çalıştım. Hizmet sürem eşit emekli aylığım hangi statüden bağlanacak?
1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekliliğe hak kazanıyor. Bu tarihten önce sigorta girişi olanlar son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanır. Emekli aylığı alınacak zam ve ikramiyeler de ona göre hesaplanır.
Emeklilik için gerekli eksik prim gününü tamamlarken sigorta kolu önem taşıyor mu?
Bugün itibariyle borçlanma için isteğe bağlı sigorta yaparken de son yedi yıl kuralı önem taşıyor. Son 7 yılda isteğe bağlı sigorta primlerinin 1260 günü geçmemesi gerekiyor. Aksi halde SGK'dan emekli olma hakkı sona erer Bağ-Kur statüsünden emekli olunur. Doğum, askerlik borçlanması yapılan tarihteki statü veya son çalışılan sigortalılık süresine eklenir. Borçlanma sürelerini SGK'ya dâhil etmek için borçlanmanın ya bu statü ile çalışırken ya da SGK'lı çalışma sonrası ancak Bağ-Kur'lu olmadan önce yapılması gerekir.
Son çalıştığım işyerinde kazancımın yüksek olması emekli aylığımı artırır mı?
Emekli aylığı bağlanırken prim günü, aylık bağlama oranı, prime esas kazanç tutarı gibi birçok parametre dikkate alınır. Son on yıllık ortalama kazanç 2000 öncesi çalışmalarda dikkate alınır. Çalışırken kazancı yüksek bildirilenlerin son 10 yıl ortalaması, düşük olanların da son 5 yılı dikkate alınır. 2000 yılından sonra işe başlayanların yüksek emekli aylığına hak kazanması için prim gününü artırması, yüksek kazanç bildirmesi gerekiyor.
